Gebelikte Ultrasonografi

1. TRİMESTR (İLK 3 AY) 11-14 HAFTA OBSTETRİK (GEBELİK) ULTRASONOGRAFİSİ

Bebeğin baş popo mesafesi ölçümü 45 mm-84 mm arasındayken yani 11 hafta 3 gün ile 14 hf 3 günlük gebelik haftaları arasında yapılan tarama incelemesidir.

Bu incelemede bebeğe ait nukhal translusensi (ense saydamlığı ya da toplum içinde daha çok ense kalınlığı diye adlandırılıyor) ölçümü yapılır, nazal (burun) kemik varlığı ya da yokluğu tespit edilir. Fetusun mide sıvısının varlığı, idrar kesesinin boyutları değerlendirilir. Genel olarak bebek vücudunun şekilsel yapısı, karın ön duvar bütünlüğü, kol ve bacakları gözden geçirilir.

Yapılan bu değerlendirme ile ikili tarama testi biyokimyasal verileri ve anne yaşına bağlı mevcut risk oranları eşliğinde yorumlanarak bazı kalıtsal-kromazal hastalıklar açısından bebeğin mevcut risk oranı belirlenir. Bunun önemi yüksek riskli durumlarda tanısal ileri incelemeler için yönlendirici olmasıdır.

Ayrıca bilateral uterin arter (rahim atardamarı) dirençlerinin ölçümü ile ilerleyen gebelik haftalarında annede yüksek tansiyon, preeklamsi (toplumda gebelik zehirlenmesi diye tariflenen metabolik bozukluk), bebekte amniyon sıvısının azalması, büyüme-gelişme geriliği gelişme ihtimali açısından risk durumu öngörülebilir.

2. TRİMESTR (İKİNCİ 3 AY) OBSTETRİK (GEBELİK) ULTRASONOGRAFİSİ

Fetal anomali taraması ya detaylı gebelik ultrasonu olarak da adlandırılabilen bu inceleme anne karnında gelişmekte olan bebeğin organ ve anatomik yapılarının doğumsal anomaliler (sakatlıklar) açısından değerlendirildiği detaylı bir ultrason incelemesidir.

Toplum içinde renkli ultrason, 3 ya da 4 boyutlu ultrason olarak adlandırılan ultrason incelemeleri ile kastedilen aslında anomali taraması amacıyla yapılan bu incelemedir..

Bu inceleme için önerilen 18-24 haftalar arasında, daha ideali 20-22 haftalar arasında, mümkünse her gebeye yapılmasıdır.

Taramada bebeğin ve organlarının şekilsel yapıları incelenir. Anne karnında saptanabilme olanağı olan kalıtsal hastalıklar açısından pozitif bir bulgu var mı bakılır. Mevcut bulgular eşliğinde yaşam ile bağdaşmayan anomali bulgusunun saptanması halinde diğer ileri incelemeler eşliğinde gebeliğin sonlandırılması mümkün olabilmektedir. Yaşam ile bağdaşan diğer anomalilerin saptanması durumunda da bunların erken teşhisi ile bir kısmında doğum sonrası erken müdahale ve tedavi şansı elde edilmiş olur.

Ayrıca bilateral uterin arter (rahim atardamarı) dirençlerinin ölçümü ile ilerleyen gebelik haftalarında annede yüksek tansiyon, preeklamsi (toplumda gebelik zehirlenmesi diye tariflenen metabolik bozukluk), bebekte amniyon sıvısının azalması, büyüme-gelişme geriliği gelişme ihtimali açısından risk durumu öngörülebilir.

3. TRİMESTR (SON 3 AY) RENKLİ DOPPLER OBSTETRİK (GEBELİK) ULTRASONOGRAFİSİ

24-36 haftalar arasında yapılan ultrason incelemesidir. 1. ve 2. trimestrde uterin arter değerlendirmelerinde anormallik saptanması halinde, bunun takibi ve bebekte gelişebilecek amniyon sıvısında azalma, büyüme-gelişme geriliği, bebek kan dolaşımında bozulma gibi durumlar açısından bu inceleme yapılmalıdır. Ayrıca daha erken dönemde yapılan incelemelerde saptanan ve takibi gerektiren ultrason bulguları da (örneğin böbrek toplayıcı sistem genişliği) bu haftalar arasında yapılan inceleme ile değerlendirilir.