Hamileliğe Doğru Beslenerek Hazırlanın

Günümüzde doğal yollardan hamilelik elde etme oranları giderek düşüyor. Gebelik oluşumunu olumsuz etkileyen faktörlerin başında ise kadınların yumurtalık rezervindeki azalma geliyor. Çevresel ve genetik faktörlerin de etkili olduğu bu durum karşısında çiftler sıklıkla profesyonel yöntemlere başvuruyor. Yumurtalık rezervini korumanın ve doğal yollardan hamilelik oranlarını artırmanın yollarına bakalım.

Yaş ilerledikçe yumurtalık rezervi azalıyor

Yumurtalıklar zaman içinde çok fazla değişikliğe uğrarlar. Anne karnındaki bir kız bebeğin yumurtalığında milyonlarca yumurta bulunur, fakat bu yumurtaların büyük bir kısmı daha bu süreçten başlayacak şekilde kullanılmadan yok olur. Anne karnında 16-20 haftalık kız bebeğin ortalama 7-8 milyon yumurtası varken, doğumda bu sayı 1-2 milyona düşer.

Ergenlik çağında bu sayı 250.000 – 500.000 civarındadır. 37 yaşındaki bir kadınının yumurtalığında ise yaklaşık 25.000 yumurta vardır. Bu yumurtalardan ancak çok az bir kısmı yumurtlamaya giderek döllenebilmektedir.

20’li yaşların başı doğurganlık oranı yüksek

Olgunlaşmamış yumurtaların belirli bir kısmı olgunlaşmak için bir süreç izler. Bunlardan sadece bir tanesi tam olgunluğa erişir ve yumurtlama gerçekleşir. Diğer yumurtalar ise olgunlaşmadan yok olurlar. Dolayısıyla her ay bir yumurtlama için bundan çok daha fazla sayıda olgunlaşmamış yumurta yok olmaktadır. Bu nedenle kadınların doğurganlık oranlarının en yüksek olduğu dönem 20’li ve 30’lu yaşların başıdır. 35 yaş sonrası ise doğurganlık hızla azalmaya başlar ve 40’lı yaşlara doğru hızlı bir şekilde düşmeye başlar.

Yumurtalık kapasitesini olumsuz etkileyen faktörler

• İş hayatında aktif rol alan kadınların kariyer planlarına öncelik vererek gebelik planlarına ileri yaşlara bırakmaları

• Aşırı stres

• Sigara kullanımı

• Genetik faktörler

• İmmünolojik hastalıklar

• Karın bölgesine yapılan cerrahi işlemler

• Kemoterapi ve radyoterapi almış olmak

D vitamini eksikliği yumurtalık rezervini olumsuz etkiliyor

Yumurtalık kapasitesinin etkin bir tedavisi bulunmamaktadır. Araştırmalar; yumurtalık kapasitesi düşük olan hastalarda DHEA hormonu takviyesinin yumurtlama oranlarında bir miktar olumlu etki gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca bazı araştırmalar da D vitamini eksikliğinin yumurtalık rezervinde azalmalara yol açtığını ortaya koymuştur.

Risk varsa yumurtalar dondurulup saklanabilir

Doğal yollardan gebelik elde edemeyen çiftlerin önemli bir kısmı profesyonel yardım almaktadır. Birçok aile tüp bebek tedavi yöntemleri sayesinde bebek hayallerini gerçekleştirmiştir. Tüm bu destek tedavilerinin yanında seçilebilecek bir yöntem de yumurta dondurma işlemidir. Yumurtalık kapasitesinde azalma riski olan hastalarda gebelik planlaması mümkün değilse, ileriki zamanda kullanılmak üzere yumurta dondurması seçeneği sunulabilir. Böyle bir tedavinin planlanmasında konunun etik ve sosyal yönü, başarı oranları detaylı bir şekilde aktarılıp bu doğrultuda hasta seçimi iyi yapılmalıdır.

Yumurtalık kapasitesinde azalma başladıysa…

Kadınların yaşam alışkanlıklarında yapacakları birtakım değişiklikler yumurta rezervini olumlu yönde etkileyebilir. Bu olumlu etkenler şu şekilde sıralanabilir:

Dengeli beslenin; Akdeniz tipi beslenme, hem sağlıklı bir hayat sürmede hem de gebelik fonksiyonlarını korumada etkili rol oynar. Özellikle sebze ve meyve ağırlıklı beslenme önemlidir.

Kırmızı et tüketimini sınırlayın; beyaz et tüketimi özellikle de haftada 2 kere balık tüketimi çok önemlidir. Protein ihtiyacı hayvansal kaynaklar yerine ceviz, fındık gibi yaş kuruyemişler ve kuru baklagillerden sağlanmalıdır.

Yağ ve şekerden uzak durun; yemeklerde ve salatalarda trans yağlar yerine zeytinyağı tercih edilmelidir. Basit şekerden uzak durulmalıdır.

Folik asit, multivitamin takviyelerinden uzman desteği alın; Folik asit gebelik planlayanların kullanması gereken önemli bir takviyedir. Ancak folik asit başta olmak üzere vitamin takviyeleri alırken kesinlikle doktora danışılmalıdır.

Su için; Günde yaklaşık 3 litre su tüketilmelidir. Alkol, kafein ve diğer uyarıcı içeceklerin ise beslenme programında çıkarılması ve kahve tüketiminin sınırlanması gerekmektedir.

Sigarayı bırakın; vücut sağlığını hayli olumsuz yönde etkileyen sigara kullanımı yumurtalık rezervini de etkilemektedir. Bu nedenle gebelik planlanıyorsa sigara kullanılmamalı, gerekiyorsa profesyonel destek alınmalıdır.

Kilo kontrolünü sağlayın; aşırı kilo pek çok hastalığa neden olduğu gibi doğurganlık oranlarını da düşürmektedir. Bu nedenle sağlıklı beslenme kuralları benimsenmeli, öğün sayısı değiştirilmemeli ve ara öğünler atlanmamalıdır. Çok zayıf olmanın da iyi olmadığı unutulmamalı ve ideal kilo korunmalıdır.

Stresten uzak durun; yumurtalık rezervinin azalmasını hızlandıran önemli bir etkendir. Stres metabolizmanın çalışmasını etkilemekte, ruhsal ve fiziksel birçok hastalığa neden olmaktadır. Kişinin yaşam alışkanlıklarında yapacağı birtakım değişikler, stresten uzak kalması şüphesiz doğurganlık oranlarına olumlu yansıyacaktır.

Hazır gıdalardan uzak durun; etiketine dikkatli bir şekilde bakılmadan alınan paket gıdaların önemli bir kısmı vücudun mikrop dengesini bozup, hastalıklara neden olabilir. Yumurtalık rezervini de olumsuz yönde etkileyen hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.