Geniz Eti ve Bademcik Enfeksiyonları

Geniz eti, bademcik ve farinks bölgesi ile ilgili genel bilgiler

Farinks(boğaz) , bademcik ve geniz bölgesinin enfeksiyon ve inflamasyonu çocukluk çağı hastalıklarının önemli bir bölümünü oluşturur. Bu enfeksiyonların sık olması sıklıkla çocukluk çağının sık ameliyatlarından adenoidektomi (geniz eti ameliyatı) ve tonsillektomi ( bademcik ameliyatı) ile sonuçlanır. Lingual bademcik, geniz eti ve bademcikler bir lenfatik halkanın parçasıdır(Waldeyer’s tonsillar ring). Bu halkanın elemanlarının benzer özelik ve fonksiyonları vardır . Üst solunum yollarının savunma sisteminin ilk basamaklarından birisidir. Bademcik dokusu bu bölgedeki diğer lenfatik dokulardan bir kapsül ile çevrili olması nedeniyle farklılık gösterir ve bölgenin en büyük lenfatik dokusudur. Bademcik içinde ucu kör noktada sonlanan tübüllerden oluşan kriptler vardır.

Geniz eti geniz bölgesine bulunan lenfatik dokudur. Geniz eti her kişide bulunması gereken dokudur. Gebeliğin 7 haftasında oluşmaya başlar ve 5 yaşına kadar büyümeye devam eder. Geniz eti ve bademcikler çoğunlukla B lenfosit salgılayarak salgısal bağışıklık sistemine katkı verirler. Bademcikler 4-10 yaşlar arasında bağışıklık sistemine en aktif katkıyı verirler.

Normal oral flora nedir?

Ağız içi, dil, dişler, dişeti ve boğaz bölgesinde bulunan, zararlı olmayan ve yüzeyi örten bakteriler bu bölgenin normal florasıdır. Normal flora,  bitki örtüsü gibi düşünülebilir. Bu bölgeye zararlı bakteri ve virüslerin yerleşmesine engel olurlar.

Geniz, farenks ve boğaz bölgesinin enfeksiyonları nelerdir?

Virüsler, bakteriler, mantarlar ve parazitler bu bölgede enfeksiyona neden olabilirler.

Çocuklarda kulak burun boğaz enfeksiyonlarından en sık rastlananı soğuk algınlığıdır.( common cold, nezle) bu duruma virüsler neden olurlar. Nezleye sebep olan virüsler çok sayıda ve çeşittedir. ( rinovirüs, influenza virus, parainfluenza, adenovirus, coxsackievirüs, echovirüs, reovirüs ve respiratuar sinsityal virüs). Ve bu virüslerin her birinin kendine özgü bulgu ve belirtileri vardır.

Enfeksiyoz  mononükleozus (öpücük hastalığı) yüksek ateş, genel keyifsizlik, büyümüş, şişmiş, kirli gri renkte bademcikler, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü şikayetleri ile kendini gösterir.  Yumuşak damak ve sert damak birleşim bölgesinde küçük kanamalı noktacıkların görülmesi bu hastalığı hatırlatır, ancak tanısal değildir. Karaciğer, dalak büyümesine ve fonksiyonların bozulmasına neden olabilir.  Hastanın kliniği, muayene ve birtakım laboratuar tetkikleri ile tanı konulur. Tedavi semptomatikdir (bulgulara yönelik). İyileşme haftaları bulabilir. İkincil bakteriyel enfeksiyonlar eklenmişse antibiyotikler kullanılabilir. Ampisilin grubu antibiyotikler döküntülere neden olabilir, kullanılmazlar. Bademciklerin ileri derecede, solunumu tehlikeye sokacak kadar büyümesi durumunda steroid tedavisi ve tonsillektomi(bademcik ameliyatı) yada trakeotomi (nefes borusuna  delik açılması) gerekebilir.

Bağışıklık yetmezliği durumlarında yada antibiyotik kullanımına ikincil olarak ağız içerisinde Candida grubu mantar enfeksiyonları görülebilir. Bu grup enfeksiyonlar uygun grup antimantar ilaçlarla tedavi edilirler.

Difteri aşılamaların düzenli ve uygun yapıldığı toplumlarda nadir görülür. Erken dönmede boğazda bademcik üstünde beyaz bir zar görülür. Enfeksiyon bademcik ve gırtlağa yayılabilir. Gırtlakta şişlik ve oluşan zar(mebran) hava yolu tıkanıklığına neden olabilir. Erken tanı önemlidir. Başlangıç tedavisi kanda dolaşan toksini antitoksin ile nötralize etmektir. Sonrasında yüksek doz penisilin tedavisi verilir. Myokardit(kalp kasının enfeksiyonu), Gullian- Barre sendromu ve poliomyelit benzeri nörolojik(sinir sistemi tutulumu) durumlara neden olabilir.

Bademcik iltihabı ( boğazın beta enfeksiyonu )

A Grubu streptokoklar bademciklerin en sık bakteriyel enfeksiyonudur. Akut romatizmal ateş(kalp romatizması) ve poststreptokokkal glomerulonefrit(böbrek romatizması) hastalıklarına sebep olabilme ihtimalinden durumundan dolayı bir halk sağlığı problemidir. Antibiyotiklerin kullanıma girmesinden  itibaren  bu grup hastalıklar artık nadir görülmektedir. Boğazın beta enfeksiyonu çocukluk çağının sık hastalığıdır ve 5-6 yaş grubunda en yüksek oranda görülür. Boğaz kuruluğu, genel keyifsizlik, ateş, titreme,  boğazda doluluk hissi, yutma güçlüğü, ağrılı yutma, kulak ağrısı, baş ağrısı, bacaklarda ve belde ağrı, boyun bölgesindeki lenf bezlerinin şişmesi ile kendini gösterir. Tanı klinik bulgular, boğaz kültürü, hızlı antijen testi ile konulur. Uygun antibiyotik grubu ile tedavi edilir.