Gençlerde Risk Alma Davranışları

Gençlerde Risk Alma Davranışları

Risk Nedir?

Gençlerin sağlık ve iyi olma durumlarına herhangi bir şekilde zarar veren davranış ve tutumlardır. Gençler adeta bir kozanın kendisini koruduğunu riskli durumların kendisine zarar vermeyeceğini düşünür. Ölümsüzlüğünü kanıtlama çabası, dünyaya meydan okuma ya da kahraman olma arzusu kolaylıkla riskli davranışlara girmesini sağlar. Sigaranın kendisine zarar vermeyeceğini, alkol kullansa bile alkolik olmayacağına inanır. Böyle bir yapıdaki genç çeşitli konularda risk alma davranışlarına girebilir.

Gençlerde Görülen Risk Alma Davranışları Nelerdir?

* Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı

* Kazalar

* İntihar

* Hareketsiz Yaşam

* Beslenme Alışkanlıkları

* Kişisel Hijyen

* Korunmasız Cinsel Yaşam

Gençlerde sıklıkla görülen risk alma davranışlarıdır.

Gençlerde Sigara Alkol ve Madde Bağımlılığı Davranışını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

* Ailesel Faktörler

* Çevresel Faktörler

* Bireysel Faktörler olarak üç grupta inceleyebiliriz:

Ailesel Faktörler

* Sigara alkol yada madde kullanan ebeveyn ya da kardeşin olması,

* Düşük sosyoekonomik durum,

* Eğitim düzeyinin düşük olması,

* Teşvik edici tutumlar etkili aile faktörleridir.

Çevresel Faktörler

* Arkadaş çevresinin sigara alkol ya da madde kullanması

* Sigara ve bira firmalarının gençleri hedef alması gençlik şölenlerine sponsor olması ayrıca

* Reklamlar ve filmlerin özendirici yaklaşımları gençleri etkileyebilmekte ve sigara alkol yada madde kullanımı davranışını oluşturabilmektedir.

Bireysel Faktörler

* Düşük eğitim seviyesi

* Düşük benlik saygısı arkadaş baskısına ‘’Hayır diyememe’’ etkili bireysel faktörlerdendir. Çocuklarda ve gençlerde hayır deme becerisini kazandırabilme sağlıklı kararlar alabilmesi ve güçlü bir kimlik oluşturmada çok önemlidir.

* Depresyondaki yada stres altındaki bireyin sıkıntıyla başa çıkmak için sigarayı ya da alkolü tercih edebilmektedir. Oysa özellikle alkol bir süre sonra başlı başına bir stres kaynağı ve sorun haline gelecektir.

* Bazen bağımlılık otoriteye tepki şeklinde de ortaya çıkabilmektedir.

* Çevresinde model aldığı bireylerin sigara ya da madde kullanıyor olması

* Deneme isteği,merak ve

* Prestij sağlama kamacıyla da sigara ya da kullanılabilmektedir. Özellikle bazı markalarda sigara içme çevresine zengin olduğunu göstermenin bir aracı olabilmektedir.

* Eğlencenin alkolle kardeşmiş gibi algılanması da etkili olabilmektedir. Yılbaşı ve doğum günü partilerinin mutlaka alkollü olması gerektiği şeklinde bir yapılanma bu dönemde önemlidir.

Alkol ve Madde Bağımlılığı Açısından Risk Altındaki Bireyler

* Alkolik ya da madde kullanan ebeveyn varlığı

* Parçalanmış yada ilgisiz aile

* Düşük sosyoekonomik düzey

* Stresli yaşam ve topluma uyum güçlüğü

* Ciddi ruhsal sorun ve hastalığı olma

* Cinsel tacize maruz kalma

* Madde kullanan arkadaş grubunda yer alma risk durumu yaratabilmektedir.

Alkol ve Madde Kullanan Genci Tanıyabilme

Alkol ve madde kullanan genci tanıyabilme özellikle anne baba ve eğitimciler açısından önem taşımaktadır. Gence yardım edebilmek için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

* Davranış değişikliği, aktivite değişikliği (Alışılmışın dışında arkadaş edinme, çevre değiştirme)

* Uyku ve iştahında değişiklik

* Konsantrasyon güçlüğü, ilgisizlik

* Aşırı sinirlilik

* Ağızda kuruluk,salyada azalma

* Konuşmada güçlük, peltek konuşma

* Yürümede dengesizlik

* Ellerde titreme

* Terleme

* Alışılmışın dışında arkadaş edinme

* Çevre değiştirme

* Sorumluluklarından kaçma

* Aşırı para harcama

* Kıyafetlerinde,yatağında yanık izleri ipucu olacak davranışlardandır.

