İdrar Kaçırma

Istem dışı idrar kaçırma idrar tutamama 40 yaş üstü ve normal doğum yapmış kadınlarda sık gördüğümüz bir problemdir. İdrar kaçırma sosyal bir problemdir. Kadınları erkeklere göre 10 kat daha fazla etkileyen idrar kaçırma sorunu, önemli sosyal ve hijyenik bir sorun olmaktadır. Artan idrar kaçırma şikayeti nedeniyle kadınlarda psikolojik sorunlara yol açmaktadır. 35 yaş sonrası doğum sayısı obezite sağlıksız beslenme ve artan yaş ile sıklığı artmaktadır. Fazla kilolar nedeniyle mesane üzerinde baskı oluşmakta ve idrar kaçırma problemleri artmaktadır.

KADINLARDA ISTEMSIZ IDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNANS) BELİRTİLERİ NELERDİR?

İdrar kaçırma belirtileri idrar kaçırma tiplerine göre değişiklik göstermektedir. Oluşum sebepleri açısından idrar kaçırmanın birçok tipi bulunsa da en sık karşılaşılan tipleri şöyle sıralanmaktadır.

Stres tipi idrar kaçırma: Bu gruptaki stres, psikolojik stres değildir. Karın içi basıncını artıran öksürme, hapşırma, ıkınma, ağır kaldırma gibi stres durumlarında idrar kaçırmadır. Sıklıkla mesane ve idrar yolu yani üretra arasındaki açının bozulmasıyla meydana gelen bir kaçırma tipidir. Genellikle rahim ve idrar kesesinde sarkmalar söz konusudur.  

Sıkışma tipi (urge) idrar kaçırma (Aşırı aktif mesane): 

        Bu grupta mesane dolu veya boşken aniden gelişen ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırma söz konusudur.    Özellikle su sesi (örneğin bulaşık yıkama), soğuk içecekler veya soğuğa maruz kalmak bu durumu tetikleyebilir.  Beklenmedik zamanlarda hatta uykuda da ortaya çıkabilen bu durumda, damla damla veya fazla miktarda idrar kaçırma olabilir. Mesanede yeteri derecede idrar olmamasına rağmen idrara çıkma isteği oluşmaktadır. Genellikle bu sorun titizlik nedeniyle sık tuvalete giderek bu hassasiyeti oluşturmuş kişilerde ya da geçmişte idrarını çok tutmuş kişilerde sık görülmektedir. Bu kişilerde idrar torbası istemi dışında çalışır hale gelmektedir ve sık tuvalet ihtiyacı doğmaktadır. Bu sorundan dolayı ortaya çıkan idrar kaçırma, stres tipi idrar kaçırmadan tamamıyla farklı bir durumdur. Sıkışmayla idrar kaçırma ilaçla tedavi edilebilirken stres tipi idrar kaçırma lazer ya da ameliyat ile tedavi edilir. Bu grupta mesane dolu veya boşken aniden gelişen ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırma söz konusudur.

     “Aşırı Aktif Mesane Sendromu sıkışma hissi, sık sık idrara çıkma, tuvalete yetişememe ve altına kaçırma korkuları ile kendini gösteriyor. Çoğunlukla kadınları etkilemekle birlikte, erkekleri de ilgilendiren sorun, cinsel, fiziksel, psikolojik, sosyal, mesleki açıdan yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürüyor” .40 yaş üstünde cinsel hayatı bitiriyor” aşırı aktif mesane sendromunun; işten ayrılma, erken emeklilik ve depresyon sebebi olabildiğini, genç yaşta ise okul başarısını etkiliyor.idrar kaçırma 40 yaş üstünde cinsel hayatı bitiriyor. depresyon riski diğer insanlara göre 3 kat fazla. erken emekli olmaya zorluyor, seyahate çıkmayı engelliyor, insanları sosyal hayattan koparıyor. Tuvalete yetişemeyeceğim kaygısı ile hareket eden hastalarda düşme riski yüzde 26, kırık riski yüzde 34 daha fazla. Toplumun neredeyse 6’da birini etkiliyor ama hekime başvurma oranı oldukça düşük” oldugu için tedavi edilemiyor. 

KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNANS) TANISI NASIL KONULUR?

Tedavi için başvuran hastalarda öncelikle detaylı bir hastalık öyküsü araştırılır. Doğum yapma sayısı, sigara kullanımı, kilo durumu, mevcut kronik hastalıkları, mesleği (ağır işlerde çalışıp çalışmadığı) sorgulanır. Çünkü karın içi basıncını artıran durumlarda idrar kaçırma daha sık görülebilir. Örneğin hastada öksürüğe yol açacak kronik bir solunum yolu hastalığı varsa öncelikle bu sorun tedavi edilerek idrar kaçırmaya sebep olan bu basınç ortadan kaldırılmalıdır. Bunun yanında cinsel hayatı aktif olmayan kadınlarda inkontinans daha fazla görülmektedir. Çünkü cinsel yaşam kadınlarda pelvik kaslarını geliştirdiğinden idrar kaçırmayı engellemektedir.

KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNANS) TEDAVİSİ NASILDIR?

Hastaya mutlaka ameliyat uygulanması gerekmez. Öncelikle hastanın profili analiz edilir ve yaşam tarzı değişiklikleriyle idrar kaçırmanın ne kadar engellenebildiğine bakılır. İdrar kaçırma problemi yaşayan kadınlara önerilen yaşam tarzı değişiklikleri sonrası yanıt alınamayan hastalarda tedavi sürecine başlanmaktadır.

Sıkışma tipi idrar kaçırma sorunu yaşayan hastalarda bu önemlere yanıt alınamazsa ilaç tedavisi uygulanmaktadır.

Cerrahi yöntemden en çok fayda gören hasta grubu ise özellikle stres tipi ve mix tip idrar kaçırma sorunu yaşayan hasta grubudur.  Bu grup hastalarda bazen cerrahi öncesi ürodinami adı verilen işeme testi uygulanmaktadır. Ürodinami testi, özellikle daha önce idrar kaçırma tedavisi görmüş komplike hastalarda uygulanmaktadır. Sonrasında cerrahi tedavi süreci planlanmaktadır. Stres tipi idrar kaçırmalarda bu test uygulanmaz.

Kadınlarda idrar kaçırma (üriner inkontinans) tedavisinde ameliyat dışı uygulamalar:

Hastanın pelvik tabanını güçlendiren, dışarıdan yapılan ameliyatsız bazı uygulamalar bulunmaktadır.

Vajinal lazer: Vajinanın içerisine yerleştirilen kadın doğum muayenelerinde sıklıkla kullanılan ultrason probuna benzer bir prob ile tamamıyla ağrısız, acısız, lokal anestezi ile uygulanan bir işlemdir. Probun 2 boyu bulunmaktadır. Öncelikle geniş prob ile tedaviye başlanır. Sonuç alındıkça daha ince olan prob kullanılarak tedaviye devam edilir. 2 seansın arasında yaklaşık 1 ay süre geçmesi gerekmektedir. Vajina içerisine yerleştirilen prob ile vajinanın tüm duvarına çepeçevre lazer ile epitelizasyon uyarımı gerçekleştirilir. Bir diğer anlamda dokuya  bir gençleştirme, yeni hücre üretimi yapılarak genişleme ve sarkma gibi etkiler engellenmektedir. İlk seansın ardından vajina bir miktar daralmaktadır. İkinci seansın sonunda ise büyük oranda doğum öncesi sıkılığına yaklaşmaktadır. Bu şekilde hem idrar kaçırmaya katkı sağlamak hem de doğumlar ile cinsel yaşamda sorun yaratan vajinal genişlemeyi toparlamak mümkün olabilmektedir. İşlem sonrası hasta hemen günlük yaşantısına ve işine dönebilmektedir. Cinsel yaşama da çok kısa sürede başlanabilir .

