İkinci Evlilikler

Yeniden Evlenen Aileler/Birleşmiş Aileler

Yeniden evlenmekle oluşan aileleri betimlemek için üvey-aileler, birleşmiş aileler, karışmış aileler, yeniden eşleşen aileler gibi çeşitli terimler kullanılmıştır. Terminoloji bir yana bu aileler, iki yetişkin ve üvey, evlat edinilmiş veya geçici bakım için verilmiş çocuklardan oluşur. ( Pearson, 1993, s.51)

Birleşmiş Ailelerin Oluşumu

Birleşmiş ailelerin bir araya gelme şekilleri arasında farklılıklar vardır. İlk evliliklerini yapan ailelere kıyasla yapıları çok daha karmaşıktır. Birleşmiş ailelerin oluşumunda en çok daha önce evlenmiş olan bir yetişkinin eşinin ölmesi, boşanması veya terk etmesi sonucunda evliliğin sonlanması ve başka bir yetişkinle yeniden evlenmesiyle oluşur. Bu evlilikle birlikte  yeni ilişkilerin bileşimi, aile tarihleri, sorunlar ve etkileşimleriyle kendine özgü bir aile sistemi ortaya çıkar. Bu yeni aile kendisiyle birlikte yeni olanakları da yeni güçlükleri de beraberinde getirir. 

Birleşmiş Ailelere Çocukların Katılımı

Boşanmaya çocukların uyum sağlaması zaman alır. Çoğu zaman yetişkinler de çocuklar da ilk ailelerine ilişkin yas halindedirler ve bu duygularında işlenip ayıklanmadan yeni aileye duygusal katılımın olması güçtür. ( Ginsberg, 2007; Pill, 1990)Boşanmada sevilen ve yakın bir bireyin fiziksel ölümü olmasa da psikolojik bir ölümüdür.” (Schwartz, 1992, s. 324)Çocukların ebeveynlerinin boşanmalarına ilişkin algıları ve boşanmaya gösterdikleri tepkileri, yaşlarına, cinsiyetlerine, ebeveynleriyle arasındaki ilişkilere, ayrılmanın öncesi veya sonrasındaki yaşam ve çocuk bakımı koşullarına, çocukların psikolojik sağlamlılık düzeylerine ve kendilerine gösterilen duygusal desteğin durumuna göre farklılık gösterir. Ayrıca boşanmanın çocuklara yüklediği güçlüklerde vardır. Yanında yaşamadığı ebeveyninin yakınlığını kaybetme korkusu, (suçluluk-öfke) eski aile yaşantısına kıyasla ailedeki pozisyonunu kaybetme, yeni bir eve, çevreye alışma, ailenin yeni üyeleriyle birlikte yaşama adapte olma gibi… Bunlar olumsuz olduğu kadar olumlu da olabilir.

Birleşmiş Ailelerde Sağlıklı Uyumu Etkileyen Faktörler

    Birleşmiş ailelerin karşı karşıya kaldıkları durumsal ve gelişimsel sorunlar diğer ailelere oranla daha fazladır ve oldukça farklıdır. En belirgin olanı üvey ebeveynler ve üvey çocuklar dışarıdan yabancı biri olarak algılanır. Karmaşık akraba ilişkileri, ailenin yeniden yapılandırılması ve tanımlanması, birlik ruhu ve müşterek amaçların oluşturulması, aile içi etkileşim örüntülerinin oluşturulmasını temel sorunlar arasında sayabiliriz. Ayrıca yeni rollerin ve kuralların oluşturulması, yeni ilişkilerin kurulması ve sürdürülmesi, işleyen bir ev yaşamı kurmak... Ailedeki kişiler yeni ailelerinin; önceki ailesi gibi davranmasını bekleyebilirler. Bu ailelerin bir araya gelmesiyle yetişkinler, çocuklar, üvey büyükanneler-büyükbabalar, kuzenler gibi geniş akraba ilişkilerin oluşturduğu bu alt sistemler, aile üyeleri arasındaki ilişki ve etkileşimi zorlaştırabilir. Birleşmiş ailelerde en önemli güçlüklerdendir. Bir diğeriyse çiftlerin bu süreçte birbirlerine yeteri kadar zaman ayıramamasıdır.(küçük yaşata çocuk varsa çocukların daha fazla ilgi ve bakıma ihtiyacı olması ve büyük çocuklar varsa ergenlik, kimlik arayışının getirdiği davranışlar)  Birlik olma ve uyumsallık yeni ailenin üyelerinin entegrasyonunda, bütünlüğün ve birliğin oluşumunda, ailenin işleyişinde önemli iki faktördür. Literatüre göre ilk evlilikle oluşan ailelere göre birleşmiş aileler daha az birlik ruhuna sahip, daha sorunlu ve streslidir.(Bray, 1993, s. 5) Aynı şekilde bu ailelerde üvey ebeveynler ve çocuklar arasındaki ilişkilerin, sıcaklık- yakınlık ilişkisinin; ilk evlilikle oluşan ailelere kıyasla daha düşük düzeyde olduğu saptanmıştır. Ayrıca, bağlılık ve yakın ilişki kurma konusunda çok daha fazla uğraş vermeleri gerekmektedir.(Hetherington, 1991) Çocukların velayetine sahip olmayan ebeveyn doğrudan ve dolaylı yoldan yeni ailenin üzerinde birçok etkiye sahip olabilir. Sınırlarla ilgili ihlaller yaşanabilir. Ayrıca; Kimler ailenin gerçek üyeleridir? Bana ait alan var mı/ neresi? Ben nereye aidim? Alınacaklar, benimle ilgili verilecek kararlar konusunda kim söz sahibi? Zamanı kime, nasıl ayarlamalıyım, diğerleri bana ne kadar zaman ayırmalı? (McGoldrick ve Carter, 1988, s. 400-402) Bu ailelerde ekonomik sorunlarda gündeme gelebilir; nafaka, iki evi idare etme, yeni üyelerin katılımıyla yeni giderler... 

  Birleşmiş ailelerde bireylerin uyum sağlaması aile üyelerini hem bireysel olarak hem de ailenin bir bütünü olarak gösterdikleri uyuma bağlıdır. Ailede köklü bir değişlik olmuştur. Bu sistemin sağlıklı değişimi ve uyumlu gelişimini yapabilecek iki alt sistem vardır; ebeveynler ve çocuklar. Aile üyelerinin alt sistemde kendine bir yer edinmesi için oldukça çabalaması gerekebilir. Birleşmiş ailelerde olumlu gelişmelerin olması için önceki aile ile ilgili meselelerin bir neticeye bağlanması, bitirilmemiş meselelerin çözülmüş olması, konuyla ilgili duygularında işlenip ayıklanması, yeni aileye katılımı destekleyici bir unsurdur.

Bu ailelerde uyumu kolaylaştırabilecek bazı güçlü yanlarının olduğu söylenebilir. Bunlardan birleşmiş ailelerin tecrübeleridir. Yeni aileye sunduğu olanaklar, farklı bakış açısı, yaratıcı yöntemler, ortak ilgili alanları oluşturmadaki nitelikleridir. Yarı akrabalık bağları yeni bir sosyal destek ağı oluşturabilir. Ailedeki yeni üyeler zengin bir model sunabilir. Farklı yaşam tarzlarına, farklı ebeveyn modellerine saygı, farklı yaşam tecrübelerinin getirdiği yeni bakış açıları... Bunlar birleşmiş ailelerde uyum için kolaylaştırıcı olabilir.