İdrar Kaçırma

İDRAR KAÇIRMA NEDİR?

Üriner inkontinans, idrarın istem dışı kaçmasıdır. İdrar kaçırma birçok insanın hayatını etkileyen bir durumdur.

İnkontinansınız olduğunda, mesane kontrolü sorunları yaşayabilir ve idrar kaçırabilirsiniz. Bu sızıntı genellikle kontrol edilemez ve hayatınızı olumsuz etkileyebilir.

Üriner sisteminiz böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur. Bu yapılar birkaç iş yapar. Vücudunuzdaki atıkları filtreler, depolar ve uzaklaştırırlar. Böbrekleriniz vücudunuzun filtreleridir. Atık ürünler böbrekler tarafından kanınızdan atılır ve idrar oluşturur. İdrar daha sonra üreter adı verilen iki ince tüpten aşağı doğru hareket eder. Üreterler, idrarın vücuttan ayrılma zamanı gelene kadar toplanacağı mesaneye bağlanır. Mesaneniz bir depolama tankı gibidir - mesane dolduğunda, beyin idrar yapma zamanının geldiğine dair bir sinyal gönderir. İdrar daha sonra bir kas açıldığında (sfinkter) mesaneyi terk eder ve idrarın üretra yoluyla vücuttan serbestçe akmasına izin verir.

Bu sistem sorunsuz çalıştığında, genellikle idrar yapmadan önce tuvalete gitmek için zamanınız olur ve herhangi bir idrar sızıntısı yaşamazsınız. Bu parçalar gerektiği gibi çalışmadığında idrar kaçırmnız olabilir. Bu, yaşamınız boyunca birçok farklı nedenden dolayı olabilir.

Birçok insan, idrar kaçırmanın, yaşlanmanın yardım edilemeyecek normal bir parçası olduğunu düşünür. Yaşlandıkça inkontinans riskinizin arttığı doğru olsa da, idrar kaçırma yaşlanmanızın kaçınılmaz bir sonucu değildir ve bu problemle karşılaştıysanız yönetmenize yardımcı olacak tedaviler de mevcuttur. İdrar kaçırma günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa, size hayattan alıkoyuyorsa doktorunuza danışmaktan çekinmeyin. Basit yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri veya tıbbi bakım, idrar kaçırma semptomlarınızı tedavi edebilir.

İDRAR KAÇIRMA ÇEŞİTLERİ:

• Stres inkontinans:  Aktiviteler sırasında idrar kaçırdığınızda, bu genellikle stres inkontinansıdır. Bu tip idrar kaçırmada pelvik taban kaslarınız zayıftır ve artık pelvik organlarınızı gerektiği gibi desteklemez. Bu kas zayıflığı, hareket halindeyken kazara idrar kaçırma ihtimalinizin daha yüksek olduğu anlamına gelir. Birçok insan için, güldüklerinde, öksürdüklerinde, hapşırdıklarında, koşarken, zıpladıklarında veya bir şeyleri kaldırırken sızıntı sorunları meydana gelir. Bu eylemlerin tümü mesanenize baskı uygular. Zayıf pelvik taban kasları karın içi basıncını arttıran aktivitelerde size destek olamayacak ve idrar kaçırma olasılığınız daha yüksek olacaktır. Doğum yapmış kadınların stres inkontinansı olma riski daha yüksektir. Prostat ameliyatı geçirmiş erkeklerde stres inkontinansı gelişebilir.

 

• Sıkışma (Urge) inkontinans : Ani, yoğun bir idrara çıkma dürtüsünün ardından idrar kaçırmadır. Gece de  dahil olmak üzere sık sık idrara çıkmanız gerekebilir. Enfeksiyon gibi küçük bir durumdan veya nörolojik bir bozukluk veya diyabet gibi  daha ciddi bir durumdan kaynaklanabilir. Aşırı aktif mesane (OAB) adı verilen bir durumdan da kaynaklanabilir.

