HEMOROİD

A. GENEL BİLGİLER Normalde insanlarda kalın barsağın dışarı açılan en son kısmında süngersi yapıda damar ağları mevcuttur. Hemoroidal damarlar denilen bu yapıların genişlemesi ile hemoroidal hastalık (Basur) oluşur. Hemoroidal damarların vücutta önemli fonksiyonları vardır: Normalde bu damar ağlarında biriken kan anüsün (makatın) tam kapanmasını sağlar. Böylelikle hemoroidal damarlar, kişi istemli olarak anüsü kontrol eden kaslarını kasmadığı halde, dışkılama kontrolünün sağlanmasına yardımcı olur. Anüsü çevreleyen sfinkter adını verdiğimiz kas halkasının üzerinde koruyucu bir yastık tabakası işlevi görür. Dinlenme ve uyku halinde anüsü (makat) tam kapatarak dışkının dışarı sızmasına engel olur. Hemoroidal damarlar yerleşim yerine göre eksternal (dış) ve internal (iç) olarak ikiye ayrılmaktadır. Dış hemoroidler anüsün çevresinde yer alır ve ince bir deri ile kaplıdır. HEMOROİDAL HASTALIK (BASUR) NEDİR? Anüs ve rektumda bulunan süngersi hemoroidal damarların aşırı derecede genişlemesi ve bazen anüsten dışarı taşmasına hemoroidal hastalık denir. Dış ve iç hemoroidlerde ayrı ayrı hemoroidal hastalık (Basur) olabilir. Dış hemoroidlerde pıhtılaşma (tromboz) olursa hasta çok ağrı duyar. İç hemoroidler ise daha çok kanama ile kendini belli eder. HEMOROİDAL HASTALIĞIN (Basur) NEDENLERİ Hastalığın temel nedenlerinden birisi ıkınmadır. Ikınmak bu bölgeye yüksek basınçta kan dolmasına neden olur. Ikınma dışında karın içi basıncını arttıran diğer faktörler de hemoroidal hastalığa (Basur) neden olabilir, örneğin: Kabızlık Kronik öksürük Hamilelik Şişmanlık Ağır kaldırma Prostat hastalığı B. HEMOROİDAL HASTALIĞIN (Basur) BELİRTİLERİ Dışkılama (büyük abdest yapma) sırasında kanama En sık görülen belirtisidir. Sıklıkla damla damla taze parlak kırmızı renktedir. Dışkının üzerinde ve temizlik sırasında kan fark edilebilir. Dışkılama (büyük abdest yapma) esnasında makatın dışarı çıkması, ele gelen şişlikler. Hasta makattan dışarı doğru çıkan yumuşak bir şişlikten, kitleden şikayet eder. Bazı hastalar bu dışarı çıkan şişliği makat içine doğru içeriye geri itebilirler. Anal bölgede (makatta) kaşıntı Hemoroidal damarların normal işlevlerini yapamaması ile makat bölgesinin hijyeni de bozulur. Makatın tam kapanmaması ile dışkı ve akıntı kaçağı olur. Buna bağlı kaşıntı ortaya çıkar. Ağrı Hastalar bu şikayetlerini tam olarak ifade edemezler. Sancı, sızlama veya yanma şeklinde bir his olarak tanımlayabilirler. Özellikle dış hemoroidlerin (Basur) tromboze (damar içinde kan pıhtısı oluşması) olması şiddetli ağrıya neden olur. Sürekli olarak anal kanalın (makatın) dışında kalan ve dokunulduğunda ağrılı olan şişlikler İç hemoroidlerin makattan dışarı sarkması sonucu gelişebileceği gibi dış hemoroidlerin tromboze olması ile de ortaya çıkabilir. HASTALIĞIN EVRELERİ: 1.Evre: Kanama olur. 2.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) defekasyon (büyük abdest) sonrası dışarı çıkar ve bir süre sonra kendiliğinden içeri girerler. 3.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) defekasyon (büyük abdest) sonrası dışarı çıkar ve el yardımıyla içeri itmek gerekir. 