• İdrar kaçırma sorunu neden olur?

İleri yaşlarda tüm vücut dokularının gevşemesi ile beraber, mesaneyi tutan bağlarda da  zayıflama ile birlikte  kendini gösterebilmektedir. Çok doğum yapma, sigara kullanımı, obezite, sağlıksız beslenme gibi risk faktörler varlığında daha erken yaşlarda görülmektedir. 

İdrar Kaçırma Nedenleri

• Aşırı kilo.

• İleri yaş

• Kabızlık.

• Sistit, mesane iltihabı

• Vajinal enfeksiyonlar.

• Zor geçen doğumlar.

• Menopoza bağlı olan hormon değişiklikleri.

 

• İdrar kaçırma ilaçları nelerdir?

İdrar kaçırmanın çeşitli tipleri bulunmaktadır. Örneğin sıkışma tipi idrar kaçırma ilaçla tedavi edilebilirken stres tipi idrar kaçırma lazer ya da ameliyat ile tedavi edilir. Doğru tanının konması, hastanın durumuna uygun en doğru tedavinin başlanması için ilk adımdır. İdrar kaçırma ilaçları için tavsiye almak yerine donanımlı bir merkezde üroloji veya ürojinekoloji uzmanına başvurmak gerekmektedir

 

 

Kadınlarda idrar kaçırma muayenesi nasıl yapılır?

Jinekolojik muayene esnasında, hastanın öksürme veya ıkınması ile karın içi basınç artışı sağlanarak idrar kaçırma olup olamdığının gözlenmesi esasına dayanan basit ama önemli bir testtir. Bu testler mesanenin dinlenme ve işeme esnasında basınçların ölçümü esasına dayalı testlerdir.

 

Tanı nasıl konulur?

Kadın hastalar bu konuda uzmanlaşmış hekim tarafından değerlendirilmelidir. Hastaların muayene için mümkünse mesane dolu olarak gelmeleri istenir. Hastanın öksürme ve ıkınma ile idrar kaçırıp kaçırmadığı test edilir. Daha sonra mesane boşaltılarak geride kalan idrar miktarı ölçülür ve hastaya jinekolojik muayene yapılarak mesane, vajina ve komşu organlarda sarkma olup olmadığı kontrol edilir. Bu sırada hastanın idrar tutmayı sağlayan pelvik taban kasları da değerlendirilir. 
Muayene sonrasında hastadan günlük yaşam kalitesini değerlendirmek amacıyla anket formları doldurması istenir. Ayrıca gerekli durumlarda hastanın işeme alışkanlıklarını not ettiği 1-3 gün süreli işeme günlüğü tutturulur. 

İdrar yollarındaki iltihaplanmalar da idrar kaçırmaya neden olabileceğinden idrar tahlili ve kültürü yapılır. 
Bunların sonucuna göre kliniğimizde de uygulanan ÜRODİNAMİ testi ile idrar kaçırmanın tipi, oluştuğu koşullar ve basınçlar belirlenir. Böylece idrar kaçırmanın tedavi şekline (ilaç veya operasyon) karar verilir. 

Cerrahi Tedaviler

Stres tipi (öksürme, gülme ve ıkınma ile) idrar kaçırmanın esas tedavisi, cerrahi olarak destek kaybı olan bölgenin yerine kaldırılmasıdır. 

Kadınlarda idrar kaçırma problemi, özellikle 40’lı yaşlardan sonra sıklıkla gözlenen bir durumdur. İdrar kaçırma şikayeti olan bir hasta, altta yatan tıbbi duruma göre değerlendirildikten sonra tedavi edilir. 

