“İkame Bir Çocuk” : Salvador Dali
Yazar Gülşah Meral Özgür • Psikiyatrist • 7 Mayıs 2019 • Yorumlar:
“İkame bir çocuk”tan, “Salvador Dali”den bahsedeceğiz. İkame” ya da “yerine konan” çocuk tanımı en dar anlamda çocuklarının ölümünden sonra onun boşluğunu doldurmak amacıyla ikinci bir çocuk yapan ana–babanın çocuğu için kullanılan bir terimdir. (Bu arada Van Gogh’un da bir ikame çocuk olduğunu eklemeliyim)Dali de bu ağır yükle dünyaya gelmiştir.Bu durumu: “Ben hayatımı yaşamadan önce ölümümü yaşadım.” şeklinde açıklar. Ergenlik döneminde kendisini felç eden iki takıntısı olduğundan söz eder; Bunlardan biri zührevi hastalık kapmaktan çok korkması, diğeri ise iktidarsız olduğuna inanmasıdır.
Resimde ünlü eseri “Büyük Mastürbatör(1929)”ü görüyorsunuz. Gala ile tanıştığı sıralarda yaptığı ve neredeyse otobiyografik olarak da nitelendirilebilecek bu resimde ana unsur Dali’nin uykuda ya da rüyada izlenimini veren gözleri kapalı ve çarpıtılmış sarı dev portresidir. Uzun kirpikli bir göz, yassılaştırılmış bir alın, büyük bir burun, pembe yanakların yanısıra dev portrenin ağzının olmadığı fark edilir. Bu resme korkutucu bir nitelik kazandırır. Yüz ya uyumaktadır, ya da kendisine tırmanan çekirge ile felç olmuş gibidir. Kocaman burnunun hemen altına, çocukluktan beri fobik olduğu bir çekirge tünemiştir Çekirgenin bedeninde ölümü çağrıştıran mavi damarlar yüze doğru tırmanmaktadır. Resimdeki tek hareket eden unsur, dudaklarını yalayan bir kadındır. Profil büyütülerek anıtsal ölçülere getirilmiştir. Boyunda metamorfoz (başkalaşım) göze çarpar. Bu başkalaşımdan bir sertleşememiş cinsel organı ve dış dünya ile pek ilgilenmeyen bir kadın yükselir. Bu resimde açıkça cinsellik, kastrasyon ve ölümle ilişkilendirilmiştir. Bu resimde ve o dönemdeki diğer resimlerinde sadece masturbasyonun emniyetli olduğu defalarca vurgulanır.
Cinsellik ve cinsel işlev bozuklukları hastaların konuşmaktan çekindiği, anlatma zorlandığı problemlerdir.