İlişkilerde Uyum Başarısızlığı

Romantik ilişkiler de uyum sağlama başarısızlığı çift terapilerinde yada bireysel olarak ilişki için başvuru gerçekleştiren danışanlarda sık rastladığımız bir problemdir. Bu başarısızlık nasıl gerçekleşir?

Uyum sağlama başarısızlığı 5 adımda gerçekleşir.

1. Adım Sürmeli Kapı Anı: Bağlılık içeren bir ilişkide partnerler hem sözleri hem davranışlarıyla birbirlerinden destek ve anlayış beklerler. Örneğin bu “bana bir kahve getirir misin ?”Kadar basitte olabilir Korkutucu bir sağlık geçmişi sonrası “sana ihtiyacım var” kadar derin de. Tekliflerin hepsi her zaman açık değildir. Pek çoğu gözden kaçabilir, gözardı edilebilir yada yanlış anlaşılabilir. Partnerlerden biri “seni seviyorum” dediğinde ötekinin dönüp ona sarılmasını bekleyebilir. Ama o an bu duruma dikkatini vermeyen partnerden “Biliyorum “ cevabını duyar. Partnerlerden biri bağlantı ihtiyacını ifade ettiğinde diğer partnerin tepkisi ya kapıyı açmak yada kapıyı kapalı tutup sırtını dönmek olur. İlgi ve tepki içermeyen her tepki o kapıyı kapatacaktır. Uzun süreli ilişkilerin hepsi kötü kapanmış kapı tepkileri ile doludur. Partnerlerden birinin üzgün yada neşesiz hatta özellikle keyifli göründüğü ama diğerinin bunu anlamadığı anları ilişki ustaları çiftler bile Yaşar.

Partner yorgun, canı sıkkın yada başka birşeye odaklanmış olabilir. Çoğu zaman kişi böyle bir olaya tepkisiz kalmasının önemli olduğunu düşünmez.

Küçük bir olayın ilişkinin tüm bağlarını koparmayacağı kesindir. Ama mutsuzlukla sonuçlanmış ve  olan bitenin sonrasında konuşulmaması tehlikelidir. Zamanla partnerler “Ben mi öncelikliyim yada biri/ birşey benden daha mı öncelikli ? “ gibi şeyler düşünmeye başlayabilir. 

2. Adım: Pişmanlık Duyulacak Bir Olay Olur  

Sürmeli kapı anında sırtını dönmenin sonunda çatışma alevlenir. Partnerinizin yüzünde kırgın yada  suçlayıcı bir ifade farkedersiniz ve bazı işleri berbat ettiğinizi anlarsınız. Eğer şanslıysanız partneriniz  sorun konusunda açık davranır. Hissettiğini ve kendisi için sorun olan kısmı tanımlayarak size söyler  ve çözüm arayışı İçin bekler.  

Karşısındakini kırmış olan partner yaşananları kabul edip kendi rolünün sorumluluğunu üstlenirse hasar  onarılabilir. Ama bunun yerine sırtını dönerse ardından gelen acı ve öfke pişmanlık duyulacak olayın  çatışma haline gelip patlamasına sebep olur. Her pişmanlık duyulacak olay çiftin karşılıklı güveninden  bir parça kopartır. Partnerleri pişmanlık duyulacak olaya sürükleyen şeyler genellikle açık değildir.  

İlişkiler karmaşıktır. Kapı kapandığında her iki partnerde yaralandığını hissedebilir. Arada yaşanan bu  tür olaylar ilişkiyi mahvetmez. Ama hasarı kabullenmenin ve onarım yapamamanın takip ettiği bir sırt  çevirme, çiftleri devasa bir adımla uyum başarısızlığına yaklaştırır.  

3. Adım: Zeigarnik Etkisi : Zeigarnik Viyana da bir kahve de  garsonların karışık siparişlerle yazmaya gerek bile başa çıktıklarını  gözlemlemiştir. Garsonların belleklerinden etkilenen Zeigarnik  onlarla görüştüğünde biraz önce masalara götürdükleri hiçbir  siparişi hatırlayamadıklarını farketmiş. Siparişi götürdükten sonra  garson tamamen unutuyordu. Bu gözleme Zeigarnik etkisi dedi.

TAMAMLAMADIĞIMIZ OLAYLARI,  

TAMAMLADIKLARIMIZDAN DAHA İYİ HATIRLARIZ. 

