Glokomda “By-pass Tedavisi ve Stentler”

Glokom hastalığında göz tansiyonunun yükselmesi sonucu görme siniri bozulmakta ve tedavi edilmediği takdirde görme kaybı gelişmektedir. Bilindiği gibi; vücudumuzdaki organların çoğu beslenme ve oksijen gereksinimlerini damarlar ve kan dolaşımı yoluyla sağlamaktadırlar. Ancak göz içinde bulunan göz merceği ve kornea dokularında normal şartlar altında damar bulunmaz. Bu nedenle; bu dokuların beslenmesi göz içinde üretilen bir sıvı tarafından sağlanmak zorundadır. Göze gelen bu sıvı oksijen besin maddelerini dokulara ulaştırdıktan sonra küçük kanallar aracılığıyla gözü terk eder ve yerini yeni gelen sıvıya bırakır. Glokom hastalığında sıvının gözü terk etmesini sağlayan kanallar sisteminde bozukluk ya da direnç artışı söz konusudur. Bu nedenle sıvının gözü terk etmesi gecikir ve göz tansiyonu yükselir.

“Stent Tedavisi” ne işe yarar?
Stent tedavisi yeni bir tedavi olup temel olarak glokom hastalığındaki bozulmuş olan göz içi sıvı dolaşımını düzeltmek için geliştirilmiştir. Göz içi sıvısının boşaltım sistemindeki en yüksek direnç milimetrenin yaklaşık onda biri kadar ince bir bölgede bulunmaktadır. Stentler ile bir anlamda tıkalı diyebileceğimiz bu bölge ‘by-pass’ edilmekte ve sıvı dolaşımı düzeltilmektedir. Bunu kalpteki tıkalı damarların stentlerle açılmasına benzetebiliriz. Glokomda kullandığımız stentler ‘L’ şeklinde ve 1 mm’den küçük olup titanyumdan imal edilmektedir. Yaklaşık olarak üç yıldır uygulanmakta olup stente karşı herhangi bir doku reaksiyonu gözlenmemiştir.

Stentler hangi tür Glokom hastalarına uygulanabilir?
Stent tedavisi ‘açık açılı glokom’ dediğimiz ve tüm glokom hastalarının yaklaşık üçte ikisini oluşturan oldukça büyük bir kısmına uygulanabilir. Glokomu erken ya da orta evrede olup ilaç kullanmak istemeyen/kullanamayan veya ilaçlarını kullanmasına rağmen göz tansiyonu düşürülemeyen hastalar en uygun adaylardır.
Uygulama nasıl yapılıyor?
Lokal anestezi (iğne yapılmadan) altında ameliyathanede yapılmaktadır. 10-15 dakika gibi kısa bir sürede işlem tamamlanmaktadır. İşlem ağrısızdır, herhangi bir dikiş konmamakta ve hasta hemen evine gönderilmektedir. Ameliyat sonrasında ise yaklaşık 3 hafta süreyle antibiyotik ve kortizonlu damlalar kullanılmaktadır.
GLOKOM VE KATARAKTIN BİRLİKTE BULUNDUĞU HASTALARDA DA UYGULANIYOR.
Glokom ve katarakt oldukça sık oranda birlikte bulunmaktadır. Bu tür hastalarda eğer glokom çok erken evrede ve göz tansiyonu da çok yüksek değilse sadece fakoemülsifikasyon ile katarakt ameliyatı uygulayarak göz tansiyonunu da belli bir oranda düşürmekteyiz. Ancak glokomu orta-ileri evrede olan hastalarda katarakt ameliyatı ile birlikte aynı seansta stent uygulaması göz tansiyonunun kontrolü için belirgin yarar sağlamaktadır. Katarakt ameliyatı ile birlikte uygulama göze ilave bir giriş yeri açılmasını ve sonrasında herhangi bir dikiş atılmasını gerektirmez, toplam ameliyat süresini sadece 10 dakika kadar uzatır.
Yan etkileri var mıdır?
Glokom hastalarının büyük çoğunluğu ameliyattan oldukça ürkmekte ve çekinmektedirler. Bunun da temel nedeni glokomda yaygın olarak kullanılan klasik ameliyat yöntemi olan trabekülektomi sonrası gelişen bulanık görme, batma ve sulanma gibi problemlerdir.
Stent cerrahisinin en önemli avantajı klasik glokom cerrahisi sonrası genellikle görülen bu tür sorunların hiçbirine yol açmamasıdır. Müdahale sonrası ertesi gün hastanın görmesinde herhangi bir azalma olmamakta ve gözlük numaraları dahi önemli değişikliğe uğramamaktadır. Batma ve kızarıklık minimal olup birkaç gün içinde ortadan kaybolmaktadır. Stentlerin yan etkiler açısından uzun dönemde de klasik yöntem olan trabekülektomiye kıyasla belirgin avantajları bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlisi geç dönem enfeksiyon riskinin tümüyle ortadan kalkmasıdır.
Yöntemin etkinliği ne kadardır? Üç yıla yakın bir süredir yürüttüğümüz araştırma sonunda elde ettiğimiz sonuçlara göre stentler yeni tanı konmuş ve hiçbir tedavi almayan hastalarda ilaç tedavisine benzer bir etki oluşturmaktadırlar. İlaç kullanmakta olan ancak 2-3 adet ilaca rağmen göz tansiyonu yeterince düşürülemeyen hastalarda ise ek bir göz tansiyonu düşüşü sağlamakta ve ilaçların bazılarının kesilmesi mümkün olmaktadır.
Burada belirtilmesi gereken önemli bir husus; çok geç evrede başvuran ileri glokomlu olgularda hastalığın durdurulması için göz tansiyonunun çok fazla miktarda düşürülmesinin gerekebilmesidir. Bu tür hastalarda kontrol sağlanması için stent uygulamasına ek olarak ilaçlar da gerekli olabilmekte, bazen de klasik glokom ameliyatı- trabekülektomi uygulanmaktadır.