İnfertil Çiftin Değerlendirilmesinde Kullanılan Testler

Tanısal değerlendirme, infertilitenin en yaygın nedenlerinin saptanması için en az invaziv yöntemlerle başlanarak, tüm ilgili faktörleri tanımlamak için sistematik, süratli ve uygun maliyetli bir şekilde yapılmalıdır. Değerlendirmenin hızı ve kapsamı, çiftin tercihleri, hasta yaşı, infertilite süresi, tıbbi geçmiş ve fizik muayenenin özelliklerini dikkate alınarak belirlenmelidir.

İnfertil hastanın değerlendirmesi laboratuar ve görüntüleme testlerini içerir. Kadının değerlendirilmesinde testler over rezervi, ovulatuar fonksiyon ve yapısal anomalilere odaklanmalıdır. Fertilite testleri nedeni tanımlamada düşük verimliliğe sahiptir. Kadının gebe kalıp kalamayacağı hakkında bilgi veremez. Üreme organlarının görüntülenmesi fertiliteye etki edecek durumlar hakkında önemli bilgiler sağlar.

İnfertilite tanısında erkek faktör belirlenmesinde en önemli test semen analizidir.

Kadında normal yumurlamanın belgelenmesi gerekmektedir. Tüplerde tıkanıklığın dışlanması ve uterin kavitenin değerlendirilmesi için tetkik yapılmalıdır. Genellikle histerosalpingografi (HSG) bu amaçla kullanılır. Histerosalpingokontrastsonografi de kullanılabilir. Endometriozis düşünülen hastalarda laparoskopik kromotubasyon ile birlikte histeroskopi yapılması daha uygun olabilir.

Over rezervini değerlendirmek için sklusun 3. Günü follikuler stimulating hormon (FSH), estradiol, klomifen sitrat challence test (CCCT), antimüllerien hormon (AMH) düzeyi ya da antral follikül sayımı yapılabilir.

Anamnezde tespit edilen risk faktörlerine yönelik ek tanısal değerlendirme gerekebilir.

AMH düzeyi azalan over fonksiyonlarının en erken göstergesidir. İVF sikluslarında kötü ve aşırı yanıtın tahmin edilmesinde en iyi biyolojik belirteçtir. Ancak canlı doğumun tahmin edilmesinde düşük tanısal doğruluğa sahiptir. Ayrıca over cerrahisi geçiren, kanser nedeniyle kemoterapi ve radyoterapi alan hastalarda azalmış follikül havuzunu saptamakta faydalıdır. İnfertilite şikayeti olmayan kadınlarda gelecekte ki gebelik potansiyelini ya da menopoz zamanını tahmin etmek için kullanılmamalıdır.

Semen analizi: infertil çiftlerde semen analizi erkeğin değerlendirmesinde temel yapıtaşıdır. Semen analizi sperm parametrelerinin kantitatif mikroskobik değerlendirmesidir. Semen analizinden önce iki ila beş günlük yoksunluk en uygunudur. İdeal olarak, numune laboratuvar toplama odasında mastürbasyon yoluyla elde edilmelidir. Örnek 1 saat içinde değerlendirilmek üzere oda veya vücut sıcaklığında taşınırsa, evde semen toplama mümkündür. Sperm analizindeki anormallikler test tekrarını ve daha fazla araştırmayı gerektirir. Semen analizini değerlendirmek için çeşitli yöntemler mevcuttur

Over rezervinin değerlendirilmesi:

"over rezervi" kavramı, doğurganlık potansiyelini, yumurtaların sayısı ve kalitesinin bir fonksiyonu olarak tanımlar. Azalmış over rezervi (DOR), düzenli adetleri olan üreme çağındaki kadınlarda yumurtalıkların uyarılması veya yanıtın benzer yaştaki kadınlara kıyasla azalmasını anlamına gelir. Azalmış over rezervi düşük yumurta kalitesi ve sayısı veya azalmış üreme potansiyeline neden olabilir. DOR için risk açısından değerlendirilmesi gereken hasta grubu:

*    35 yaş üstü kadınlar;

*    ailede erken menopoz öyküsü olması;

*    tek bir over olması veya geçmiş over cerrahisi;

*     kemoterapi veya pelvik radyasyon tedavisi öyküsü;

*    açıklanamayan infertiliteye (21) sahip;

*    gonadotropin stimülasyonuna zayıf yanıt veren; veya yardımcı üreme teknolojisi (ART) ile tedavi planlıyorlarsa