Gülden'in YKS Son Hazırlık Dersi

Hayat aynı anda, bedenlerde farklı akıyordu sizin için… Aynı sürecin içinde, gerçekleri farklı yaşıyordunuz. Kimileri için 27-28 haziran tarihlerinde 2.5 milyon kişinin sınava gireceği düşüncesi dayanılmaz bir ağırlık hissettirirken; kimileri ise okuma, araştırma, merak etme ve öğrenme akıntısının hızı ve şiddetinde hayatını renklendiriyordu. Bu süreç zarfında bir taraftan keyifler anlamsızlaşırken; diğer taraftan bazı sohbetlerde görünmez olmayı tercih ediyordunuz, önyargılarından sıyrılamayanlar ise kaybın kabulünü yaşamayı bekliyordu, aklı silkelemeyi düşünmekten habersiz…

KISA BİR YKS FİLTRESİ

“ Gülden, başarılı bir öğrencidir. Genelde sınavlardan yüksek puan alır ve iyi dereceye sahip bir okuldadır. “Asla yapmayacağım” ile başlayan her kuralı, hayatında dokunduğu yerde iz bırakmış; mükemmel olmak hayatında tek tercihi olmuştur. Hep aklında olan şey; hayatında en iyisini yapmaktır, hobi olarak başladığı birçok aktivite zamanla onun için başarması gereken bir hedefe dönüşmüştür. Ancak yakın zamanda girdiği ve görece fazlaca çalıştığını düşündüğü Fizik dersinden düşük bir not alır ve “ Amma da başarısız biriyim” şeklinde düşünür. Bu düşünceye verdiği hız kafasında kocaman bir kalıp yaratmasına yeterdir. Aynı anda iç dünyasına üzüntü ve çaresizlik eşlik eder… Aşınmaları gerçek söküklere dönüştürmek için var gücü çalışarak, olumsuz düşünceleri beslemeyi ihmal etmez… Bir diğer taraftan da alevlenen duygularına benzin dökmeye devam eder durur… Öyle bir çıkmaza sokar ki kendini; mevcut “An”daki uğraşılarının mayasını bozduğunun bile farkında değildir…Geleceğe yönelik felaket senaryolarının gündeminin yoğunluğundan, merceği “Şimdi”ye döndürmeyi bir türlü beceremez… “

        Genel resmin küçük bir ayrıntısına takıldığımızda bunaltıcı duyguların esiri olabiliriz. Olumlu anıları, düşünceleri ve duyguları sürekli filtreleme, kanayan yaraya tuz basmak gibidir. Sıkıntıyla sürekli savaşan beden; öfke, korku üzüntü gibi duyguları gereğinden fazla yoğunlaştığı için, mutluluk, huzur gibi ruha iyi gelen duyguları fazla duyumsayamaz. Bu durum, farkına varmadan yaptığımız filtrelemelerdir. Bu filtreler yaşamımızı güneş gözlükleri ile geçirmemize, yaşamın bize sunduğu renkleri görmemize engel teşkil edebilir. Gülden deneyimini filtrelediği ve tek bir olaya odaklanıp genelleme yapmayı tercih ettiği için,  tatmin edici bir hayatı kendine layık görmeme eğilimi geliştirmeye başlayabilir. Bu süreç, korkularla küçülme ve olumsuz yargılarla son bulma yoluna girebileceği gibi; düşünceler ile yetişme analizlerle büyüme tercihine de dönüşebilir.. Çünkü insan, gelişmek için dizayn edilmiş bir canlı..

Resmin bütününü görmeye  “Filtrelemenin Tersi” denir. Bu resmi  görebilmek için yaklaşan sınavınız ile birlikte  kendinize şu soruları sorabilirsiniz…

1. Ne meydana geldi? 

2. Bu olay hakkında (detaylı bir şekilde) ne düşündüm ve hissettim?

3. Hangi kanıtlar düşüncelerimi ve hislerimi destekliyor/ çelişiyor?

4. Bu durumu daha makul ve adil ele alıp üzerinde duygu ve düşünce üretmenin yolu nedir?

“Ne oldu?” Gülden düşük not aldı. Düşünceleriniz bir durumu filtrelerse olayların  sadece olumsuz yönlerini görür ve olumsuz düşünceler yaratıp olumsuz duygulara kapılabilirsiniz. Büyük Resim gözden kaçar ve daha kötü hissetmeye başlayabilirsiniz. Örneğin Gülden “Ne kadar aptalım” diye düşünerek kendisine kızmıştır.

