Hayvan Fobisi

En sık karşılaşılan özgül fobilerin başında gelmektedir. Bir kişinin hayvanları görmeye veya düşünmeye tepki olarak endişe ve korku yaşadığı bir tür anksiyete bozukluğudur. Köpek, kedi, fare, böcek, örümcek, yılan en fazla görülen fobik hayvan türleri olmakla birlikte türler kültür ve ortama göre değişkenlik gösterebilmektedir. Örn; Avrupa’da Örümcek fobisi daha yaygınken Türkiye’de bu yılan, kedi, köpek olarak ağırlık göstermektedir.

Özellikle çocukluk döneminde başlayan hayvan fobisi tedavi edilmezse kişide yerleşir ve ileri yıllarda artarak devam eder. Nüfusun %10 luk kesiminde görüldüğü bilinmektedir. Kişinin yaşamını olumsuz etkilemeyen bir hayvan korkusu, fobi olarak değerlendirilmez.

 

Dünya Ruh Sağlığı araştırmalarına dayanarak, kadınların %9,8’i erkeklerin sadece %4,9 una kıyasla spesifik bir fobiye sahip olduğu bildirilmiştir. Korkunun özellikle kadınlarda daha sık görülüyor olmasında toplumda hayvanlar üzerinden korkutularak yapılan (yılan, fare vb..) şakaların da etkili olduğu görülmektedir. 

 

Hayvan fobisi neden ortaya çıkar?

 

Birçok spesifik fobinin nedeni tam olarak anlaşılamamakla beraber, en spesifik fobilerin çocukluk döneminde ortaya çıktığı görülmektedir. Kişi özellikle stresli ve korkutucu bir deneyimden sonra fobi geliştirebilir. Korkulan hayvanla ilgili travmatik bir olaya maruz kalma (köpek ısırması, kuş kovalaması, böcek sokması vs.. gibi) kadar sosyal öğrenme ya da korkuya neden olan duruma tanık olma sonucunda da ortaya çıkabildiği görülmektedir. Hatta çocukluk döneminde okunan bir masalda hayvanla ilgili korkutucu ifadelerin yer alması ve an itibariyle kişi de bu korkunun yer etmesi de bahsi geçen hayvan ile ilgili kişinin fobi geliştirmesine neden olabilir. 

 

BELİRTİLERİ

 

Zoofobisi olan kişi aşağıdaki belirtilerle karşılaşabilir;

 

Fobik tepkiyi kışkırtan bir hayvanın varlığında veya düşüncesinde kontrol edilemeyen korku ve endişe hissi veya endişe hissi veren korkunun kaynağından kaçınmak, 

Korku tepkisinin gerçek tehtide aşırı ve orantısız olduğunu kabul etmesine rağmen duygularını kontrol edememek, 

Korku duyduğu hayvana maruz kaldığında düşünce akışının bozulması,

Yaşadığı korku, panik ve endişe duygularıyla birlikte birtakım fizyolojik belirtilerin ortaya çıkması:

*Sığ ve hızlı nefes alma

*Artan kalp atış hızı

*terleme, titreme, uyuşma

*Ağız kuruluğu

*Baş dönmesi

*Bulantı

 

Bunlara ek olarak ortaya çıkan davranışsal belirtilerde ise, 

*Ağlamak

*Bağarmak

*Öfke Nöbeti

*Bir kişi veya nesnenin arkasına saklanmaya çalışmak

*Donakalmak veya sessizleşmek

 

TEDAVİ

 

Zoofobi gibi fobileri azaltmaya hatta tamamen tedavi etmeye yardımcı olacak birkaç tedavi seçeneği vardır.

 

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

 

Bilişsel davranışçı terapi (CBT), zoofobi ve diğer anksiyete bozuklukları için oldukça etkilidir. CBT irrasyonel düşünceleri ve inançları tanımlamaya ve değiştirmeye odaklıdır. CBT alan insanlar genellikle irrasyonel inançları ve olumsuz davranış kalıplarını tanımlamalarına ve yönetmelerine yardımcı olacak  çeşitli beceriler geliştirmek için lisanslı bir terapistle çalışırlar. 

 

Diğer Seçenekler de bir Ruh sağlığı uzmanı, çoklu fobileri veya anksiyete bozukluğu olan kişiler için maruz kalma terapisi, CBT ve ilaç kombinasyonunu önerebilir. 

 

Hayvan Fobisi olan insanlar başka fobilere ve diğer anksiyete ve duygudurum bozukluklarına sahip olabilirler. Birden fazla zihinsel sağlık durumunun varlığı, hem psikoterapi hem de ilaç tedavisini içeren kombine bir tedavi yaklaşımı gerektirebilir. 

 

Hayvan Fobisi olan kişilere yardımcı olacak tüyolar;

 

Özellikle aileniz ya da yakın çevrenizde bu fobiye sahip bireyler varsa onlara yardımcı olmak adına ‘Korkma ben yanındayım, bir sey olmayacak’ gibi ifadelerden kaçınmalısınız. Bu fobi duyulan hayvanla ilgili gerçekten korkulacak bir durum olduğu mesajını ona yansıtır.

 

Yine aşırı korku duyulan hayvana karşı ani maruz bırakmalar şok etkisiyle olumsuz sonuçlara yol açabilir. Onun yerine bir uzman eşliğinde kademeli maruz bırakma ( önce fotoğrafını gösterme, kontrollü bulunduğu bir ortamda konuşulması vs.) gibi yaklaşımlar ile korku derecesinin azaltılması sağlanır.