Gebelikte Tiroid Hastalıkları

Gebelikte Tiroid Hastalıkları

Tiroid Hastalığı Nedir?

Tiroid hastalığı tiroid bezini etkileyen bir hastalıktır. Bazen organizma çok az veya çok fazla Tiroid hormonu üretir. Tiroid hormonları vücudun enerji kullanımını ve metabolizmasını düzenler. Çok fazla Tiroid Hormonu üretilirse buna HİPERTİROİDiZM denir ve vücut fonksiyonlarının bir çoğu hızlanır. Tiroid Hormonu çok az üretilirse ortaya çıkan duruma HİPOTİROİDZM denir ki bu durumda da vücut fonksiyonları yavaşlayabilir.

Tiroid hormonu gebelik sırasında anne ve bebek sağlığı açısından kritik rol oynar. Tiroid problemi olan hamileler kendileri ve bebekleri için sıkı takip edilmeli, Tiroid hormonlarının düzeyleri düşük ise yükseltmek, yüksek ise düşürmek için gerekli ilaç tedavileri verilmelidir.

Unutulmaması Gereken Noktalar

• Tiroid hastalıkları sonucu Hipertiroidi veya Hipotiroidi tabloları ortaya çıkabilir.
• Gebelik; Tiroid bezinde normal fonksiyon değişiklikleri de yapabilir, hastalık ta oluşturabilir.
• Gebelikte kontrolsüz Hipertiroidizm anne ve doğmamış bebekte ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Hamilelikte hafif Hipertiroidi tedavi gerektirmez. Şiddetli Hipertiroidizm mutlaka tedavi edilmelidir.
• Gebelik sırasında kontrolsüz Hipotiroidzm annede ciddi sağlık sorunlarına yol açarken, doğmamış bebeğin büyümesini ve beyin gelişimini kötü yönde etkiler.
• Hamilelikte Hipotiroidizm Tiroksin yani T4 hormonu verilerek tedavi edilir.
• Doğum Sonrası Tiroiditte önce Hipertiroidi, ardından Hipotiroidi gelişir ve sonra normale döner. Bazen Hipotiroidi kalıcıdır.

Postpartum Tiroidit (Doğum Sonrası Tiroid Bezi İltihabı)

Doğumdan sonrası ilk yıl içinde kadınların % 4 – 10 'unu etkileyen Tiroid İltihabı türüdür. Bu tür Tiroid iltihabında Tiroid hücrelerinde saklanan Tiroid hormonları kana salıverilir. Otoimmun olduğu düşünülen bu hastalıkta ilk bir iki ay hafif bir Hipertiroidi tablosu ortaya çıkar. Bir çok kadında Tiroid dokusu normal fonksiyonuna kavuşmadan önce 6 – 12 ay arasında Hipotiroidi tablosu oluşur. Bu dönemde dışarıdan Tiroid Hormonu tedavisi verilmelidir. Az sayıda hastada ömür boyu Tiroid hormon tedavisi gerekir. Genellikle önceki doğumundan sonra Tiroidit geçiren hasta sonraki doğumlardan sonra da geçirecektir. Tekrarlayan Tiroidit Atakları Tiroid Bezini tahrip ettikçe ömür boyu dışarıdan Tiroid Hormonu tedavisi kaçınılmaz olur.

Burada dikkat edilmesi gereken konu bazen Postpartum Hipotiroidi, Postpartum Depresyon ile karışabilir. Doğumdan sonra başlayan huysuzluk, huzursuzluk, yorgunluk, halsizlik, tükenme, uyuşukluk gibi belirtiler Postpartum Depresyon sanılabilir. Hipotiroidi bulguları belirgin ise Tiroid Hormonu verilmelidir.

Hipotiroidizm Tanısı ve Tedavisi

Hipotiroidisi olan gebede şu belirtiler ortaya çıkar;

• Aşırı yorgunluk
• Soğuğa tahammülsüzlük
• Kas krampları
• Kabızlık
• Bellek ve konsantrasyon sorunları

Tanıda yine TSH, T3, T4 düzeyleri bakılır. Her ne düzeyde olursa olsun sağlıklı bir gebelik ve bebek için Hipotiroidi mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavide dışarıdan Tiroid Hormonu verilir.

Hipotiroidi( Yetersiz Çalışan Tiroid )

Gebelikte Hipotiroidiye Hashimoto Hastalığı denilen ve her 1000 gebenin 5'inde ortaya çıkan özel bir Tiroid hastalığı neden olur. Hashimoto hastalığı Tiroid bezinin bir çeşit kronik iltihabıdır. Bu da Otoimmun bir hastalıktır. Bu hastalıkta bağışıklık sistemi tiroid bezi hücrelerine saldırır.

Gebelik sırasında kontrolsüz Hipotiroidi, anne ve bebekte bazı problemlere yol açar;

• Preeklampsi
• Anemi; vücuda yeterli oksijen alımı sağlanamaz.
• Düşük
• Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek
• Ölü Doğum
• Konjestif Kalp Yetmezliği

İlk üç ayda bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için Tiroid hormonlarının rolü çok büyük olduğundan kotrolsüz Hipotiroidizm bebeğinizin beyin ve sinir sistemi gelişimini kötü yönde etkileyebilir.

Gebelikte Hipertiroidi Tedavisi

Gebelikte hafif Hipertiroidizm tedavi edilmez. Daha şiddetli Hipertiroidizm Antitiroid ilaçlarla tedavi edilir.

Gebelikte Radyoaktif İyot tedavisi yapılamaz. Çünkü Radyoaktif iyot bebeğin Tiroid dokusunu tahrip edebilir. Hamilemiz Antitiroid ilaçları da tolere edemez ise o zaman Tiroid Bezini Ameliyat ile çıkarmak gerekebilir.

Antitiroid ilaçlar plasentayı geçip bebekte Hipotiroidiye neden olabileceği için anneye mümkün olan en küçük doza ilaç verilir ki bebekte Hipotiroidi oluşmasın.

Antitiroid İlaçların Yan Etkileri

• Deride kızarıklık, kaşıntı gibi allerjik reaksiyonlar.
• Vücutta beyaz kan hücrelerini azaltarak, bağışıklık sistemini baskılayabilirler.
• Nadiren Karaciğer Yetmezliğine neden olabilirler.

Eğer Antitiroid ilaçları kullanırken aşağıdaki belirtiler oluşursa ilacı kesmek için Doktorunuzla mutlaka görüşün;

• Yorgunluk
• Zayıflık
• Müphem karın ağrısı
• İştah kaybı
• Deri döküntüsü veya kaşıntı
• Bir yerinizi hafifçe çarpsanız bile abartılı bir şekilde morarması
• Sarılık (deri ve gözün ak kısımlarında)
• Sürekli boğaz ağrısı
• Ateş

Anneler denetim ile hamilelik döneminde de , emzirme döneminde de güvenle Antitiroid ilaçlarını kullanabilirler.

Gebelikte Hipertiroidi Tanısı

Hipertiroidinin bazı belirtileri normal bir gebelikte de vardır. Örneğin; artmış kalp hızı, vücut ısısında artış, hoşgörüsüzlük, yorgunluk normal bir gebelikte de görülür.

Hızlı ve düzensiz kalp atımı, ellerde titremeler, kilo kaybı, veya kilo alamama, şiddetli bulantı kusma, muhtemelen Hiprtiroidi ile ilişkilidir.

Böylebir hastaya kanda TSH, T3, T4 ve TSI testleri yapılmalıdır.

Hipertiroidi ( Aşırı Aktif Tiroid )

Gebelikte Hipertiroidi genellikle Graves Hastalığı nedeniyle olur ve her 500 gebelikten birinde ortaya çıkar. Graves Hastalığı otoimmun bir hastalıktır. Normalde İmmun Sistem vücudu dış etkenlerden, bakteri, virus, mantar, parazit gibi hastalık yapıcı etkenlerden korumak üzere programlanmıştır. Otoimmun hastalıklarda İmmun sistem vücudun kendi hücrelerine ve organlarına saldırır. Graves hastalığında bağışıklık sistemi TSI ( Tiroid Stimulan Immun globulin) adlı bir madde salgılar ve bu madde TSH'ya benzer bir yapıda olduğundan Tiroid bezini kandırır ve fazla miktarda Tiroid hormonu salgılatır. Bu hastaların gözleri yuvalarından fırlamış şekilde görünen özel bir görünümleri vardır.

Graves hastalığı ilk kez gebelikte ortaya çıkabildiği gibi, önceden Graves Hastalığı olan bir kadın hamile kaldığında , hamileliğinin ikinci veya üçüncü trimestrinde hastalık bulgularında gerileme de meydana gelebilir. Bunun nedeni hamilelikte baskılanmış İmmun sistemdir. Hastalık genellikle doğumdan kısa bir süre sonra tekrar kötüleşir. Graves hastalığı olan gebenin gebelik takibini yanı sıra aylık olarak bu hastalıkla ilgili de takibi gereklidir.

Nadiren Hipertitoidi; gebelikte bulantı, kusma, dehidratasyon, kilo kaybı gibi problemlere yol açar. Bu gebeliğin ilk yarısında şiddetli olan ve sonra geçen bulantı ve kusmanın artmış Bhcg nedeniyle yükselen Tiroid hormonlarından kaynaklandığı görüşü kabul görmektedir.

