Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği Olan Çocukların Anne Baba Tutumları ve Psikolojik Durumları
Yazar Ayşe Handan Özkan • Psikolog • 10 Ocak 2020 • Yorumlar:
Hayatın içinde yolculuk ederken; sıklıkla çok farklı insanlarla ve bu insanların tutum ve davranışlarına gözlemde bulunarak devam ederiz. Çok insan demek daha fazla davranış ve çok daha fazla tutum demektir. Fakat gelmiş geçmiş en çok araştırılan ve gözlemlenen ve ilgi çeken insan davranışları toplumun temel taşı olan aile bireylerinin ilişkilerine yönelik olan davranış kalıplarıdır. Anne-baba ve çocuk(lar) ilişkisine yönelik olan çalışmalar, toplum içindeki ilşkilerin nasıl şekillendiğine dair ayna tutmaktadır. Çocukların nasıl bireyler olacağına dair yol haritası sunmaktadır. Anne ve baba tutum ve davranışları, çocukların gelişimleri üzerinde ve davranışsal özellikler geliştirmesinde azami düzeyde etkindir. Yapılan araştırmalar belirtmektedir ki; Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliği Olan Çocuklarda, anne ve babanın tutumu, ailenin psikolojik durumu etkin olduğu yönündedir.
Bilindiği üzere her hareketli çocuk hiperaktivitesi olan çocuk demek değildir. Hiperaktivite okul çağındaki çocukların %3 ile 5 arasında olan ve çoğunlukla erkek çocuklarında gözlemlenen bir problemdir. Hiperaktivite aile için ve çocuk için büyük bir stres sebebidir. Bu tanıyı almış olan çocuklar olabildiğince dikkat dağıtıcı hareketlerde bulunurlar. Fakat bu rahatsızlık veren durumu düzeltmek çok uğraşsalarda, bir sonuç elde edemezler. Bu aşamada aile desteği en önemli faktördür. Bu süreçte gelişebilecek zorluklar ile mücadele edebilmek için, okul öğretmeni, doktor, uzman, aile iş birliği içinde hareket etmelidir.
Çocuklar stres altında olduklarında, çok kaygılandıklarında genellikle hipeaktiviteye benzer özellikler gösterebilmektedirler. Fakat bu tanıyı alabilmesi için çocuğun ayrıntılı olarak incelenmesi ve araştırılması gerekmektedir. Bu durum uzun süreli devam etmeli ve çocuk 7 yaşını doldurmuş ol malıdır. Hiperaktif çocuk her zaman, her yerde düşüncesiz ve çoğunlukla dikkat eksikliği içerisinde hareket etmektedir. Çocukların uzun süre kaygılı ve depresif aile bireyleri içerisinde olması da Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliğine sebebiyet verebilmektedir. Çocuk aile yetiştirildi aile bireyleri içerisinde davranış ve tutum geliştirebilmektedir. Aileler çocuk yetiştirirken; dürtüleri kontrol edebilmeyi, uygun olan davranış ve tutum becerilerini geliştirmeyi ön görebilmelidirler. Aileden gelen aşırı kaygı, aşırı endişe hali, depresyon, çocuklarda ki kaygı seviyesini tetiklemektedir. Kaygının çocuklarda yükselmiş hali sonucunda da, çocuklar dürtüsel yani düşünmeden eyleme geçme gibi kalıp davranışlar sergileyebilmektedirler.
Sonuç olarak çocuklarda, Hiperaktivite ve Dikkat Eksikliğinin olması, anne-baba tutum ve davranışları ile doğrudan etkili olabilmektedir. Aile bireylrinin kaygılı tutumları, veya depresyonda olamaları sonucunda, çocuk bu durumla baedemeyeceği için, bu durumu( acting out) dışa vurum şeklinde davranışsal olarak ifade edebileceklerdir. Anne- babanın kaygısının azalması, depresyonlarının tedavi edilmesi sonucunda, çocukların davranışa dönük , eylemsel ve dürtüsel davranışlarının düzelmekte olduğu gözlemlenmektedir. Kaygısı ve depresyonu ile başedebilen ailelerde, çocukla olan ilşkiye yatırım artmatadır. Bu yatırım neticesinde sağlıklı ilşki kurulabilmekt ve çocuğun eyleme dönük hiperaktivite dediğimiz davranışların kontrol altına alınabildiği saptanmaktadır.