 

• Taşma inkontinansı: Mesaneniz her idrara çıktığınızda tamamen boşalmıyorsa, taşma inkontinansınız olabilir. Mesaneyi bir meyve suyu sürahisi olarak düşünün. Sürahiden yalnızca bir miktar meyve suyu dökerseniz, hepsini değil, hareket ettiğinizde hala dökülme riski vardır. Taşma inkontinansı olan kişiler, mesaneyi asla tamamen boşaltmaz - onları dökülme riskine sokar. Genellikle bu, büyük bir idrar kaçırması  yerine zamanla damlayan küçük miktarlarda idrarla sonuçlanır. Bu tip inkontinans, multipl skleroz (MS), inme veya diyabet gibi kronik rahatsızlıkları olan kişilerde daha yaygındır. Bu aynı zamanda büyük bir prostatı olan erkeklerde de ortaya çıkabilir.

 

• Fonksiyonel inkontinans: Fiziksel veya zihinsel bir bozukluk, tuvalete zamanında gitmenizi engeller. Örneğin, şiddetli artritiniz varsa, pantolonunuzun düğmelerini yeterince hızlı açamayabilirsiniz.

 

• Mikst inkontinans: Birden fazla tipte üriner inkontinans birlikte görülür. Çoğu zaman, stres inkontinans ve sıkışma inkontinansının bir kombinasyonunu ifade eder.

 

• Total inkontinans: Doğuştan gelen anatomik bir kusur , beyin ve mesane arasındaki sinir sinyallerini bozan bir omurilik yaralanması veya vajina- mesane çevresinde fisstül oluşması sonucu oluşabilir. 

• Noktüral enürezis: Uyku sırasında idrar kaçırmadır.

• Diğer idrar kaçırma tipleri: Değişik ortamlara bağlı olabilir. Örneğin, cinsel ilişki esnasında ya da sadece gülerken (Gülme tipi Üİ) idrar kaçağı ortaya çıkabilir. Kişi hiçbir şey hissetmeden, herhangi bir zorlama olmadan idrar kaçırdığını ifade edebilir. Bunlara ek olarak, cinsel ilişki sırasında ağrı, vajinada kuruluk ve idrar tutamama kadınlarda cinsel ilişki sırasında ve sonrasında görülen yakınmalardır. Bu yakınmalar olabildiğince kapsamlı tanımlanmalıdır. İdrar kaçırma, penetrasyon sırasında, vajinal ilişki sırasında ya da orgazm sırasında olarak tanımlanmalıdır. 

 

Aşağıda bir kısmı yazan bazı içecekler, yiyecekler ve ilaçlar  mesaneniyi uyarır ve idrar hacmini arttırır.  Bunları tükettiğinizde idrar kaçırma tetiklenebilir. 

• Diüretik ilaçlar

• Uyku hapları

• İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)

• Alkol

• Kafein

• Gazlı içecekler ve maden suyu

• Yapay tatlandırıcılar

• Çikolata

• Şili biberi

• Baharat, şeker veya asit içeriği yüksek gıdalar, özellikle turunçgiller

• Kalp ve tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler ve kas gevşeticiler

• Çok miktarda C vitamini alımı

 

DOKTORA NE ZAMAN GIDILIR?

Bir çok kişi gibi sizde doktorunuz ile idrar kaçırma hakkında konuşmaktan rahatsız olabilir ve çekinebilirsiz. İnkontinansın tedavi edilebileceğini bilmek önemlidir. Birçok insan bunun sadece yaşlanmayla birlikte giden bir şey olduğuna ve kaçınılmaz bir sorun olduğuna inanıyor. İnkontinansın günlük aktivitelerinizi bozduğunu ve normalde keyif aldığınız şeyleri kaçırmanıza neden olduğunu fark ederseniz, sağlık uzmanınızla konuşun. İnkontinans tedavisi için çok çeşitli seçenekler vardır. Tıbbi yardım almak oldukça önemlidir.

