Hareket Bozuklukları

Hareket Bozuklukları

Hareket bozuklukları, bir duyu kusuru olmaksızın otomatik hareketlerde bozulma, istemsiz aşırı hareketler ya da hareketlerdeki yavaşlama ile ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Beyindeki ince motor becerilerini kontrol eden merkezlerin hastalıklarına bağlı olarak oluşan geniş bir grup hastalığı kapsar. Bu hastalıklardan bazıları Ataksi, Distoni, Esansiyel Tremor, Huntington Hastalığı, Myoklonus, Parkinson Hastalığı, Progresif Supranükleer Palsi, Rett Sendromu, Sekonder Parkinsonizm, Tardive Diskinezi, Tourette Sendromu, Wilson hastalığıdır.

Vücudun değişik bölgelerinde kasılmalar, istemsiz titremeler, dengesizlik, koordinasyon bozukluğu, kontrol edilemeyen kıvrılmalar, tekrarlı konuşmalar, göz hareketleri, gittikçe azalan mental kabiliyet, bazı hastalık çeşitlerinde beyindeki hücrelerin ölmesi nedeniyle konuşma, yürüme, yutmada yavaşlama, düzensiz nefes alma, duyguların ifadesinde yetersizlik, yüz mimiklerinin azalması, yutma zorluğu nedeniyle salyaların akması görülmektedir. Bazı hareket bozukluklarında karnın şişmesi, kan kusma, sarılık gibi fizyolojik belirtiler ortaya çıktığı gibi bazen şiddet, depresyon gibi psikolojik belirtiler de olabilir.

Metabolik hastalıklar, nörolojik hastalıklar, genetik yatkınlık, kalıtım gibi sebepleri olabilir. Örneğin bir hareket bozukluğu hastalığı olan Wilson hastalığının bir insanda görülebilmesi için hem annenin hem babanın bu hastalığı taşıması gerekir. Yine Sekonder perkinsonizm kullanılan ilaçların yan etkileri ya da beyin dejenerasyonu sonucu ortaya çıkabildiği gibi Rett Sendromu genlerde meydana gelen mutasyonun bir sonucudur.

Ailesinde hareket bozukluğu hastalıkları öyküsü olan kişiler genetik olarak risk altındadır. Ancak bazı hareket bozukluğu hastalıkları dış etkenlere bağlı olarak gelişebilir. Örneğin tardive diskinezi, uzun süreli antipsikotik ya da nöroleptik ilaç kullanımı sonucunda gelişebilen bir tür kas hastalığıdır.
Hareket bozukluğu hastalığının türüne göre komplikasyonlar da değişiklik göstermektedir.

Hareket bozuklukları genellikle yavaş yavaş başlar. Bu nedenle hastanın öyküsü ve istemsiz hareketlerin görüntüleri teşhis için önem taşıyabileceğinden, bunlar not ve kayıt edilerek doktora iletilmelidir.
Hareket bozukluğu şikayetiyle gelen bir hastada ilk yapılacak şey, hasta öyküsü ve istemsiz hareketlerin izlenerek etkilenen bölüm veya bölümlerin belirlenmesidir. İstemsiz hareketlerin vücudun bir ya da bir kaç bölümünde olması, birbirine yakın ya da uzak bölgelerde olup olmaması, vücudun hangi bölümlerinde meydana geldiği, hareketlerin hızı, hareketlerin dinlenme ya da uykuda devam edip etmemesi, bastırılabilirliği altında yatan sebebin ortaya çıkartılması bakımından önem arz eder.

Hareket bozukluklarının tedavisi, altında yatan hareket bozukluğu hastalığının türüne göre değişmektedir. Kimi hastalıklarda, hastalığa yol açan etkenler ortadan kaldırılarak tedavi sağlanabildiği gibi, bazı hareket bozuklukları ilaç tedavisi ile, bazı hastalıklar cerrahi müdahale ile tedavi edilmektedir. Bazı hareket bozukluğu hastalıklarının ise tedavisi yoktur. Örneğin Ataksi ilaç tedavisi ile tedavi edilebilirken, Distonide ilaç tedavisi, Botox enjeksiyonu ve cerrahi müdahale şeklinde üç basamaklı bir tedavi uygulanır. Beyindeki hücrelerin bozulmasıyla ortaya çıkan Huntington hastalığınınsa tedavisi yoktur.

Hareket bozukluğu hastalıklarının büyük bir bölümü genetik yatkınlık sonucu ortaya çıktığından korunmak mümkün olmamaktadır. Uzun süreli antipsikotik ya da nöroleptik ilaç kullanımı sonucunda gelişebilen türleri de olduğundan bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır.