Gözlerde Işık Çakması

Gözlerde ışık çakması nedir? Işık çakmasını tarif etmenizi rica ediyorum… Gün içinde sürekli mi ışık çakması olur ya da zaman zaman mı? (zaman zamansa hangi sıklıkta ne kadar süreyle devam ediyor?)

Işık çakması görmemizin bir alanında gördüğümüz parıldamalar, kıvlcımlardır. 'Şimşek çakması veya çakmak kıvılcımı' görüntüsüne benzeyebilir. Tek gözde görülebildiği gibi, iki gözde birden de olabilir. Sıklıkla aniden ortaya çıkar, altta yatan nedene bağlı olarak süresi ve tekrarlamaları değişkenlik gösterir.

Işık çakması sık görülen bir sorun mu? Hangi sıklıkta görülüyor?

Tek gözde aniden ortaya çıkan ışık çakması, özellikle 60 yaş üzerinde oldukça sık görülen bir bulgudur. Süresi kısadır (saniyeler), göz hareketleri ile tekrarlayabilir, gözde uçuşmalar eşlik edebilir. Tek gözde ortaya çıkan ışık çakması genellikle o göz içinde meydana gelen bir rahatsızlığın habercisidir. İki gözde birden görülen ve daha nadir görülen bir tür ışık çakması ise genellikle daha uzun sürelidir (15-30 dakika), bulanık görme veya zikzaklı şekillerle birlikte görülebilir; bu tür bir ışık çakmasının ardından şiddetli başağrısı eşlik ediyorsa, göz içi bir problemden çok migren tipi bir başağrısı veya beyindeki görme merkezi rahatsızlığı altta yatan neden olabilir.

Işık çakması ciddi bir durum mu?

Her iki türde ışık çakması altta yatan önemli bir klinik durumun habercisi olabilir ve en kısa süre içinde muayene olmayı gerektirir.

Işık çakması neden oluşur?  (hangi mekanizmada ne tür sorun bu nedene yol açıyor?)

Tek gözde meydana gelen ve uçuşmaların eşlik ettiği ışık çakmalarının en sık nedeni, gözün büyük bir kısmını dolduran vitreus isimli göz içi sıvısının retina üzerine uyguladığı kuvvettir. Bu sıvı gözdeki yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olarak daha akışkan hale gelir  ve ağ tabakayı çekerek ışık çakmalarına neden olur. Ayrıca gözümüze herhangi bir şey çarptığında da aynı mekanizma ile ışık çakmaları görürüz.  Göz içinde meydana gelen kanamalar veya gözün başka iltihabi hastalıklarında da ışık çakması olabilir; bu  durumda gözün önünde uçuşan noktacıklar ve görmede azalma olabilir. İki gözde birden meydana gelen ve başağrısının eşlik ettiği ışık çakmaları ise daha karmaşık beyinsel mekanizmalar sonucu ortaya çıkar ve başağrısı eşlik edebilir.

Kimlerde daha sık görülüyor, neden?

Göz içi sıvısının 65 yaş üzerinde %75'e varan sıklıkla ağ tabakadan ayrılması nedeniyle, özellike bu yaş grubunda ışık çakmaları sık gözlenir. Ayrıca gözünden kaza veya ameliyat geçirmiş kişilerde, miyoplarda, göz içi iltihabi hastalığı olanlarda da bu şikayete her yaşta rastlanabilir. İki gözde ışık çakması bulunan kişilerin geçmişlerinde ise sıklıkla başağrısı ya da migren öyküsüne rastlanır. Çocukluk çağında da bu şikayetler olabilmekte, özellikle ailesinde migren öyküsü bulunan çocuklarda daha sık rastlanmaktadır. 

Hangi sorunlara işaret ediyor?  (Bu bölümü detaylı yazmanızı rica ediyorum)

Tek gözde aniden ortaya çıkan ışık çakması  hemen her zaman göz içindeki bir hastalığın veya durumun habercisidir. Bu durum gözün doğal yaşlanma sürecinin parçası olan göz içindeki vitreus sıvısının ağ tabakadan (retinadan) ayrılması olabilir.  Ayrıca gözde ortaya çıkan iltihabı hastalık veya göz içi kanamasından da kaynaklanıyor olabilir. İki gözde birden ortaya çıkan ve başağrısının eşlik ettiği bulanık görmelerde ise gözün görme merkezini ilgilendiren bir hastalık veya migren hastalığı altta yatan neden olabileceğinden, buna dönük testler yapılabilir ve hasta Göz Nörolojisi (Nöro-Oftalmoloji) konusunda uzmanlaşmış bir uzmana ve Nöroloji Hastalıkları Uzmanına yönlendirilebilir.