 

İdrar kaçırma: 

Faaliyetlerinizi kısıtlamanıza ve sosyal etkileşimlerinizi sınırlamanıza neden olur.

Yaşam kalitenizi olumsuz etkiler.

Yaşlı yetişkinlerde tuvalete koşarken düşme riskini artırır.

Altta yatan daha ciddi bir durumu belirteci olabilir.

 

İDRAR KAÇIRMA NEDENLERİ:

İdrar kaçırma, günlük alışkanlıklardan, altta yatan tıbbi koşullardan veya fiziksel sorunlardan kaynaklanabilir. Doktor tarafından yapılan kapsamlı bir değerlendirme, inkontinansın arkasında ne olduğunu belirlemeye yardımcı olabilir. 

 

• İdrar yolu enfeksiyonu: Enfeksiyonlar mesaneniyi tahriş edebilir, güçlü idrara çıkma dürtüsüne ve bazen de inkontinansa neden olabilir.

• Kabızlık: Rektum mesanenin yakınında bulunur ve her ikisinin ortak sinirleri çok fazladır. Rektumdaki sert dışkı, bu sinirlerin aşırı aktif olmasına ve idrar sıklığının artmasına neden olabilir.

 

• Gebelik: Hormonal değişiklikler ve fetüsün artan ağırlığı stres inkontinansına neden olabilir.

 

• Doğum:  Gerek vajinal gerek sezeryan  doğumda, mesane kontrolü için gerekli olan kaslar zayıflayabilir.  Mesanenin  sinirlerine ve destekleyici dokuya zarar vererek  idrar kaçırmaya  yol açabilir. 

 

• Artan yaş 

 

• Pelvik organ sarkması (prolapsus):  Pelvik organların (mesane, rektum veya rahim gibi) normal yerlerinden vajinaya doğru kaymasıdır. Pelvik organlar yerinde olmadığında mesane ve üretra normal şekilde çalışamaz ve bu da idrarın sızmasına neden olabilir.

 

• Histerektomi ve diğer bazı cerrahi işlemler

 

• Menopoz: Menopozla birlikte östrojen hormonunu daha az  salgılanır. Kasların zayıflamasına yol açar.

 

• Prostat büyümesi: Özellikle yaşlı erkeklerde, inkontinans genellikle iyi huylu prostat hiperplazisi olarak bilinen bir durum olan prostat bezinin genişlemesinden kaynaklanabilir.

 

• Prostat kanseri: Erkeklerde stres inkontinans veya urge inkontinans tedavi edilmemiş prostat kanseri ile ilişkilendirilebilir. Ancak daha sıklıkla inkontinans, prostat kanseri tedavilerinin bir yan etkisidir.

 

• Obstrüksiyon: İdrar yolunun herhangi bir yerindeki bir tümör, normal idrar akışını engelleyerek taşma inkontinansına yol açabilir. İdrar taşları bazen idrar sızıntısına neden olur.

 

• Nörolojik bozukluklar. Multipl skleroz, parkinson hastalığı, felç, beyin tümörü veya omurilik yaralanması, mesane kontrolünde yer alan sinir sinyallerini engelleyerek idrar kaçırmaya neden olabilir.

 

Aşağıda bir kısmı yazan bazı içecekler, yiyecekler ve ilaçlar  mesaneniyi uyarır ve idrar hacmini arttırır.  Bunları tükettiğinizde idrar kaçırma tetiklenebilir. 

• Alkol

• Kafein

• Gazlı içecekler ve maden suyu

• Yapay tatlandırıcılar

• Çikolata

• Şili biberi

• Baharat, şeker veya asit içeriği yüksek gıdalar, özellikle turunçgiller

• Kalp ve tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler ve kas gevşeticiler

• Çok miktarda C vitamini alımı

 

İDRAR KAÇIRMA RISK FAKTÖRLERI:

 

• Cinsiyet: Kadınların stres inkontinansı olma olasılığı daha yüksektir. Hamilelik, doğum, menopoz ve kadın urogenital sistem anatomisi bu riski kadında arttırmaktadır. Bununla birlikte, prostat bezi sorunları olan erkekler, artan sıkışma ve taşma inkontinansı riski altındadır.

