Kalça Kireçlenmesi, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Kalça eklemi, uyluk kemiğinin (femur), leğen kemiği (pelvis) ile birleştiği bir top-yuva eklemidir. Uyluk kemiğinin başı, leğen kemiğinde asetebulum denilen yuva bölgesine yerleşerek kalça eklemini oluşturur. Bu tıpkı bir top ve yuva uyumuna benzediği için bu tip eklemlere top-yuva eklemi denir.

Tüm eklemlerde olduğu gibi kalça eklemi de kıkırdak dokusu ile kaplıdır. Bu kıkırdak, kalça eklemini oluşturan iki kemiğin birbiri üzerinde ağrısız ve en az sürtünme ile kaymasını sağlar. Diz eklemi gibi, kalça eklemi de vücut ağırlığını taşıdığı için aşınma ve bozulmaya en sık uğrayan eklemlerden biridir. Kalça kireçlenmesi, kalça eklemindeki kıkırdağın incelmesi ve aşınması sonucu meydana gelir ve eklem yüzeylerinin sertleşmesine neden olur. Kireçlenme, genelde 60 yaşın üzerinde görülse bile, gelişimsel kalça çıkığı, travmalar ve çocukluk çağı kalça hastalıkları gibi durumlarda daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilir. Kireçlenme temelde bir kıkırdak hastalığıdır. Ancak zamanla eklemin diğer yapıları da bu hasardan etkilenir ve eklem normal işlevini yapamaz hale gelir. Kalça kıkırdağı yıprandığında, kalça kemikleri bu durumu telafi etmek için, osteofit (kemik çıkıntısı) denilen düzensiz kemik yapıları oluşabilir. Bu kemik büyümeleri zamanla kemikler arasında sürtünmeye neden olur.

Kalça kireçlenmesi, kalçadaki tendonların ve bağların aşırı gerilme ve sürtünmeye maruz kalmasına neden olabilir. Bu dokuların iltihaplanması veya hasar görmesi sonucu ağrı ve sertlik gibi yakınmalar ortaya çıkar. Kalça kireçlenmesi belirtileri dikkate alınmadığında ve tedavi edilmediğinde, kıkırdak tamamen aşınır ve kıkırdak koruyucu etkisini yitirdiğinde kemikler birbiriyle sürtünmeye başlar. Kalça hareketi neredeyse tamamen ortadan kalkabilir ve yürümek gibi günlük hareketler bile imkansız hale gelir.

Kalça Kireçlenmesinin Nedenleri Nelerdir?

Kalça eklemi, vücut ağırlığını taşıyan eklem olması nedeniyle aşınma ve bozulmaya en sık uğrayan eklemlerden biridir. Kalça kireçlenmesi nedenlerinden en önemlileri; ilerleyen yaş ve obezitedir. Kalça kireçlenmesi, genelde 60 yaşın üzerinde görülse de doğumsal kalça çıkığı, travmalar ve çocukluk çağında görülen kalça problemleri gibi durumlarda daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilir. Kalça kireçlenmesinin tek bir nedeni yoktur, ancak hastalığın ortaya çıkmasının genel nedenleri şöyledir:

• Yaşlanma

• Genetik faktörler

• Daha önce kalça ekleminde başka problemlerin yaşanması (yaralanmalar, kalça çıkığı gibi)

• Obezite

• Romatizmal hastalıklar

Kalça Kireçlenmesinin Belirtileri Nelerdir?

Kalça ekleminde ağrı ve sertlik, ilk fark edilen kalça kireçlenmesi belirtileridir. Kalça kireçlenmesinden kaynaklanan ağrı; kalçada, kasık ve uyluk bölgesinde hissedilir. Ağrı genellikle yürüme, ayakta durma veya eğilme gibi hareketler esnasında daha kötüleşir. Dinlenmek ve tetikleyici aktivitelerden kaçınmak ağrıları hafifletebilir. Ancak, hastalık kötüleştikçe kalça kireçlenmesi belirtileri daha kalıcı veya şiddetli hale gelir, öyle ki düz bir zeminde yürümek bile ağrıya neden olabilir. Zamanla, dinlenme sırasında veya geceleri de dahil olmak üzere ağrılı yakınmalar daha sık ortaya çıkmaya başlar. Kalça kireçlenmesi belirtileri genel olarak şu şekildedir:

• Kalça ekleminde yürümeyi veya eğilmeyi zorlaştıran sertlik hissi

• Eklemin kilitlenmesi, hareket edememe

• Kalçada yürümeyi etkileyen ve topallamaya neden olabilecek azalan hareket aralığı

Kalça Kireçlenmesi Kimlerde Daha Sık Görülür ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Kalça kireçlenmesi her yaşta görülebilmesine rağmen, 65 yaş üstü bireylerde daha yaygın görülür. Hareketsiz bir hayata sahip olan ve obezite problemi yaşayan kişilerde de kalça kireçlenmesi riski daha fazladır. Kalça kireçlenmesinin meydana gelme olasılığını artırabilecek bazı risk faktörleri vardır. Bu risk faktörleri şunlardır:

• Genetik faktörler: Ailede kalça kireçlenmesi öyküsü olduğu zaman, görülme sıklığı daha da artabilir.