Ne zaman ciddi bir sorunun habercisi oluyor? Erken tedavinin önemi nedir?

Tek gözde aniden ortaya çıkan ışık çakması ağ tabakadan ayrılan vitreus sıvısından kaynaklanıyorsa,  %15 oranında ağ tabakası yırtığına sebep olabilir. Eşlik eden bir kanama varsa (uçuşan noktalar olarak hissedilebilir) yırtık riski daha da yüksektir. Eğer ağ tabaka yırtığı bu aşamada tespit edilebilirse, poliklinik şartlarında uygulanacak lazer tedavisi ile tedavi edilebilir. Oluşan bu yırtıktan ağ tabaka altına vitreus sıvısı geçerse  'Retina Dekolmanı'  adı verilen hastalık ortaya çıkar. Bu durumda ise tedavi ameliyattır. 

Hangi durumda zaman kaybetmeden göz doktoruna başvurmalıyız? (Şiddeti veya süre ya da sıklık açısından)

Gözde aniden ortaya çıkan ışık çakmaları her durumda göz doktoruna gecikmeksizin başvurulması için önemli bir sebepdir. Özellikle daha genç miyop hastalarda, göz travmaları sonrasında veya gözde uçuşmalarla beraber ortaya çıkan ışık çakmalarının altında acil tedavi edilmesini gerektiren bir durum yatıyor olabilir. Işık çakmalarının şekli veya sıklığı ile ağ tabakada yırtık oluşması arasında ilişki kurulması çok doğru olamayacağından detaylı bir göz muayenesi altta yatan nedene ışık tutacaktır. 

Zamanında tedavi edilmezse ne tür sorun oluşabilir?

Ağ tabakada oluşan yırtığın lazerle tedavisi günlük pratikte oldukça sık uygulanan bir tedavidir. Yakınmalarının başında göz hekimine ulaşacak bir hasta hem hastalığının erken tedavisini sağlamış olur, hem de yırtığın altına sıvı girmesi ile oluşacak retina dekolmanına engel olmuş olur.  Zamanında müdahele gerektiren yırtıkların tedavi edilmemesi durumunda gelişecek retina dekolmanı durumunda tedavi kaçınılmaz olarak ameliyat olacaktır.

Işık çakması nasıl tedavi ediliyor? Birkaç cümleyle tedaviyi anlatmanızı rica ediyorum… örneğin lazer operasyonu uygulanıyorsa… (Operasyonda ne yapılıyor, ne kadar sürüyor, aynı gün günlük yaşamına dönebiliyor mu, operasyon ne kadar sürüyor, başarı oranı nedir gibi)

Ağ tabaka yırtıklarında uygulanan lazer tedavisi göz polikliniklerinde bulunan uygun özellikte lazer cihazı ile ayaktan uygulanan bir tedavidir. Tedavi öncesinde gözbebeğinin büyütülebilmesi için bazı damlaların göze damlatılması ve 30-60 dakika arasında beklenmesi gerekir. Tedavi sırasında gözün yüzeyi damla ile uyuşturulur ve lazer ışınının yırtık çevresine yönlendirilebilmesi için kullanılacak özel bir lens göz yüzeyine temas eder. Lazer tedavisi ile yırtığın çevresinde bir yanık tabakası oluşturularak göz içi sıvısının yırtıktan ağ tabaka altına ulaşmasının engellenmesi amaçlanır. Tedavi hastaların büyük bir kısmında ağrısızdır. Hastanın bu tedavi öncesinde veya sonrasında hastanede yatması gerekmediğinden günlük yaşamına devam edebilir. Ancak gözbebeğini büyütmek için kullanılan damlaların etkisi nedeniyle, gözde bulanık görme meydana gelir, bu etki kullanılan damlaya göre ortalama 2-3 saat ile 1 gün arasında değişebilir.  Ayrıca lazere bağlı yanığın tam olarak oluşması için gereken yaklaşık 1 haftalık sürede spor gibi bazı aktivitelerin kısıtlanması yerinde olacaktır. Uygulanacak lazer tedavisi retina dekolmanı riskini büyük bir oranda azaltır ancak daha sonraki süreçte başka bir retina yırtığı gelişebileceğinden düzenli göz kontrolleri ihmal edilmemelidir.