• Yaş: Yaşlandıkça, mesane ve üretradaki kaslar,  bunları desekleyen pelvik taban  kasları zayıflar. Yaşla birlikte meydana gelen değişiklikler, istemsiz idrar salınımı olasılığını artırır.

• Aşırı kilo: Ekstra ağırlık, mesane ve çevresindeki kaslar üzerindeki baskıyı artırır.  Öksürürken veya hapşırırken idrarın dışarı sızmasına yol açabilir

• Sigara: Tütün kullanımı idrar kaçırma riskinizi artırabilir.

• Genetik: Yakın bir aile üyesinde üriner inkontinans, özellikle de urge inkontinans varsa, bu duruma yakalanma riski daha yüksektir.

• Bazı hastalıklar: Nörolojik hastalık veya diyabet, inkontinans riskini artırabilir.

 

TANI NASIL KONULUR ? :

• Mesane günlüğü: Gün içinde ne kadar sıvı tükettiğiniz, ne zaman idrara çıktığınız, ne kadar idrar üretildiğini ve inkontinans ataklarının sayısını kaydeden bir çizelge doldurmanız istenir.

• Fizik muayene: Doktorunuz vajinayı inceleyebilir ve pelvik taban kaslarının gücünü kontrol edebilir.  Eğer erkekseniz prostat bezinin büyümüş olup olmadığını belirlemek için  rektumunuzu inceleyebilirler.

• İdrar tahlili: Enfeksiyon ve anormallik belirtileri için testler yapılır.

• Kan testi: Böbrek fonksiyonunu değerlendirilir.

• İşeme sonrası kalan idrar (PVR) ölçümü: İdrarınızı yaptıktan sonra mesanede ne kadar idrar kaldığını değerlendirir.

• Pelvik ultrason: Pelvik bölgenizi görüntülemeyi sağlar ve herhangi bir anormallik varsa tespit edilir. 

• Stres testi: Doktorunuz sizden ani basınç uygulaması isteyip idrar kaçırma olup olmadığını değerlendirecektir.

• Ürodinamik test: Mesane ve idrar sfinkter kasınızın ne kadar basınca dayanabileceğini belirler.

• Sistogram: Mesanenin bir görüntüsünü sağlar.

• Sistoskopi: Sistoskop, idrar yolunuzun içine yakından bakmak için üretranıza ve mesanenize yerleştirilebilen, ucunda bir kamera bulunan ince, esnek bir tüptür. Bu cihaz sayesinde doktorunuz idrar yolunda çok fazla ayrıntı görebilir, varsa anormallikleri farkeder.

• Ped testi: Doktorunuz size sızan idrarın emilebileceği bir ped verebilir. Testin sonunda, ne kadar idrar kaybettiğinizi görmek için bu ped kontrol edilecektir.

 

İDRAR KAÇIRMA TEDAVİSİ

Tedavi, inkontinansın türü, yaşınız, genel sağlık ve zihinsel durumunuz gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. 

 

Her idrar kaçırma hastası kegel egzersizi yapmaya uygun değildir ! Pelvik taban egzersizi sadece kegel egzersizi değildir !