Gebelik sırasında kontrolsüz Hipertiroidizm Annede şu durumlara neden olur;

• Konjestif Kalp Yetmezliği
• Gebeliğin geç döneminde Preeklampsiye neden olabilecek Tansiyon Yükselmesine
• Tiroid Fırtınası dediğimiz Hipertiroidi bulgularını ani olarak ve çok şiddetli bir biçimde ortaya çıkmasına
• Düşüğe
• Erken Doğuma
• Düşük Doğum Ağırlıklı bebek doğmasına neden olabilir.

Hipertiroidik Annenin Bebeğinde şunlar görülebilir;

• Graves Hastası bir kadın gebelik öncesi Radyoaktif İyot tedavisi alsa da, cerrahi işlem geçirse de dolaşımında bulunan TSI ler Plasentayı geçerek bebeğin Tiroid bezini uyarır ve bebekte Hipertiroidizm bulguları ortaya çıkarır. Ancak anne Antitiroid bir ilaçla tedavi ediliyorsa bebekte bu problemlerin ortaya çıkma olasılığı son derece azdır.
• Bebeğin Fontanelleri ( bebeğin başındaki bıngıldaklar) erken kapanabilir.
• Taşıkardi
• Hipertiroidik Kalp Yetmezliği
• Sinirlilik
• Büyümüş Tiroid bezinin soluk borusuna yaptığı bası nedeniyle Solunum Yetmezliği
• Yetersiz kilo alımı

gibi problemlere yol açabilir. Doğum sonrası bebek ve anne yakından izlenmelidir.

Hamilelik Normal Tiroid Bezi Fonksiyonlarını Nasıl Etkiler?

Hamilelikte kanda yüksek düzeylere ulaşan ik hormon vardır. Bunlardan biri Bhcg, bir diğeri Östrojendir. Bu iki hormon Tiroid bezinden Tiroid Hormonu salgılanmasını arttırır. Bu nedenle bu normal fizyolojik değişiklikleri yorumalamak bazen zor olabilir.

Tiroid Hormonu bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için çok önemlidir. İlk üç ay bebeğe Tiroid Hormonunu anne sağlar. Anne Tiroid bezinden salgılanan Tiroid Hormonu Plasenta yoluyla bebeğe geçip işlevini yerine getirir. On ikinci haftadan sonra bebek kendi Tiroid hormonunu üretmeye başlar.

Tiroid bezi hamilelik sırasında normal olarak bir miktar büyür. Fakat bu elle tespit edilecek kadar değildir. Şayet ele gelecek kadar genişlemiş ve büyümüş bir Tiroid bezi ile karşı karşıyaysak bu bir Tiroid hastalığı belirtisi olabilir. Normal bir gebelikte de artmış Tiroid hormon düzeyleri ve hafifçe büyümüş bir Tiroid bezi ile karşılaşılabileceğinden, herhangi bir Tiroid hastalığını atlamamak gereklidir. Çünkü hamilelikte teşhisi zor olabilir.

Tiroid Bezi

Tiroid bezi yaklaşık 2,5 cm boyunda, 25 gr ağırlığında kelebek şeklinde bir bezdir. Gırtlak altında, ses kutusunun önünde bulunan, nefes borusunun ikiye ayrıldığı bölgede yerleşir. Tiroid beziEndokrin Sistemi oluşturan bezlerden bir tanesidir. Endokrin Sisteme mensup bezler ürettikleri Hormon adı verilen maddeleri kana salgılarlar. Hormonlar işlevlerini salgılandıkları bezde değil, kan ile uzun yolculuklara çıkarak hedef hücrelerde veya tüm vücutta yerlerine getirirler.

Tiroid bezi iki çeşit Tiroid hormonu salgılar. Bunlardan biri T3 yani Triiyodotironin, diğeri T4 yani Tiroksindir. T3 aktif bir hormondur ve T4 ten elde edilir. Tiroid hormonları; metabolizma, beyin gelişimi, solunum, kalp ve sinir sistemi fonksiyonları, vücut ısısı, cilt nem düzeyi, kas gücü, adet döngüsü ve kan kolesterol seviyelerini etkiler.

Tiroid Hormonu yapımını; Beyideki Hipofiz bezinde yapılan ve salgılanan TSH ( Tiroid Stimulan Hormon ) adlı hormon düzenler. Kanda Tiroid Hormon düzeyleri yüksek olduğunda , Hipofiz bezi TSH düzeyini azaltarak, yine kanda Tiroid Hormon düzeyleri düşük olduğunda Hipofiz bezi TSH salgısını arttırarak yanıt verir.