• Çocukluk çağı kalça hastalıkları: Gelişimsel kalça çıkığı gibi çocuklarda görülen kalça hastalıkları, erken dönemde kalça kireçlenmesi gelişme riskini arttırabilir.

• Osteonekroz: Osteonekroz, kalça eklemine gelen kan akışının bozulduğu durumlarda meydana gelir ve kalça ekleminde ağrıya neden olur. Kan akışı bozulduğunda kemik hücreleri canlılığını koruyamaz ve kalça ekleminde kireçlenme riski artar. 

• Femoroasetabular sıkışma: Kalçadaki top ve yuva eklem yapısının bozulmasıyla meydana gelen kalça ekleminde sıkışma durumudur. Bu durum, kalça kireçlenmesi riskini arttırır.

• Ağır travmalar: Kalça kemiklerinde kırık veya çıkıklar zamanla kireçlenmeye neden olabilir.

Kalça Kireçlenmesinin Tedavisi

Kalça kireçlenmesi tedavisinin temel amacı, kişinin hareket kabiliyetini ve yaşam tarzını iyileştirmektir. 

Kalça kireçlenmesi tedavisinde ilk önemli aşama kilo vermektir. Sağlıklı kiloda olduğunuzda, kalça eklemindeki stres ve yük azalır, bu durum daha az ağrıya ve daha fazla hareket yeteneğine sahip olmanızı sağlar.

• Yaşam tarzı değişiklikleri ve egzersizler: Günlük yaşamınızdaki bazı değişiklikler kalça ekleminizi koruyabilir ve kireçlenmenin ilerlemesini yavaşlatabilir. Kas kuvvetini arttırmak ve eklem hareket açıklığını korumak için yapılacak egzersizler tedavinin önemli bir parçasıdır.

• Fizik Tedavi: Doktorunuzun sizin için önerdiği egzersizler ve düzenli bir fizik tedavi programı hareket ve esnekliği artırmanın yanı sıra kalça ve bacağınızdaki kasları güçlendirmeye yardımcı olacaktır.

• Yardımcı cihazlar: Baston, koltuk değneği veya yürüteç gibi yardımcı cihazlar kullanmak günlük aktivitelerinizi yerine getirmede size destek sağlayabilir.

• İlaçlar: Ağrınız günlük hayatınızı etkiliyorsa, ağrı şiddetini azaltmaya yardımcı olmak için doktorunuz ilaç önerisinde bulunabilir. Tüm ilaçlar gibi, ağrı kesiciler de yan etkilere neden olabilir ve aldığınız diğer ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu yüzden, herhangi bir ilacı kullanmadan önce mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir.

• Eklem İçi Enjeksiyonlar: Kalça eklemine yapılan ozon, hyaluronik asit, kök hücre tedavisi, trombositten zengin plazma ve kortizon enjeksiyonları kalça kireçlenmesinde ameliyat dışı tedavi seçenekleridir. 

Kalça Protez Ameliyatı

 Bu ameliyatta, hasar görmüş kalça eklemi yerine protez kalça eklemi takılır.

Kalça Protezi Ameliyatını Geciktirmek Sorun Yaratır Mı?
Kalça kireçlenmesi tedavisi geciktirildiğinde; sağlam olan her iki diz, kalçanın diğer bölgesi, hatta bel ve sırt bölgeleri ciddi kireçlenme ve yıpranma riski altına girer. Kireçlenme olan kalça gerektiği gibi işlev göstermedikçe, vücudun diğer bölgelerine daha çok yük biner. Bu nedenle, ameliyatın geciktirilmesi sağlam eklemlerin de hasar görme ve ileride ameliyat gerektirme olasılığını arttırmaktadır.

Kalça Kireçlenmesi Önlenebilir Mi?

İlerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan kireçlenme riskine karşı önlemler alınması, ağrısız bir hayat için gerekli adımlardan biridir. Kalça eklemi vücut ağırlığını taşıyan ana eklemlerden biri olduğundan hasar görme riski daha fazladır. Kalça kireçlenmesini önlenmek için yapılması gereken en önemli şey eklem sağlığına önem vermektir. Sağlıklı kiloyu korumak, beslenme alışkanlıklarımıza özen göstermek ve egzersiz yapmak eklem sağlığını korumanın başlıca yoludur. Sağlıklı kiloda olmak eklemlere binen yükü azaltırken, düzenli egzersizler yaparak sürekli aktif kalmak, eklem çevresindeki kasları güçlendirir, kıkırdakta aşınma ve yıpranma meydana gelmesini önlemeye yardımcı olur. Günlük beslenme düzenimizde temel besin öğelerine yer vermek de kemikleri ve eklemleri olabildiğince güçlü ve sağlıklı tutmak için gereklidir. Kalça kireçlenmesi günlük yaşantınızı etkileyen ciddi bir durumdur ve ortaya çıkması aylar ile yıllar sürebilir. Zamanla artan ağrı ve diğer yakınmalar hareket kabiliyetini azaltmaya başlar ve yaşam kalitesini düşürür.