Bitmemiş meseleleri hatırlama olasılığımız işlediğimiz yada bir  şekilde kenara bıraktıklarımızla kıyasla 2 kat daha fazladır.  İlişkilerde itiraflarla, telafilerle ve birbirlerine karşı derin anlayışla  biten tartışmalar genellikle kısa sürede unutulur ama arkalarında  daha güçlü ve kalıcı bir ilişki kalır. 1. Basamaktaki incinme ve  kırılma pişmanlık duyulacak bir olayla sonuçlandığında Zeigarnik  etkisinden dolayı o incinme aktif belleğimizdedir. Ayakkabısının  içine kaçmış bir taş gibi partnere ilişkin olumsuz tutumlarda artışa  neden olan sürekli bir huzursuzluk kaynağına dönüşür. 

4. Adım Olumsuz Duygu Baskınlığı Yönetimi Ele Alır Güven bir kez sarsıldığında partnerler ilişkinin içinin boşaldığını  hissetmeye başlarlar. Artık iki dost olduklarını hissedemezler.  Birbirlerini olumsuz bir ışık altında görme sıklıkları artar. Bunun  etkisi altında ki kişiler nötr yorumlarda bulunma, hatta olumlu  olayları olumsuz yorumlama eğilimindedir. Bir akşam partnerlerden  biri akşam yemek pişireceğini söyler. Evliliğinden şikayeti olan  partner kuşku ile tepki verir. Olumsuz duygu baskınlığı yüzünden  partnerinin art niyetli olduğuna emindir. “Kesin yemek yapıyorsa  ailesi gelecektir yada kesin kötü birşey yaptı ve bu onun  telafisidir “diye düşünebilir. Sadece partnerinin nazik davrandığını  düşünemez. 

Olumsuz duygu baskınlığının en sık görülen etkisi nötr yada zararsız  olan yorumları olumsuz olarak algılama eğitilimidir. Mutlu çiftler  olumlu duygu algılamaya açıktır. Birbirlerinin nötr davranışlarını  olumlu algılarlar. Ve olumsuz duyguları kendilerine alınmazlar. 

Olumsuz duygu baskınlıkları sadece zaman zaman düşüncesiz  

olduğunu değil aynı zamanda bencil biri olduğu inancını pekiştirir.  Kuşkunun hakkı çıktığı zamanlar olabilir. Ama kuşkunun haksız  olduğu zamanlar da olacaktır. Partnerin olumsuzluğu varsayımı ve  beklentisi ilişkiye zarar verecektir.  

5. Adım  

Çiftin etkileşimleri olumsuzlaştıkça iletişim kurma çabaları  giderek verimsizleşir. Hoşnutsuzlukların yapıcı bir biçimde  ortaya dökülememesi,onarımların başarılı olmasını engelleyen  dört olumsuz iletişim biçiminin habercisidir. Bunlar  eleştiri,horgörme,savunmacılık ve duvar örme. 

1.Eleştiri: İlişkinizde sizi mutsuz eden şeyleri mutlaka ifade  edin ama saldırmak yerine nazik bir başlangıç yolu kullanın. Bu  yaklaşım kaygınız hakkında açık bir yorumda bulunup ihtiyacınızı  olumlu biçimde ifade etmeyi içerir. 

2.Horgörü: partnerin aşığı olduğunu ima eden sözel bir tacizdir.  Hakaretleri, alaycılığı, burun kıvırmayı Ve küçümseme içerir. 3. Savunmacılık: sözel suçlamaların hedefi oluyorsanız kendinizi  savunmak istemeniz anlaşılabilir bir durumdur.Kendini savunma  biçimleri haklı içerlemeyi, karşı saldırıya geçmeyi ya da mağdur  gibi davranmayı kapsar. Savunmacı tepkiyi haklı bulabilirsiniz  ama bu tutum çatışmayı sona erdirmez. Aksine gerilimi tırmandırr.  Savunmacılığın panzehiri sorunun bir kısmı için sorumlulu kabul  etmektir. 

4. Duvar örme: Gerilim yükseldikçe fiziksel açıdan etkilenen  partnerler dinlemekte olduğuna dair işaretleri baş sallama ,göz  teması vermeyi bırakır. Bunun yerine Taşduvar gibi tepki vererek  tüm uyarıcıları engeller. Duvar örme anlaşmazlığın çözülmesi  yönündeki tüm umutları söndürür. 

Bu problemler ve davranış biçimleri çiftlerin ilişkisinde  farkedemediği noktaya gelebilir. Bu durumda bir danışmanlık ve çift  terapisi seansı almaları çiftlerin kendilerini birbirlerinin gözünden  ve kendilerini dışarıdan görmelerini sağlayacakları için değişime  daha açık, probleme daha farklı çözümlerle yaklaşabilirler.