İki Dillilik Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Yazar Hilal Taşçıoğlu • 6 Aralık 2024 • Yorumlar:
1. İki dillilik dil gecikmesine neden olur.
YANLIŞ: İki dilli bir çocuğun her bir dilde kelime dağarcığı ortalamanın altında olsa da, onun toplam kelime dağarcığı (her iki dilden) en azından tek dilli bir çocukla aynı büyüklükte olacaktır. İki dilli çocuklar ilk kelimelerini tek dilli çocuklara göre biraz daha geç söyleyebilseler de yine de normal yaş aralığındadırlar (8-15 ay arası). İki dilli çocuklar kısa cümleler kurmaya başladığında, dilbilgisini tek dil öğrenen çocuklarla aynı kalıplar ve zaman çizelgeleri doğrultusunda geliştirirler. İki dilliliğin kendisi dil gecikmesine neden olmaz. Dil kilometre taşlarında önemli gecikmeler gösteren iki dilli bir çocukta dil bozukluğu olabilir ve bir konuşma terapisti tarafından görülmelidir.
2. Çocukların dillerini karıştırması, kafalarının karıştığı ve iki dilli olma konusunda zorluk yaşadıkları anlamına gelir.
YANLIŞ: Çocukların aynı cümle veya konuşma içinde her iki dili de kullanmasına "kod karıştırma" veya "kod değiştirme" adı verilir. Ebeveynler bazen bu karışımın dil gecikmesi veya karışıklığının bir işareti olduğundan endişelenirler. Ancak kod karıştırma iki dilliliğin doğal bir parçasıdır. Yeterli yetişkin iki dilli kişiler, diğer iki dilli kişilerle konuşurken kodlarını karıştırırlar ve iki dilli çocukların da diğer iki dilli kişilerle konuşurken kodlarını karıştırmaları beklenmelidir.
Birçok araştırmacı kod karıştırmayı iki dilli yeterliliğin bir işareti olarak görüyor. Örneğin, iki dilli çocuklar, kullandıkları kod karıştırma miktarını, yeni bir konuşma partnerinin (daha önce hiç tanımadıkları ve aynı zamanda kod karıştıran biri) miktarına uyacak şekilde ayarlarlar. Ayrıca çocukların bir dildeki bir kelimeyi bildikleri halde diğerinde bilmedikleri durumlarda kod karıştırmaları da önerilmiştir. Dahası, bazen kod karıştırma bir şeyi vurgulamak, duyguyu ifade etmek veya başka birinin diğer dilde söylediğini vurgulamak için kullanılır. Bu nedenle kodların karıştırılması doğaldır ve iki dilli çocuklarda beklenmelidir.
3. Bir kişi her iki dile de eşit derecede hakim olmadığı sürece gerçek anlamda iki dilli değildir. YANLIŞ: Her iki dile de eşit derecede hakim olan bir kişi bulmak nadirdir. Çoğu iki dilli kişi, daha fazla yetkinliğe sahip bir "baskın dil❞e sahiptir. Baskın dil çoğu zaman bireyin yaşadığı toplumun çoğunluk dilinden etkilenir. Bireyin baskın dili yaş, çevre, eğitim, sosyal ağ, istihdam ve diğer birçok faktöre bağlı olarak değişebilir.
4. Bir bireyin iki dilli olabilmesi için küçük yaşta ikinci bir dil öğrenmesi gerekir.
YANLIŞ: İkinci bir dilin en kolay öğrenildiği bir zaman aralığının (erken çocukluk) olduğunu öne süren bir "Kritik Dönem❞ teorisi vardır. Bu teori birçok insanı küçük bir çocukken ikinci bir dili öğrenmenin daha iyi olduğuna inandırdı. Küçük çocukların, daha büyük çocuklara veya yetişkin ikinci dil öğrenenlere göre anadil benzeri telaffuzu daha iyi başardıkları bulunmuştur. Ve uzun vadede daha büyük öğrencilere göre daha iyi dilbilgisi becerilerine sahip oldukları görülüyor.
Fakat daha büyük yaşta ikinci dil öğrenen çocukların da daha avantajlı olduğu durumlar vardır. Örneğin büyük çocuklar ve yetişkinler başlangıçta kelime ve dil bilgisi öğrenirken avantajlı görünüyorlar. Bu nedenle, küçük çocuklar uzun vadede daha "anadili gibi" görünürken, daha büyük çocuklar dil öğreniminin ilk aşamalarında kelime dağarcığını, dil bilgisini ve akademik dili daha kolay kavrayabilirler.
5. Ebeveynler, çocuklarını iki dille tanıştırırken "tek ebeveyn-bir dil" yaklaşımını benimsemelidir. YANLIŞ: Bazı ebeveynler, her ebeveynin çocuğuyla farklı bir dil konuştuğu "tek ebeveyn-tek dil" yaklaşımını benimsemeyi tercih edebilir. Bu, iki dilli bir çocuk yetiştirmenin bir seçeneği olsa da, bunun bir çocuğu iki dilli olarak yetiştirmenin tek veya en iyi yolu olduğunu veya kod karıştırmayı azalttığını gösteren hiçbir kanıt yoktur. Ebeveynlerin, her ikisinin de çocuğuyla kendi ana dilini konuşması veya çocukla dilleri karıştırması durumunda endişelenmemesi gerekir, çünkü ebeveynlerin yaklaşımı ne olursa olsun çocukların dilleri karıştıracağı kabul edilmiştir. Birçok yaklaşım iki dilliliğe yol açabilir. Ebeveynler çocuklarıyla rahat ve doğal olacak şekilde konuşmalıdır.