4.Evre: Kanama yanısıra iç hemoroidler (Basur) sürekli dışardadır. C. MUAYENE VE TANI HEMOROİD (Basur) MUAYENESİ Hastanın makat bölgesi dizlerinin üzerinde öne eğilmiş veya yan yatar pozisyonda doktor tarafından önce gözle incelenir, sonra parmak makattan içeri sokarak muayene tamamlanır. Bu muayene hemoroidal hastalık (Basur) tanısı koymak için genellikle yeterli olur. Ancak hemoroid benzeri yakınmalar kolon kanseri gibi hastalıklarda da görülebileceğinden ve hemoroidle birlikte muayenede farkedilemeyen başka hastalıklar da bulunabileceğinden mutlaka sigmoidoskopi ya da kolonoskopi de gerekir. Bir çok rahatsızlık ilk belirti olarak dışkılama sırasında kanama ile ortaya çıkabilir. Kalın bağırsak kanseri (kolon ve rektum kanseri), kalın bağırsak polipleri, makat ağzında çatlak (anal fissür), iltihaplanma (apse), fistül oluşumu, iltihabi bağırsak hastalığı (ülseratif kolit ve Crohn Hastalığı), barsak sarkması (prolapsus), dışkı kaçırma (inkontinans), kaşıntılı makat hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve daha birçok durum bu bölgeyi etkileyebilir. Bu nedenle ayırıcı tanı çok önemlidir ve uzman bir doktor tarafından yapılmalıdır. D. HEMOROİD (Basur) TEDAVİSİ Hemoroidal hastalığın tedavisi hastanın şikayetlerine, hastalığın evresine göre değişir. Tedavide çok sayıda alternatif vardır. Fakat ideali hastaya uygun yöntemi seçmektir. Öncelikle dışkılama be beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi gerekir. – Dışkılama alışkanlığının düzenlenmesi Düzenli dışkılama alışkanlığı tedavi için önemlidir. Tuvalette uzun zaman oturma (sigara içme, gazete okuma v.b.) ve aşırı ıkınmalardan kaçınma hemoroidal damarlardaki gerginlik ve basıncı azaltır ve böylece hemoroidlerin makattan dışarı çıkmaları önlenebilir. – Diyetin düzenlenmesi Yemeklerdeki lifli (posalı) gıda oranlarının artırılması ve düzenli dışkılama alışkanlığı edinilmesi yardımcı olabilir. Diğer önemli bir konu da yeterli su içilmesidir. Günde en az 10-12 büyük bardak su içilmesi gerekir. Meyve suyu, kahve, çay su yerine geçmez. Medikal Tedaviler 1. Oturma banyosu Günde birkaç kez, ılık bir suda 10 dakika oturmak semptomları (belirtileri, şikayetleri) azaltır. Oturma banyosundan sonra makat bölgesinin ıslak bırakılmaması ve kuru tutulması gerekir. Bu tedaviyle en şiddetli hemoroidlerde bile 2-7 gün içinde ağrı azalır ve makat etrafında ele gelen sert şişlikler 4-6 hafta içinde geriler. 2. Krem uygulamaları Hemoroidal hastalığın tedavisinde kullanılan bir çok pomad vardır. Doktorunuz hastalığın durumuna göre size bir pomad tavsiye edebilir. 3. İlaçlar Makat bölgesindeki damarların kan akımını kontrol eden ve aşırı şişmesini önleyen, hemoroidal hastalığın kısa zamanda normal hale dönmesini kolaylaştıran ilaçlar vardır. Bu ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Cerrahi Tedaviler 1. Laser yöntemi Son yıllarda giderek kullanımı artan bir yöntemdir. Uygun hastalarda ve uygun şekilde tecrübeli bir ekip tarafından uygulandığında oldukça iyi sonuçlar elde edilir. İşlem sonrası ağrı yok denecek kadar azdır. Hemen ayağa kalkılır, yatış gerekmez. 2. Hemoroidektomi- Klasik Cerrahi yöntem Hemoroid pakelerinin çıkartılması işlemidir. Bu işlem klasik yöntemlerle yapılabildiği gibi, ligasure, koter, ultrasonik bistüri gibi aletler kullanılarak da yapılabilir. İyileşme süresi yapılan cerrahi işlemin büyüklüğüne göre üç haftaya kadar uzanabilmektedir. 3. Stapler (Longo) yöntemi (Stapler hemoroidopeksi, Zımbalı hemoroid ameliyatı)Son yıllarda gelişen bir yöntemdir. Daha az ağrılı bir yöntemdir, iyileşme ve günlük yaşama dönüş daha çabuk olmaktadır.Stapler adı verilen tek kullanımlık aletler kullanılarak yapılan ameliyatlardır.