İletişimde Çatışma Çözme Yöntemleri

İnsan, sosyal bir varlıktır ve kendi türü içinde yaşamadan varlığını sürdüremez. İnsan için yaşamın sürdürülebilmesi, her bireyin farklı görevler üstlendiği bir toplum yapısının içinde bulunması koşuluna bağlıdır. İnsan birliklerinin oluşturduğu toplum ve süregelen sosyal hayat zamanla gelişir, olgunlaşır ve kendi karakterine bürünür. Sosyal yaşantı ve toplumlar da sürekli gelişim ve değişim içerisindedir. Toplumun da işleyişindeki en temel faktör kişiler arasındaki iletişimdir. İletişim haberleşmeyi, anlaşılmayı buna bağlı olarak da bilumum toplum içindeki tüm faaliyetlerin bir sistem içerisinde çalışmasını sağlar.

Sosyal yaşam ve dolaylı olarak insan yaşamı için bir vazgeçilmez olan iletişiminse olmazsa olmazı çatışmadır. Çatışma kişiler arası anlaşmazlıkların oluşturduğu sözlü veya fiziksel iletişim ve bu anlaşmazlıkların çözüme ulaşmasındaki gerçekleşen olaylara verilen bütüncül bir ifadedir. Bu nedenle iletişim görülen her yerde muhakkak çatışma da kendisini gösterir. Kişiler arası çatışmanın var olma sebebi olan istekler, ihtiyaçlar ve kendini açıklama her insanın doğasında vardır. Bu doğal reaksiyonların karşılık bulabilmesi içinse insan, her şekilde iletişim yolundan geçer. Çatışma terimsel olarak, çağrıştırdığının aksine bir anlaşma sürecidir ve aynı zamanda insanı geliştiren bir faaliyettir. Doğru yöntemlerle hayat bulduğu zaman üzerinde tartışılan konuyu veya durumu büyüten değil orta noktayı bulan ve kişileri uzlaştıran bir yöntemdir. Bir çatışma günün sonunda olumlu veya olumsuz sonuca ulaşacaktır. Önemli olan bu süreci doğru çatışma yöntemleriyle herkes için makul ve uzlaşılabilir bir sonuca bağlamaktır. Böyle olmadığı taktirde taraflardan biri ya haksızlığa uğrayacak ya da üzerinde tartışılan mesele daha da büyüyerek çözülemez hale gelecektir. Bazı yanlış çatışma çözme stratejileri şunlardır:

Kavga-Zorlama; çatışma esnasında taraflardan biri daha baskındır ve şartlar onun lehinedir. Zayıf tarafın istekleri veya şartları göz ardı edilir. Sonuç olarak bir taraf kazanırken diğer taraf kaybetmiş olur.                                                                                                                     Uyma; bu yanlış yöntemde ise taraflardan birinin çatışma esnasında oluşacak yıkıcı durumlardan çekinmesi ve endişe duyması sonucunda kendi isteklerini göz ardı edip karşı tarafın isteklerine yönelik hareket etmesidir. 

Yanlış yöntemlerle sonuçlandırılmış çatışmaların en kötü tarafı, avantajlı gibi görünen tarafın bu yöntemler üzerinde durmasını ve iş görme anlayışını bu minval üzerine şekillendirecek olmasıdır. Toplumda böyle kişilerin oluşmasıysa genel düzeni bozar, haksızlıklara yol açar ve sosyal hayatın dengelerinde herkes için olumlu olmayan normlar ortaya çıkar. İletişimde sağlıklı bir çatışma sürecinin yaşanması ve olumlu bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için basit birkaç yöntem vardır:

Uzlaşma; bir çatışmanın sağlıklı bir biçimde sonuçlandırılabilmesi için tarafların birbirlerinin isteklerine duyarlı olması gerekir. Uzlaşma yöntemindeyse konunun sonuçlandırılabilmesi için bireyler bazı isteklerinden vazgeçerek orta yolu bulmayı amaçlarlar. Örneğin iki kardeşin bir adet bilgisayarı olduğunu düşünelim. Kardeşlerden birinin yetiştirmesi gereken bir ödev diğerininse izlemeyi çok istediği bir film var. Uzlaşmada taraflar bu durumu görüşüp, ödev yapması gereken kardeşin işinin daha önemli olduğuna karar verirler ve bilgisayarı öncelik sırasına göre kullanırlar. Ödevi olan kardeş diğerinden büyükse bu meseleyi zorlamayla da halledebilirdi ancak küçük kardeş bu durumda haksızlığa uğradığını düşünecek ve bir dahaki sefere bilgisayara şifre koyarak abisinin\ablasının işini zorlaştıracaktı.

Hakem Kararı; bu yöntem tarafsız bir kişinin anlaşma sağlayamamış bireylerin tartışma içinde oldukları konuda adil bir karar alması ve herkesin bu karara sadık kalmasına dayanır. Eğer alan yazıda bahsedilen iki kardeş uzlaşma süreciyle de meseleyi bir sonuca bağlayamamışsa evin babası duruma müdahale olur ve kardeşleri dinleyerek kimin bilgisayarı kullanacağına karar verebilir. Bu da basit bir hakemlik yöntemine örnektir. 

Sonuç olarak hayatımızın belirli zamanlarında karşılaştığımız iletişimsel çatışmalar, toplum yaşamının doğal ihtiyaçlarından birisidir. Doğru bir çatışma süreci herkes için geliştirici, sorun çözücü ve medeni bir durumdur. Önemli olan kişilerin çatışma içerisinde birbirlerine karşı saygılı olmaları ve her iki tarafın çıkarlarının gözetilmesidir.