İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) Sorununa Genel Bakış
Yazar Ayçağ Yorgancı • 23 Eylül 2024 • Yorumlar:
İdrar kaçırma deneyimi birçok insan için utanç verici bir sorun olabilir. İdrar kaçırma, mesane kontrolünün kaybıdır ve genellikle yaşlı yetişkinlerde ve doğum yapmış veya menopoza girmiş kadınlarda görülür. İdrar yolu enfeksiyonları , pelvik taban bozuklukları ve büyümüş prostat diğer nedenler arasındadır. Bu kaçırma genellikle kontrol edilemez ve hayatınızı olumsuz yönde etkileyebilir.
İdrar sistemi, böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur. Bu parçalar birçok görevi yerine getirir. Vücudunuzdan atık maddeleri filtreler, depolar ve uzaklaştırır. Böbrekler, vücudunuzun filtreleridir. Atık maddeler kanınızdan böbrekler tarafından uzaklaştırılarak idrar oluşturulur. İdrar daha sonra üreter adı verilen iki ince tüp yoluyla mesaneye doğru ilerler. Üreterler, idrarın vücuttan atılma zamanı gelene kadar biriktiği mesaneye bağlanır. Mesaneniz bir depo gibidir — mesane dolduğunda, beyin idrar yapma zamanının geldiğine dair bir sinyal gönderir. İdrar, bir kasın (sfinkter) açılmasıyla mesaneden çıkarak üretra aracılığıyla serbestçe vücuttan dışarı akar.
Bu sistem düzgün çalıştığında, genellikle idrara çıkmadan önce tuvalete gitmek için yeterli zamanınız olur ve idrar kaçırma yaşamazsınız. İdrar kaçırma, bu parçalar gerektiği gibi çalışmadığında ortaya çıkabilir. Bu durum, hayatınız boyunca birçok farklı nedenle meydana gelebilir.
Birçok insan inkontinansın yaşlanmanın normal bir parçası olduğunu ve tedavi edilemeyeceğini düşünür. Yaşlandıkça inkontinans riskinizin arttığı doğru olsa da bu durumu yönetmenize yardımcı olacak tedaviler de mevcuttur. İnkontinans, hayatınızı kesintiye uğratmak ve sizi aktif olmaktan alıkoymak zorunda değildir.
Farklı idrar kaçırma türleri nelerdir?
Farklı inkontinans türleri vardır. Bu türler, idrar kaçırmanın farklı nedenleri, özellikleri ve tetikleyicileriyle ilişkilidir. İdrar kaçırma türünü bilmek, genellikle teşhis ve tedavi planının önemli bir parçasıdır.
İnkontinans türleri şunları içerir:
-
Sıkışma tipi (urge) inkontinans: Bu tür inkontinans, ani ve yoğun bir şekilde idrara çıkma ihtiyacı ile karakterizedir. Çoğunlukla, tuvalete yetişemeden idrar kaçırırsınız. Zorunlu inkontinans, aşırı aktif mesane (overactive bladder - OAB) adı verilen bir durumdan kaynaklanabilir. OAB, zayıf pelvik kaslar, sinir hasarı, enfeksiyon, menopoz sonrası düşük östrojen seviyeleri veya fazla kilolu olmak gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca, bazı ilaçlar ve alkol ya da kafein gibi içecekler OAB’ye yol açabilir.
-
Stres inkontinansı: Aktivite sırasında idrar kaçırdığınızda, bu genellikle stres inkontinansıdır. Bu tür inkontinansta, pelvik taban kaslarınız zayıftır ve artık pelvik organlarınızı gerektiği gibi desteklemez. Bu kas zayıflığı, hareket ettiğinizde kazara idrar kaçırma olasılığınızı artırır. Birçok kişi için idrar kaçırma, gülmek, öksürmek, hapşırmak, koşmak, zıplamak veya bir şeyler kaldırmak gibi durumlarda ortaya çıkar. Bu hareketlerin tümü mesanenize baskı uygular. Güçlü pelvik kasların desteği olmadan idrar kaçırma olasılığınız daha yüksektir. Doğum yapmış kadınlar, stres inkontinansı riski altında daha yüksek bir gruptadır. Prostat ameliyatı geçirmiş erkeklerde de stres inkontinansı gelişebilir.
-
Taşma (overflow) inkontinansı: Her idrara çıktığınızda mesanenizi tamamen boşaltamıyorsanız, taşma inkontinansına sahip olabilirsiniz. Mesanenizi bir meyve suyu şişesi gibi düşünün. Şişedeki tüm suyu boşaltmazsanız, hareket ettiğinizde dökülme riski vardır. Taşma inkontinansı olan kişiler, mesanelerini asla tamamen boşaltmazlar — bu da kaçırma riskini artırır. Genellikle bu, büyük bir idrar boşalması yerine, zaman içinde küçük miktarlarda idrar damlamasına neden olur. Bu tür inkontinans, genellikle multipl skleroz (MS), inme veya diyabet gibi kronik rahatsızlıkları olan kişilerde daha yaygındır. Ayrıca, büyük bir prostata sahip erkeklerde de görülebilir.
-
Karma (mixed) inkontinans: Bu tür inkontinans, idrar kaçırma sorunlarına yol açan birden fazla problemin birleşimidir. Karma inkontinansa sahip olduğunuzda, stres inkontinansı ve aşırı aktif mesane ile başa çıkıyor olabilirsiniz. Bu tür inkontinansla ilgili kaçırma sorunlarını neyin tetiklediğini anlamak genellikle bu durumu yönetmenin en iyi yoludur.