 

• Yaşam tarzı değişiklikleri:

Kilo vermek, sigarayı bırakmak, alkole “hayır” demek, daha az kafein içmek (kahve, çay ve birçok gazlı içecekte bulunur), kabızlığı önlemek ve ağır nesneleri kaldırmaktan kaçınmak idrar kaçırma sorununu çözmeye yardımcı olabilir. Diğer içecekler yerine su seçmek ve içecekleri yatmadan önce sınırlamak da yardımcı olabilir. İdrar kaçırma korkusu ile su içmekten kaçınmayın. Bunlardan herhangi birine başlamadan önce, inkontinans için bu evde tedavi seçenekleri hakkında sağlık uzmanınızla konuşun. Bu yaşam tarzı değişiklikleriyle her türlü idrar kaçırmayı tedavi edemeyebilirsiniz. Sizi takip eden sağlık uzmanınız, inkontinans teşhisinizi göz önüne alındığında, en iyi yaşam tarzı değişiklikleri hakkında size ayrıntılı önerilerde bulunabilir.

 

• Pelvik taban rehabilitasyonu:

 

Pelvik taban egzersizleri, idrara çıkma kontrolüne yardımcı olan kaslar olan üretra sfinkterini ve pelvik taban kaslarını güçlendirmeye, koordinasyonunu yeniden kazanmaya yardımcı olur. Kişiye özel planlanmış pelvik taban egzersizleri ile 

 

Mesane eğitimi: Mesanenizin üzerindeki kontrolünü kademeli olarak yeniden kazanmanıza yardımcı olur. Amaç dürtüyü kontrol etmektir. İdrara çıkmayı nasıl geciktireceğinizi öğrenirsiniz.

 

Tuvalet zaman çizelgesi: Mesane günlüğünüz baz alınarak gün içinde belirli saatlerde, tuvalete çıkma planlaması yapılır. Böylece mesane kontrolünüzü artırmış olursunuz.

 

Biofeedback: Vücudunuzdan gelen sinyallerden sizi haberdar etmek için sensörler kullanır. Bu, mesane ve üretranızdaki kaslar üzerindeki kontrolü yeniden kazanmanıza yardımcı olabilir. Biofeedback, pelvik kas egzersizlerini öğrenirken yardımcı olabilir.

 

• İlaç tedavisi

Bazı İdrar kaçırma tiplerinde sızıntıyı azaltabilecek  ilaçlar  vardır. Bu ilaçların bazıları, aşırı aktif mesane ile ilgili sorunlara neden olan kas kasılmalarını stabilize eder. Diğer ilaçlar  tam tersini yapar - mesanenizin tamamen boşalmasını sağlamak için kasları gevşetir. Hormon replasman tedavileri - genellikle menopoz sırasında azalan östrojenin değiştirilmesini içerir - normal mesane fonksiyonunun geri kazanılmasına da yardımcı olabilir.

 

Çoğu durumda, ilaçlar mesaneye normal işlevi döndürmek için etkili olabilir. Doktorunuz,  sizin durumunuza özel ihtiyaçlarınıza uyan bir ilacı size reçeteleyecektir. Çoğu zaman, size düşük dozda ilaca başlayacak ve ardından yavaş yavaş dozunu artıracaktır. Yan etki risklerinizi gözetmek, azaltmak ve ilacın idrar kaçırmanızı tedavi etmek için ne kadar iyi çalıştığını takip etmek için yapılır.

 

• Medikal cihazlar

Üretral ekler: Bir kadın cihazı aktiviteden önce yerleştirir ve idrar yapmak istediğinde çıkarır.

Pesserler: Vajinaya sokulan ve tüm gün boyunca takılan sert bir halka. Mesaneyi yukarıda tutmaya ve sızıntıyı önlemeye yardımcı olur.

Radyofrekans tedavisi: Alt idrar yollarındaki doku ısıtılır. İyileştiğinde genellikle daha sıkıdır ve genellikle daha iyi idrar kontrolü sağlar.

Botox (botulinum toksini tip A): Mesane kasına enjekte edilir, bu aşırı aktif mesanesi olanlara yardımcı olabilir.

Hacim arttırıcı maddeler: Üretra çevresindeki dokuya enjekte edilirler, bunlar üretranın kapalı kalmasına yardımcı olur.