3.soruda, durum hakkında nasıl düşündüğümüzü ve durumla ilgili nasıl hissettiğimizi destekleyen kanıtlara yönelme vakti… Bu sorunun cevabı kolaydır. Ömrünüz boyunca olumsuzlukları görerek hareket etmişseniz; yani filtreleme yaptıysanız, ruhunuzu bunaltan duyguların hakimiyetinin yoğunluğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz. Gülden, neden demoralize olduğunu bulabilir. Sınava çok çalışmıştır ve hayatı boyunca en kötü notu almıştır. Daha zor kısmı ise devamında gelen soruda “Çelişki”.. Gülden’in filtrelediklerine baktığınızda; hep takdir alan ve okuluna burs kazanarak girmiş bir öğrencidir. Bu bilgi, düşündüğü şey (Başarısız Biriyim) ve hissettiği duyguyla (hüzün ve öfke) çelişmektedir. Büyük resmin önemli unsurlarını filtreleyen Gülden, tek bir detaya odaklanıp boğulmayı tercih edebilir.

 Son soru… “Durun ve düşünün”. Bir konu ile ilgili kanaate varmadan önce kendinize karşı adil ve dürüst olun…”Çelişkili Kanıt Yok” demeden önce, başka gerçeklerin de var olabileceğini düşünün. Tıpkı Gülden örneğinde olduğu gibi, bariz gerçekler Gülden’in o anki düşünce biçimini  ve duygularını  değiştirebilir. Büyük resimde Gülden başarılıdır. 

Gülden bu becerileri edinerek , “Hayal kırıklığı yaşıyorum, evet. Çünkü sınava çok çalıştım ve sonuç beklediğim gibi gelmedi. Fakat bu sadece kötü bir not. Notlarımın çoğu iyi, aslında iyi işler yapıyorum ” diyebilir. Gülden kendine şunu da ayrıca sormalı: “Bu durumu daha sağlıklı biçimde değerlendirmek için ne yapabilirim?” Bu süreçlere girmeyen bir zihnin düşünceleri daralır, düşünceler daraldıkça;  düşünme yeteneğiniz de azalabilir. Başarısızlık ve arkasına eşlik eden duygularla aranıza yerleştirdiğiniz bir mesafe yardımı ile kendinize 'Neden başarısız oldum?' sorusunu sorabilirsiniz. Bu, daha az duygu ile geri adım atmanızı ve olası başarısızlık nedenlerini değerlendirmenizi sağlar.

ALTERNATİFLER

• Hayatta gerçekleştireceğiniz her şey 150 metrelik bir engel koşusu değil… Bu şekildeki bir algı erken havlu atmanıza sebep olabilir. Aksine bu yol bir maraton koşusu… Adım adım yavaş yavaş geçilmeli ki vazgeçmeyesin ve sonra o yol nefes almaya devam ettikçe hep devam ediyor. 

• Geçmişteki başarılarımız kendimizi hazır olarak elde ettiklerimizden değil, yolda iken keşfedip kendimizi geliştirerek elde ettiklerimizdir. Durup, beklemek o yolu hiçbir zaman bitirmeyecek… Ancak yorulduğun zaman bırakmayıp dinlenirsen; hayatın devam etmek için ne kadar anlamlı olduğunu fark edebilirsin.(COVİD19 Pandemisi)

• İş ihtimali düşük olan mesleklerle ilgili kesin cümleler kuran, bilincinize sürekli bu nefesi üfleyen çevrenizdeki insanların seslerini kısabilirsiniz, önünüzdeki hayat bu kadar ümitsiz değil, evet bu kadar toz pembe de değil.. Hayatının geriye kalan dönemi bu kadar berbat değil, bu telkinleri veren çevre biraz insafsız..

• Yaşam sadece bu sınav değil, yaşam cok yönlü kanalları olan bir yol..... Amca, …… Yenge, …… Dede işsiz kalırsın dedi diye hayallerinden vazgeçme… Hayalini kurduğun yerin gelişimine katkı sağlayacak kişilik sen olabilirsin.

• Sayın 17- 18 yaş kesimi…Ömrünün henüz en güzel yıllarını yaşamadın, hiçbir şey bu yıl yaşadığınız süreç kadar ZOR olmuyor emin ol.30 dakikada da 30 saniyede de insanın başına her şey gelebilir…YAŞAMADIĞIN GÜZEL YILLAR DAHA FAZLA.

                                    Ve son cümlem biterken… ARTIK BÖYLE GİDECEK adında bir hayat yok...