İlişkilerinizde Bağlı Mı, Yoksa Bağımlı Mısınız?

Sağlıklı bir ilişkinin kriterleri nelerdir?

Bağımlılığın birçok çeşidi bulunmaktadır ve bunlardan bir tanesi ilişki bağımlılığıdır. Bu bağımlılık türünde kişinin ilişkiye zarar gelecek kaygısı, terk edileceği düşüncesi ile sürekli olarak karşı karşıya kalması durumudur. İlişkinin başlangıç aşaması normal bir ilişki gibi başlasa da zaman geçtikçe bağımlılık artar.

İlişkide bağlı olmak ve bağımlı olmak karıştırılabilen kavramlardır. Zira çoğu insan bağımlı davranışlarını partnerine bağlılık olarak açıklıyor. Ancak bağlılık sağlıklı ilişkide olması gereken bir özelliktir. Sağlıklı bir ilişki de her iki tarafta birbirini belli ölçüde tolere eder ve belli ölçülerde ilişki adına hayatlarında küçük değişimler gerçekleştirebilirler. Bu değişimler her iki tarafın duygu ve düşüncelerine azami şekilde saygı duyularak gerçekleşirse sağlıklı bir ilişkiden söz edilebilir. Fakat kişi kendi öz benliğinden vazgeçiyor ve kendini her şartta ilişki yaşadığı kişiye adamışsa burada bir bağımlılık söz konusu olabilir. Bu ilişkilerde iki tarafın duygularında denge bulunmamaktadır. Yani bir taraf sürekli fedakarlık yaparken diğer taraf bu durumdan faydalanan konumundadır. Bağımlı kişi bu ilişkiyi hayatının merkezi haline getirir. Onun için başka hiç kimse veya olay daha önemli değildir. Bu durumu çevresindeki insanlara olumlama yaparak anlatır eğer onaylanmazsa yalnızlaşmaya başlar ve kendini tamamen partnerine adar. İlişkinin devamı ve partnerlerini tatmin etmek adına maddi ve manevi her türlü yatırımı yapmaktan kaçınmaz. Bağımlı kişi partneri olmadan yaşayamayacağı hissine kapılır ve yoğun bir korku hisseder. İç dünyası oldukça karmaşıktır. Bu durum ilk zamanlar partner tarafından hoş karşılansa da durum sonrasında ilişkide kopmalara veya ilişkiyi bitirmeye kadar gidebilir. Çünkü artık ilişkide sınırlar daralmış, ilişki yalıtılmış ve iki kişilik bir hapishaneye dönüşmüştür. Bağımlı olunan kişi uzaklaşır veya ilişkiyi bitirme kararı alırsa bağımlı kişide yoğun bir korku ve o kişi olmadan yaşayamayacağı hissine kapılır ve bu noktadan kaçan kovalanan döngüsü başlar. Bu noktada bağımlı kişi partneri tarafından suistimale maruz kalabilir. Artık odağı tam anlamıyla partnerini kaybetmemek üzerinedir ve bunun için her şeyi yapmaya hazırdır.

Bağımlı olmanın altında yatan birçok sebep olabilir. Başlıca sebepler düşünüldüğünde kişinin öz saygısının eksikliği, çocukluk çağı travmaları, bakım verenin ilgisinin yetersizliği veya aşırı ilgi olabilir.

Bağımlılık kişiyi başka patolojik durumlara sürükleyebilir ve bu durum kişide intihar yatkınlığı da oluşturabilmektedir. Kişinin sosyal hayatını ve çalışma hayatını olumsuz etkileyebilmektedir. 

Bağımlılıktan kurtulmak için;

Bireylerin ilişki içinde birbirlerinin duygu, istek ve düşüncelerine saygı duymalı kendi sınırlarını belirleyebilmeli ve gerektiğinde hayır diyebilmelidir. İlişkideki tarafların kendi sosyal alanları ve hobileri olmalıdır.  Eğer bu durum kişinin kendi   başına aşamayacağı bir noktaya gelmiş ve hayatında zorlanmalara sebep oluyorsa profesyonel destek alınmalıdır.

Uzm. Psk. Damla KANKAYA SÜNTEROĞLU