Trans Obturator Tape (TOT) ameliyatı: 

Vajinal lazer ile idrar kaçırma problemi engellenemeyen hastalarda eğer idrar kaçırma sorunu sosyal hayatı ciddi anlamda etkiliyor, gün içinde birçok defa çamaşır değiştirmek zorunda kalacak kadar ileri derece inkontinans sorunu yaşanıyor ise bu ameliyat yöntemi uygulanmaktadır. Bu yöntemde idrar yolunun orta kısmına küçük bir bant yerleştirilir. Sadece kasıktan 2 delikten girilerek, herhangi bir kesik yapılmadan gerçekleştirilir. Üretranın altında hamak şeklinde yerleştirilen bant ile üretranın havada kalması sağlanır. Yaklaşık 15 dakika süren bu işlemin ardından 1 gün sonra hasta taburcu olabilmektedir. 15-20 gün ağır işlerden ve cinsel yaşamdan kaçınma önerilir. Özel olarak idrar kaçırma için üretilen tül şeklindeki bandın bölgeye tam anlamıyla yapışması en az 3 hafta sürmektedir. 

Transobturator tape uygulaması, stres tip üriner inkontinans tedavisinde kullanılan minimal invaziv cerrahilerdendir. Komplikasyon oranları az olan bir yöntemdir. Buna rağmen gerek erken dönemde gerekse uzun dönemde komplikasyonlarla karşılaşmak mümkündür.

 

TOT, stres üriner inkontinansı için uygulanan bir operasyondur. Mesane boynuna uygulanan askı ile idrar kaçırma engellenmeye çalışılmaktadır. Genel veya spinal anestezi altında yapılmaktadır.

 

Transobturator bant uygulaması nedir?

İdrar kaçırmanın engellenmesi için üretranın (dış idrar yolu) orta kesimine bir desteğin sağlandığı ameliyattır. Mesane bir sondayla kateterize edilir. Vajenden yapılan bir insizyonla üretra bulunur ve üretranın orta kesimini bir hamak gibi destekleyecek şekilde sentetik bir bant konur.

Idrar kaçırma ameliyatı kaç saat sürer?

Haftada 2-3 kez uygulanan çalışma yaklaşık olarak 20 dakikada tamamlanmaktadır

 

 

Ameliyattan (TOT  ) sonraki süreç nasıl olmaktadır?

. Hastanede kalış süreniz ortalama 2 gün (1 gece) olsa da bu süre iyileşme, istenmeyen durum görülmesi gibi durumlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.  

TOT ameliyatı sonrası dönemde hastaların dikkat etmesi gerekenler

• Taburculuk sonrasında verilen ilaçları dikkatle kullanmak

• 6 hafta cinsel ilişkiden kaçınılmak

• Ağır kaldırmaktan en az 2 hafta kaçınmak, kabızlık gibi karın içi basıncını artıracak herşeyden kaçınmak

• Sebze, meyve, tam tahıl gıdalar tüketmek

• Yeterli miktarda sıvı almak(idrarınız berrak veya hafif sarı olmalı)

 

 

 Pelvik taban kas egzersizleri: Pelvik taban kaslarının egzersizleri (Kegel egzersizleri) pelvis kaslarının istemli kasılması esasına dayanır. Gün içerisinde belli aralıklarla pelvik kaslar sıkılıp gevşetilerek bu kasların güçlenmesi sağlanır.

 

Elektriksel stimülasyon: Pelvik taban kaslarına elektrotlar yerleştirilerek, bu kas grupların elektriksel stimülasyonlarla kasılması esasına dayanan bir tedavi yöntemidir.

2- Medikal (ilaç) tedavisi

Farmakolojik ilaç tedavileri, sıklıkla davranışsal ve fiziksel tedavilerle kombine edilerek kullanılır. Seçilecek ilaçlar hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir ve bazen kombine kullanılabilir. İlaç kullanımı mutlaka doktor tarafından seçilmeli ve doktor gözetiminde sürdürülmelidir.