Glutensiz Beslenme
Yazar Besna Dalgıç • Diyetisyen • 7 Eylül 2021 • Yorumlar:
Günümüzde birçok hastalıkla ilişkisi olduğu düşünülen Gluten, başta buğday olmak üzere arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bitkisel proteindir.
Gluten ile ilişkili hastalıkların başında ilk olarak ÇÖLYAK HASTALIĞI gelmektedir. Çölyak Hastalığı olan bireylerde Gluten içeren gıdaların çok az miktarda tüketimi bile özellikle sindirim sistemi üzerinde belirgin rahatsızlıklara(karın ağrısı, karın şişkinliği, gaz, ishal ya da kabızlık vb.) neden olurken glutensiz beslenme ile bu rahatsızlıkların önüne geçilmektedir. Bu nedenle Çölyak tanısı alan kişilerde ömür boyu Glutensiz Diyet önerilmektedir.
Gluten alerjisi/hassasiyeti durumunda ise gluten alımı ile hemen ortaya çıkan aşırı duyarlılık dışında geç başlayan belirtiler de söz konusudur. Bu belirtiler arasında yorgunluk, bacak ağrıları, başağrısı,döküntü, zihin bulanıklığı, dikkat eksikliği ve depresyon yer almaktadır. Diyetten unlu gıdaların çıkarılması ile iyileşme olması ve tekrar verildiğinde ise belirtilerin tekrarlaması görülür. Çölyak hastalığından farklı olarak gluten alerjisi yıllar içinde iyileşir .
Çölyak'ta durum bu kadar netken asıl kafa karışıklığına neden olan durum gluten hassasiyeti /gluten alerjisi durumudur.
Bu durumun önüne geçmek için glutenin ilişkili olduğu sağlık sorunlarını bilmek glutensiz beslenme konusunda size fikir verebilir.
Gluten ile ilişkili olan hastalıkların başında otoimmün hastalıklar gelmektedir. Bu hastalıklar :
• İrritabl Barsak Sendromu
• Romatoid Artrit
• Multipl skleroz (MS)
• Tip 1 Diyabet
• Sedef Hastalığı
• Graves Hastalığı
• Hashimoto tiroiditi
Olarak sıralanabilir.
Otoimmün bir hastalık varlığında ya da yukarıda bahsedilen belirtiler ile birlikte Gluten Alerjisi'den bahsedilebilir. Bu durumda glutensiz beslenme belirtilerin ortadan kalkmasını sağlarken hastalığın seyrini olumlu yönde etkilemektedir.
Glutensiz beslenme en basit tanımı ile Gluten içeren gıdaları diyetimizden çıkarmaktır. Glutensiz Beslenme de diyetten çıkarılması gereken besinler
●Buğday, arpa, çavdar ve bunlardan yapılan tüm besinleri(Ekmek , Makarna , Bulgur, Pasta , Börek, Un ilave edilen Çorbalar , Soslar , Hazır Gıdaların tümü vb. ) içermektedir.
Glutensiz beslenmedeki en büyük zorluk mutfak kültürümüzde geniş yer tutan bu tahılları beslenmeden çıkarmak olmaktadır. Ancak Glutensiz beslenirken Buğday, Arpa , Çavdar yerine tüketebileceğimiz birçok gıda bulunmaktadır.
Glutensiz beslenenler;
●Pirinç, Mısır
●Nohut ,Mercimek, Fasülye gibi kurubaklagiller
●Kara Buğday
●Amaranth
●Kinoa
‘Glutensiz’ ibaresi bulunan un, makarna, şehriye, çikolata, kraker ve irmik gibi besinleri tercih edilebilirler.