İnternet Çağında İlişkiler: Gashlighting, Ghosting ve Daha Fazlası

Günümüzde insanlar ilişkileri hakkında bilinçlendikçe, psikoloji biliminin de ışığında ilişki dinamiklerini tanımlayan yeni kelimeler ortaya çıkıyor. Özellikle internet paylaşımlarında veya sosyal medya üzerinden tanışılan ilişkilerde bu kelimeleri sıklıkla duymak mümkün. Sevgilisi tarafından “gaslight” edilenleri veya flörtleri tarafından “ghost”lananları siz de kendi çevrenizde görmüş veya hatta belki de kendiniz tecrübe etmiş olabilirsiniz. Birçok kez duyduğumuz ama anlamları bazılarımız için hâlâ net olmayan bu yeni nesil kelimelere bir göz atalım.

Birisini romantik anlamda tanımaya karar verdiniz ve onu tanımaya başladığınız anda neredeyse bütün dünyayı ayaklarınızın altına serdi. Her sabah günaydın mesajlarıyla uyandırdı, güzel hediyeler aldı, hatta size sizi ne kadar sevdiğini bile söyledi. Henüz birbirinizi yeterince iyi tanıyor muydunuz ondan emin bile olamadınız, ama yine de bu sevgiyi hissetmek hoşunuza gitti. Çünkü bu insan size sevgisini hissettirmiyor, adeta sevgisiyle bombalıyordu sizi. “Lovebombing” adı verilen bu durum, ilişkinin erken evrelerinde karşı tarafın sizi kendine bağlamak için kullandığı bir taktiktir. Henüz yeterli bir bağ ve samimiyet kurulmuş olmamasına rağmen bu insan size adeta  hayatının aşkıymış gibi davranır. İlişkinin daha ilerleyen noktalarında ise bir anda saatler boyunca  ondan bir mesaj veya arama beklemeye başlarsınız. Her gün sizi ne kadar sevdiğini söyleyen  insanın ağzından bir güzel laf çıkması için beklemedesinizdir. “Breadcrumbing” adını verdiğimiz ve  Türkçe’ye “kırıntılamak” olarak çevirilen bu durum, sizi adeta sevgi kırıntılarına muhtaç bırakmaya  denir. Çoğu zaman “lovebombing”den sonraki aşama olarak görülen bu durum, sizi karşı tarafa  bağımlı hâle getirebilir. 

Her ilişkide tartışmaların ve anlaşmazlıkların olması kaçınılmazdır. Ancak “gaslighting”,  karşı taraf kendi hatalarını da size yüklemeye çalıştığında, sizi kendi bildiklerinizden ve  hatırladıklarınızdan şüphe ettirdiğinde, sizin duygu ve tecrübelerinizi size çeşitli ithamlarda  bulunarak hiçe saydığında gerçekleşir. Manipülasyonun bir türü olan “gaslighting” size doğru  bildiklerinizi, fazla hassas olup olmadığınızı, en başında duygularınızı açmanın hatalı olup  olmadığını sorgulatır. Böyle bir tartışma, sağlıklı ve iki tarafın da kendisini özgürce ifade edebildiği  bir tartışma olmaktan çok uzaktır. Genelde konuşulması zor konuları veya kendi hatalarını gündeme  getirmemek için ilişki boyunca sahici olmayan bir portre çizen bu kişiler, çıkışlarını da aynı şekilde  yaparlar. Sessizce, karşı tarafa herhangi bir açıklama yapmadan, onun varlığını neredeyse tamamen  yok sayarak yapılan bu kayboluşa “ghosting” denir. Bu durum, terk edilen tarafı çaresiz  hissettirebileceği gibi kafasının soru işaretleriyle dolmasına da sebep olabilir. Ancak genelde bu  soru işaretleri cevapsız kalır. 

İngilizce’de “red flag” olarak kullanılan uyarıcı sinyalleri erkenden fark edebilmek,  ilişkimizin ne zaman sağlıksız bir hal aldığını anlamamıza yardımcı olur. Günümüzde ise, insanlar  yaşadıkları ilişkiler hakkında giderek daha fazla bilinçlenmekte ve karşı taraftan gelebilecek  manipülasyonlara karşı daha dikkatli olmakta.