İnternet ve Teknoloji Bağımlılığı

Ailelerin uzmanlara başvurularında ya da sosyal hayatımızda görüyoruz ki teknoloji kullanımda her geçen gün artış olmakta. Elbette teknoloji gelişimine paralel olarak kullanımda artış olağan gibi görünmekle birlikte “ne için, ne kadar ve nasıl” kullanıldığı gibi konular oldukça önemlidir. Çocuklar çok erken yaşta ve uzun saatler boyunca ekran (bilgisayar, telefon, tablet, televizyon vb.) kullanabilmekte ve bu konuda ailelerinin koyduğu sınırlara uymakta güçlük çekebilmektedir. Çünkü tüm arkadaşları ekranı bolca kullandığı için bunun normal bir davranış olduğu düşünmekte, sınır konulduğunda kısıtlandığını ve haksızlığa uğradığını hissedebilmektedir. Bununla birlikte ekran yokluğunda kendilerini oyalamakta oldukça zorlandıkları görülmektedir. Aslında bunun en büyük nedeni çocukları erken yaşta ekran ile tanıştırmak, sorun çıkarmadıkları düşüncesi ile kontrolsüz kullanımlarına izin vermek ve hayal gücünü geliştirebileceği oyuncak ya da malzemelere maruz bırakmamaktır. Ayrıca eğitici oyun ya da video adı altında yapılan reklamların kurbanı olmaktır.

Her internet ya da teknoloji kullanımı elbette sorun değildir. Normalden bağımlılığa doğru basamaklar içerir. İhtiyaç dahilinde gereklilik için kullanımdan, eğlence ve boş zaman değerlendirmek için kullanıma; sorunlu internetten kullanımından kişisel hayatın akışını etkileyecek düzeye kadar çeşitlilik gösterir. İnternet ya da teknoloji kullanımı kişinin tekrarlı düşünceleri haline geldiyse, diğer uğraşlar engel olarak görülmeye başladıysa, en iyi arkadaş oldu ve sosyal ilişkiler zayıfladıysa, kişi internet ya da teknolojiden vazgeçemiyor; zaman ve maddi harcamalarını bunlara göre planlıyorsa artık bağımlılıktan bahsedebiliriz. Böyle bir durumda kişi tek mutluluk ve keyif kaynağının teknoloji ve internet olduğunu düşünebilir, eskiden keyif aldığı etkinlerden artık keyif alamaz ya da alternatiflere kendisini kapatabilir.

İnternetin sık ve uzun süreler kullanımı, farklı konularda da sorunları beraberinde getirmektedir. Örneğin internet kumar bağımlılığı, internet porno bağımlılığı, internetten alışveriş yapma bağımlılığı, aşırı cep telefonu kullanımı gibi.

İnternet ve teknolojinin fazla kullanımı farklı psikolojik problemlerin sonucu olabileceği gibi, bağımlılık da zaman için çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. Her koşulda internet ve teknoloji bağımlılığı; dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu, sosyal fobi, performans anksiyetesi ve depresyon ile yakından ilişkilidir. Ayrıca çocuk ve ergenlerde görüldüğü durumlarda aile içi ilişkiler, ebeveyn tutum ve yaklaşımları gibi konular da oldukça önemli olmaktadır.  

Erken yaştan itibaren, uzun süreli ve kontrolsüz ekran kullanımının, dikkat, öğrenme, dil gelişimi, bilişsel gelişim, davranış bozukluğu, dürtüsellik gibi alanların yanı sıra sosyal beceri ve sosyal ilişkiler alanlarında oldukça hasar verici olduğu da gözlenen bir gerçektir.

Böyle bir durumda ailelerin iyi gözlemci olması gereklidir. Kontrollü ve sınırlı-süreli kullanım konusunda en başından kararlı hareket etmeleri, uzlaşmacı bir tutum içinde sınırları öğretmeleri oldukça önemlidir. Çocuk ya da gençlerin uzun süre odasında ve yalnız şekilde internet ya da teknoloji kullanımı riskli sonuçlara da neden olabilmektedir. Ailelerin yasakçı bir tavırdan çok bilgilendirici ve koruyucu taraflarını da ön plana çıkarmaları gerekmektedir. Bu nedenle sadece kural ve sınırlar üzerinden değil aynı zamanda ebeveynler kendi davranışları ile doğru model olmaya da dikkat etmelidir. Ancak önemli bir nokta var ki; eşlik eden başka sorunlar da var ve durum karmaşıklaştı ise uzman desteğinin de gerektiği unutulmamalıdır.