HPV Nedir?

HPV ( insan papilloma virüsü) genellikle ciltte ve kadın genital organlarının mukozalarında siğillere ve kansere neden olabilen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Rahim ağzı kanserinin bilinen en sık sebebidir. 200 den fazla HPV virüsü tipi saptanmış olup, anal ve genital bölgede enfeksiyona neden olan yaklaşık 40 HPV tipi bulunmaktadır. Bunlar düşük risk grubu, orta riskli grup ve yüksek riskli grup olmak üzere 3 grupta değerlendirilir. Düşük riskli grupta bulunan HPV tip 6 ve tip 11 genital siğillere (kondilom) yol açarken, yüksek riskli tipler özellikle HPV tip 16 ve tip 18 rahim ağzı kanseriyle ilişkilidir.

HPV Virüsü Nasıl Bulaşır?

Genital HPV’ nin en sık bulaş yolu cinsel temastır. HPV taşıyıcısı olan kadın veya erkekle olan cinsel ilişki sonrasında virüs karşı tarafa bulaşır. HPV virüsü dış ortamda belirli bir süre kalabilmektedir. Bu nedenle nadiren de olsa cinsel temas dışında; sauna, hamam, umumi tuvaletler gibi ortak kullanım alanlarından da bulaş olabilmektedir.

Diğer bir bulaş yolu da HPV pozitif olan anneden normal doğum sırasında bebeğe virüs bulaşmasıdır ve bu bulaş şekliyle bebeğin larinx ve ses tellerinde siğil oluşumu olabilmektedir. Bu nedenle aktif genital HPV enfeksiyonu olan gebelerde sezaryen ile doğum tercih edilmektedir. HPV ile karşılaştıktan sonra 3 hafta ile 8 ay arasında genital siğiller oluşur. Ancak bazı kişilerde HPV virüsü siğil veya rahim ağzı hastalığı meydana getirmeden yıllarca sessiz kalabilir. Bu nedenle hastalığın ne zaman veya kimden bulaştığını bilmek mümkün olamayabilir.

HPV Hangi Yaşlarda Daha Tehlikelidir?

HPV enfeksiyonu en sık 20-29 yaşları arasında görülür. Ancak erken yaşta görülen enfeksiyonların çok büyük bir bölümü iki yıl içerisinde vücuttan temizlenir. Sebat eden HPV enfeksiyonları ya da 35 yaşından sonra görülen HPV enfeksiyonları rahim ağzı kanseri açısından daha risklidir.

HPV ile İlişkili Kanserler Nelerdir?

Rahim ağzı kanserinin bir kısmı HPV enfeksiyonu ile ilişkilidir. En sık birlikte görülen tipler HPV tip 16,18,31,33,45,52 ve 58 dir HPV enfeksiyonunun yüzde doksanından fazlası iki yıl içerisinde geçmektedir.

Sigara kullanımı, çoklu partnere sahip olmak, bağışıklığın bozulması gibi sebepler HPV enfeksiyonu ve persistansını artırarak rahim ağzı kanseri için risk artışına yol açar. HPV ile ilişkili diğer kanserler ; anal kanserler, vajina kanseri, dış genital bölge kanseri, ağız dudak ve dil kökü kanseri, baş-boyun bölgesi kanserleri ve erkeklerde penil kanserlerdir.

HPV Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

HPV testi, rahim ağzı kanseri tarama testinin bir parçasıdır ve ülkemizde de 30 yaş üstü kadınlarda rahim ağzı kanseri taramasında pap-smear testi ile birlikte HPV-DNA testi de yapılmaktadır. HPV testi için rahim ağzından özel bir çubukla örnek alınır. HPV tanısı için kan testi yoktur. Tarama 30-65 yaş arası tüm kadınlara 5 yılda bir yapılır. Alınan testlerden herhangi birinde anormallik olması durumunda kadın doğum uzmanı tarafından hastaya takip ve tedavi planı sunulur.

HPV Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?

HPV virüsü ile temas ettikten sonra bu virüs sıklıkla bağışıklık sistemi tarafından vücuttan atılır. Ancak genital siğil çıkması durumunda kimyasal koterizasyon ya da elektrokoterizasyon yöntemleri ya da lokal uygulanan ilaçlar kullanılmaktadır. Yüksek riskli virüs varlığında kolposkopi yapılarak rahim ağzı daha ayrıntılı olarak incelenir ve biyopsi yapılarak rahim ağzında oluşan lezyonun derecesi belirlenir. Lezyonun ciddiyetine göre LEEP ya da soğuk konizasyon yöntemi ile rahim ağzının virüsten etkilenen bölgesi çıkarılır.

HPV Virüsünden Nasıl Korunulur?

Erkeklerde ve kadınlarda HPV virüsünden korunmak için yapılabilecek ilk önlem tek eşliliktir. Cinsel ilişki sırasında kondom kullanımı bulaş riskini azaltır. Bunun dışında henüz cinsel ilişki başlamadan önce yapılan HPV aşısı virüsten korunmada en etkin yöntemdir. Aşı için en uygun yaş aralığı 9-12 yaş arası olup ; daha önce HPV ile enfekte olmuş kişilerde de HPV aşısı yapılması , bağışıklığı artırarak virüsün vücuttan atılımını kolaylaştırır. Aşı için 9-12 yaştan sonra belirli bir yaş sınırı bulunmamaktadır.

Şu an ülkemizde 9 tip HPV virüsüne karşı etkili ( tip 6,11,16,18,31,33,45,52,58) Gardasil 9 bulunmaktadır. HPV aşısı birçok ülkede ulusal aşılama programında olup kız ve erkek çocuklarına cinsel aktivite başlamadan önce uygulanmaktadır. Henüz ülkemizde ulusal aşılama programında olmadığı için ücretli olarak yapılmaktadır. 15 yaş altında 2 doz, 15 yaş üzerinde 3 doz olacak şekilde uygulanır.

Aşı Sonrası HPV-DNA ve Pap-Smear Taramaları Devam Etmeli mi?

Rahim ağzı kanseri taramasında yapılan HPV-DNA ve pap smear testleri aşılandıktan sonra da devam etmelidir. Çünkü aşılanma sonrasında nadir olabilen HPV tiplerine maruziyet sonrası enfeksiyon gelişebilir. Bu nedenle HPV tarama testleri aşılandıktan sonra da düzenli şekilde yapılmalıdır.

HPV virüsünün atılımını kolaylaştırmak için bağışıklık sisteminin güçlü tutulması önemlidir. Bağışıklık sistemini en çok güçlendiren maddeler A,B,C,D ve E vitaminlerinin yanında Omega 3, selenyum ve probiyotiklerdir. Bunların yanında bağışıklığı güçlendirici pek çok maddeyi içeren çeşitli takviyeler mevcuttur. Ancak bunların doktor kontrolünde kullanılması gerekmektedir. Hangi vitaminin daha iyi olduğu ve bağışıklık sisteminize daha iyi geleceği konusunda doktorunuz size en doğru bilgiyi verecektir.