Gençlerde Kaza ve Yaralanmalar

İki grupta ele alabiliriz:

* Kasıtsız Yaralanmalar

* Kasıtlı Yaralanmalar

Kasıtsız Yaralanmalar

* Trafik kazaları;Emniyet kemeri kullanmama, alkollü araç kullanımı

* Diğer Araç Kazaları; Motorsiklet, mobilet, bisiklet

* Boğulma

* Ateşli silah

* Zehirlenme

* Spor Yaralanmaları

Kasıtlı Yaralanmalar-Şiddet

* Cinayet

* İntihar

* Savaş

* Terör

* İlişkide görülen şiddet

Genç Şiddetinde Risk Faktörleri

* Ailesel Faktörler; Ailenin şiddet yönelik tutumları, aile içi şiddetin varlığı oldukça önemlidir. Ayrıca,

* Çevresel Faktörler; Şiddeti destekleyen grup normları olması

* Bireysel Faktörler; Kişilik özellikleri, şiddete maruz kalmış olma

* Durumsal Faktörler; Ateşli silahlara kolay ulaşabilme, çete üyeliği

Kimler İntihara Eğilimlidir?

* Ailede intihar varlığı

* Ailede ağır ve aşağılayıcı cezalar, huzursuzluklar, baskılar

* Depresyon ve Duygulanım bozuklukları

* İletişim sorunları

* Tek başına yaşama

* Strese dayanma gücünün azlığı

* Fiziksel şiddete ya da cinsel istismara maruz kalma

* Toplum tarafından dışlanma, prestij kaybı

* Mükemmeliyetçi yapı, yüksek beklentiler

Yoğun maddi sorunlar

Gençlerde Beslenme Alışkanlıklarını Etkileyen Faktörler

* Fast food zincirlerinin bol kalorili beslenmenin özendiren yaklaşımları

* Santimlere indirgenen medyatik güzellik anlayışı genci baskı altına alabilmektedir. Baskı altında kalan genç sağlıklı olmayan magazin diyetlerine yönelebilmekte ve sağlıksız kilo verme sürecine girebilmektedir.

* Yememe ya da yediğini çıkarma şeklinde yeme bozuklukları oluşabilmektedir.

Hareketsiz Yaşamdan Kaynaklanan Sorunlar

Çocuklar ve gençler ekran karşısında hareketsiz yaşamın içine çekilmektedirler. Arkadaşlarıyla sanal ortamlarda görüşmek, bilgisayar oyunları cazip hale getirilmektedir. Sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam gençler için ciddi sağlı sorunları oluşturabilmektedir.

Gençlerde Fiziksel Aktivitenin Yararları

Fiziksel etkinlikler birden çok amaca hizmet edebilmektedir.

* Kalp sağlığı

* Kasların dayanıklılığı

* Kemiklerin dayanıklılığı

* Kilo verme

* Formda kalma

* Stresle başa çıkma

* Güven duygusu

Gençlerde Hijyen Sorunları

* El yıkama bilincinin oluşmamış olması

* Tuvalet sonrası temizlik, adet dönemlerinde sıklıkla ped değiştirme, iç çamaşırın günlük değiştirilmesi çok önemli ve ne yazık ki gençlik döneminde ihmal edilebiliyor

* Ağız-diş sağlığına gereken önemi vermeme

* Dövme

* Piercing uygulamaları

Korunmasız Cinsel Yaşamdan Kaynaklanan Sorunlar

Gençlerle yapılan araştırmalar cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında eksik ve yanlış bilgilerinin olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmaya katılan gençlerin verdikleri cevaplardan cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların neler olduğunu, nasıl bulaştığını,belirtilerinin neler olabileceğini ve en önemlisi nasıl korunulması gerektiğini bilmedikleri görülmüştür. Cinsellikle ilgili konuların tabu olması nedeniyle bu konu uzun yıllar çok ihmal edilmiştir. Gençler ve çocuklar adeta bilgilenme konusunda yalnız bırakılmışlardır. Erken ergenliğin oluşması, evlilik yaşının daha ilerleyen yıllara kayması erken cinsel aktiviteyi oluşturabilmektedir. Gençlerde risk alma davranışıyla beraber bu dönemde korunmasız ya da bilinçsiz cinsel yaşam ciddi sorunlara yol açabilmektedir. İstenmeyen gebelikler, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar gençleri tehdit etmektedir.

Bu sorunlarla başa çıkma konusunda gençlere destek olabilmek, sağlıklı bilgiyi ulaştırabilmek ve gençleri alabilecekleri risklere karşı koruyabilmek için toplumun ilgili bütün birimlerini de harekete geçirebilmek gerekmektedir.