Sakral sinir uyarıcısı:  Kalça derisinin altına implante edilir. Omurilikten mesaneye giden bir sinire tel aracılığı ile bağlanır. Tel, siniri uyaran ve mesane kontrolüne yardımcı olan bir elektrik darbesi yayar.

 

• Cerrahi

Diğer tedaviler işe yaramazsa cerrahi bir seçenektir. Çocuk sahibi olmayı planlayorsanız karar vermeden önce cerrahi seçenekleri bir doktorunuza danışınız. Cerrahi sonrası pelvik taban fizyoterapisti ile mutlaka görüşünüz.

 

Askı prosedürleri: Üretrayı desteklemek ve idrarın dışarı sızmasını durdurmak için mesane boynunun altına bir ağ yerleştirilir.

Kolposüspansiyon: Mesane boynunu kaldırmak stres inkontinansını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Yapay sfinkter: Mesaneden üretraya idrar akışını kontrol etmek için yapay bir sfinkter veya valf yerleştirilebilir.

 

• Diğer seçenekler

İdrar Kateteri: Mesaneden üretra yoluyla vücuttan idrar toplayan bir torbaya giden bir tüptür.

Mesane pedleri: Eczanelerde ve süpermarketlerde ve ayrıca çevrimiçi olarak satın alınabilecek çok çeşitli emici pedler mevcuttur. 

 

İDRAR KAÇIRMAYI ÖNLEMEK İÇİN ÖNERİLER

İdrar kaçırma her zaman önlenebilir değildir. Ancak, riski azaltmaya yardımcı olmak için:

 

• Sağlıklı bir kiloyu koruyun.

• Pelvik taban fizyoterapistine danışın.

• Kafein, alkol ve asitli yiyecekler gibi mesane uyarıcı maddelerden mümkün olduğunca kaçının. Su tüketiminizi kısıtlamayın.

• İdrar kaçırma nedeni olan kabızlığı önleyebilecek daha fazla lifli gıda tüketin. Kronik kabızlık probleminiz varsa doktorunuzdani diyetisyeninizden ve pelvik taban fizyoterapistinizden destek alın.

• Sigara içiyorsanız bırakmak için yardım isteyin.

• Mesanenizi düzenli bir programda boşaltın. Tuvalete gitme dürtüsünü beklemek yerine düzenli bir programa göre tuvalete gitme pratiği yapın.

• Fiziksel aktivitelerden önce mesanenizi boşaltın.. Egzersiz yapmayı veya fiziksel bir aktivite yapmayı planlıyorsanız, sızıntıyı önlemek için aktivite başlamadan önce mesanenizi boşaltmayı planlayın.

• Ağır nesneleri kaldırmaktan kaçının. Büyük bir şeyi taşımanız gerekiyorsa, size yardım etmesi için destek alın.

• Pelvik taban kaslarınızı güçlendirmeye ve koordinasyonun artmasına yardımcı olmak için düzenli pelvik taban egzersizleri yapın.

• Bir aktiviteye başlamadan önce kafein veya çok fazla sıvı içmekten kaçınmak. Geceleri sık idrara çıkma ve sızıntı yaşıyorsanız, yatmadan hemen önce içecek içmekten de kaçınmak isteyebilirsiniz.

• Sızan idrar için tasarlanmış pedler ve ürünler de inkontinansı yönetmenin yararlı bir yolu olabilir. Bu ürünler genellikle kimse fark etmeden kıyafetlerinizin altına giyilebilir ve kıyafetlerinizden idrar sızıntısı yaşamayacağınızın güvencesini verir. Sosyal ortamınızı devam ettirmenizi sağlar.

• Tuvalet ihtiyaçlarıarasındaki süreyi uzatmaya yardımcı olmak için mesane eğitimi yapın.

• Sağlıklı  vücut ağırlığını koruyun. Aşırı vücut ağırlığına sahip olmak inkontinansın bir nedeni olabilir. Sağlıklı beslenerek ve egzersiz yaparak inkontinans riskini azaltabilirsiniz.