İyilik halinde büyükanne ve büyükbabaların katkısı
Yazar Burçin Demirkan • Çocuk Psikiyatristi • 16 Haziran 2016 • Yorumlar:
Çocukların kendileri ile iyi duygular beslemeleri ilk dönemden itibaren hayatlarına giren insanların duygusal aktarımları ile yakından ilişkilidir. Anneler , babalar, büyükanneler , büyükbabalar , komşu teyzeler, komşu dedeler… Aslında 0-3 ve 3-6 altı yaşlarımız arasında içselleştirdiğimi duygular yaşamımızda duygusal ve bedensel sağlığımızın temellerini oluşturmaktadır. Çocukların özgüven temelleri bu yaşlarda oluşur. İnsanın önce kendiyle barışık olabilmesi önemlidir. Kendiyle barışık insan kendini sevilemeye değer ve karşılaştığı durumla baş edip kendi duygu ve ihtiyaçlarını ifade ederek var olabilir hisseder. Özgüvenli ve mutlu bir çocuk olabilmek bu dönemde çocuğun temele ihtiyaçlarının karşılanması ile mümkün olur. Koşulsuz sevilmek , beslenme temizlik gibi bakım ihtiyaçların büyükler tarafında istila edilmeden doyurulduğunu bilmek, güvende olduğunu hissetmek , haklarının ve varlığının ihlal edilememesinin normal bir durum olduğunu öğrenmek , tutarlı ilişkiler geliştirmek, kendisi ve başkaları için kimi zaman dualı kimi zaman sevinçli iyi duygular beslemek, sabredebilmek, adaletli olabilmek , insana insan olduğu için değer vermek… Ve daha bir çok şifalı duygu bugün insanın en çok ihtiyacı olan bilgelik aktarımları. Ben hala mahalle de oturma şansına sahip az sayıda insandan biriyim. Mahallemdeki çocuklar benim çocukluğumdaki kadar olamasa da yolda kale kuruyor. Arada tartışıyor. Ve mahallenin 45 yıllık bakkalı Yaşar amcaları onları uzlaştırıyor. Kimin de yaşar dedesi olarak dinamik güleç bir şekilde çocuklara sevgisini şevkatini aktarıyor. Aynı zamanda Yaşar bey kimin abisi kiminin komşusu olarak işe gidip gelirken bizleri güler yüzü ve iyi dilekleri ile selamlıyor. Sokağımdan geçen yaşları 70 ve üstü teyzeler tanımasam da günaydın , iyi günler gibi iyi dileklerimi kabul ediyor. Sokağımın başında bir mimari ofis var. Tasarım estetik gibi duyguların da işin içine girdiği bir ortam da çalışan insanların olduğunu düşündüğüm şık ve tarihi bir doku içine konumlanmış bir yer. Akşam iş dönüşü o binadan çıkan ve evine dönmeye hazırlanan genç lere iyi akşamlar vb şekiller dileklerimi iletiyorum . Bazen şaşkınlıkla bazen korkuyla irkiliyorlar. Ve daha hiç iyi dilek cümlesi ile karşılık veren olmadı. Günümüzde sıcak duygular yerini büyük mekanlara ve duygusal mesafelere bırakırken insanların mutlu olmak için en çok ihtiyacı olan şeyi sıcak duyguları markalarla ve tüketerek yerine koymaları mümkün değil. İyi duyguların kuşaktan kuşağa aktarılmasına ve iyilik halinin katlanarak çoğalasına vesile olmak mümkün. Bu hepimizin elinde . Anne babalar büyüklerin çocuklara yaşama sevinci, bilgelik, şevkat aktarabileceğini unutmamalı. Günümüz gençlerinin en büyük eksik bilgilerinden biri de tecrübeye saygı . Ve tecrübeden yararlanmayı ve bu tecrübeyi anlamaya çalışmayı daha küçük yaşlarda deneyimlemeleri onlara çok önemli bir değer katacağının düşünüyorum. Bu nedenle çocuklarınızı pozitif enerjisi ,iyi duygusu çok olan büyüklerinizle sık sık bir araya getirin. Çocuklar büyürken hafızalarında ve duygularında güzel sıcak izler kalsın. Tüm bu iyi deneyimler aile bağlarının değerini çocuklarınızın hafızasında güzel bir resme dönüştürecektir. Böylece çocuğunuz birey olurken iyilik halini, koşulsuz sevilmenin ve değer görmenin verdiği öz değer ve güveni de yaşayacaktır. Çocuklar anne karnından itibaren yaşadıkları duyguları, duygusal belleklerine kaydediyor. Benim gibi anneannesini 7 yaş bir erken bir yaşta yitirmiş bir çocuk için yetişkin belleğinde tebessüm, yardım sever eden iyi anılan bir insanın torunu olmak güzel bir şey. Bunların yanına birkaç gezinti anısı,öonadan aldığım şevkat duygusunu ekleyebilsem de zaman zaman keşke anneannem Kamile hanım 56 yaşında bu dünayadan ayrılrken onunla ilgili anı ve duygu belleğimde çok daha fazla anı olsaydı diye düşünürüm. O zamanlar aynı şehirde yaşamamış olmamız üzücü. Aynı zamanda çocukluğumda ve gençliğimde iz olumlu izler bırakan bir büyüğüm var. Eniştemin 80 annesi Sediye hanım. Bizimle çocuklaşıp hayal kuran yaşamıma canlılık katan babaanne. Çocukluğumda iyilik hali ile hayatıma giren başka bilge teyzelerin olması ise çok sevindirici. Kimileri artık bu dünyadan göç etti. Benim onlardan aldığım yaşama sevinci ve hoş görü bende çoğalmaya ve başkaları ile paylaştığım öğretiler olarak yayılmaya devam ediyor. Buraya kadar paylaştığım düşüncelerin ve duyguların uygulanması sırasında bazı dikkat edilmesi gereken noktalar var. Şöyle ki;
Çocuklar anne baba ve diğer büyüklerin duygular ve davranışlar konusunda tutarlı, uyumlu olması gerekir.
Fikir ayrılıları olsa bile bunu çocuğun yanında kesinlikle konuşmamak gerekir.
Çocuğu çok değerli hissettirip duygusunu sürekli yüksek tutmak ve bazen de tamamen ilgiliyi çekmek çocuğu değersiz hissettirir.
Bazen çocuğa çok duygu yüklemek ve beklemeden hızlıca cevaplar beklemek çocuğu yorar.
Sağlıklı olan çocuğu çok yüksek duyguya, aşırı iletilere, duygusuzluğa maruz bırakmadan dengeli bir ortamda tutmaktır.
Anneler babalar çocuklar çocukların büyüklerle ilişki geliştirmesini desteklemelidir. Aynı zamanda büyükler bakım veriyor ve bol zaman ayırıyor diye çocuğu duygusal olarak terk etmemelidir. Anne babanın yeri ayrıdır. Büyükanne ve büyükbabanın yeri ayrıdır. Son olarak her çocuklarınız büyüklerinin duygularını anlamak deneyimi yaşarken bazen iyi olmayan duygularla karşılaşabilir. Eğer yaşları müsaitse çabuk sinirlenen bir yaşlıylının duygusunu anlamaya çalışmakta bir öğreti olabilir. Bununla birlikte anlamaya çalışmak kabul etmek zorunda olmak anlamına gelmemelidir.