Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yazar Cuma Kılıçkap • Ortopedi Ve Travmatoloji Uzmanı • 15 Ağustos 2017 • Yorumlar:
Kalça Protezi Ameliyat Sonrası
Hasta ameliyathaneye alındıktan sonra yatağına dönünceye kadar geçen süre beklenenden daha uzundur. Bu süreye ameliyat öncesi hastanın hazırlanması, ameliyat sonrası hasta kendine gelinceye kadar kontrol altında tutulması dahildir. Genel durum problemi olan hastalar bir süre yoğun bakımda tutulur. Hayati fonksiyonları stabil olan hasta yatağına alınır.
İlk gün; 4-6 saatlik bir süre ameliyat olmanın verdiği ağrılı tablo vardır. Ağrı kesiciler ve morfin benzeri ilaçlarla hastanın en az ağrı duyması sağlanır. Gerekiyorsa hasta kontrollü ağrı pompası ile ağrı kontrol altında tutulur. Hasta kendine geldikten sonra bacak damarlarında kan akımının düzenli olması için ayak-bacak pompası egzersizlerine başlanır. 4-6 Saatin sonunda sıvı ve katı gıdalar almaya başlaması kontrollü olarak sağlanır.
Hastaya ameliyathanede takılan idrar sondası, hasta kendi başına tuvalete gidinceye kadar tutulur.
Ameliyat sahasına konulan dren, 24-36 saatin sonunda çıkarılır.
Hastanın sağlık durumu ile ilgili özel problemler dışında, hastalara; ağrı kesici, kan sulandırıcı ve enfeksiyonu önlemek amacıyla antibiyotik verilir.
Ağrı kesiciler ağrının durumuna göre verilir. Ağrı yoksa kullanılmayabilir. Antibiyotik genellikle 2 veya 3 gün kullanılır. Riskli durumlarda bu süre uzayabilir. Ancak kan sulandırıcılar genellikle 35-40 gün kullanılır.
1.Gün
Ameliyat olduğu günün ertesi gün hastaya, fizyoterapist eşliğinde kalça diz ve ayak bileği egzersizleri verilir. Hastanın genel durumuna göre; oturma ve ayakta durması öğretilir. Walker (yürüteç) yardımı ile ilk yürümesi sağlanır. Yapılan ameliyatın değerlendirilmesi için röntgen filmi çekilir.
Ameliyat sonrası nasıl bir seyir izler
2. Günden itibaren yürüme miktar ve süresi arttırılır. Başlangıçta walker ile, daha sonra tek-veya çift koltuk değneği ile yürümesi sağlanır. Bu; hastanın sağlık durumu, kas gücü ve yaşına göre değişiklik gösterir.Hastanın oturması, yataktan inmesi, ayağa kalkması ve tuvalete gitmesi öğretilir. Merdiven inip-çıkması ve evde yapması gerekli egzersizler hastaneden çıkış öncesi gösterilir. Hastalar genellikle 3-5 gün hastanede tutulur.
Hasta taburcu olduktan sonra 2 günde bir yara pansumanı yapılması, 2 hafta dolduktan sonra dikişlerin alınması önerilir. Oturma, ayağa kalkma, yürüme miktarı hastanın durumuna göre arttırılır. Genellikle 7-14 günde çift koltuk değneğinden, dirsek destekli tek koltuk değneği ile yürümeye geçilir.
3 veya 4 hafta dolunca desteksiz yürüme önerilir.
Kalça protezi yapılan hastaların herhangi bir gıda sınırlaması yoktur. Banyo yapmak; ameliyat bölgesi korunmak kaydı ile, yürümeye başlama ile mümkündür.
Total kalça artroplasti ameliyatı sonrası hastaların yapmaması gerekli olan hareketler her hastanın ameliyat içindeki bulgularına göre değişebilir. Ancak genel kural olarak, bacak-bacak üstüne atmak, bağdaş kurup oturmak ve yere çömelmek yasaklanır.Ameliyatlı taraf üzerine yan yatmaya genellikle 4-6 ay kadar izin verilmez. Yan yatma sırasında, 6-8 hafta bacak arasına yastık konması sağlanır.
İleri dönem
Bu ameliyatlardan sonra genellikle; ağrısız bir kalça eklemi elde edilir. Ameliyat öncesi geçen süreye ve kalça hareket oranlarına göre değişmekle birlikte, topallama ve yürüme bozukluğu ameliyat öncesine göre ihmal edilebilir derecelerdedir. Genellikle ağrısız, topallamasız daha rahat bir günlük yaşam sağlar.
1.Ayda kontrol, 3-6. aylarda kontrol sonrası problem yoksa genellikle yılda bir kontrole çağrılır. Ağrı, enfeksiyon veya diğer problemlere karşı hastalar uyarılır. Bu problemleri düşündüren bulgular görülünce beklemeden kontrole gelmesi önerilir.
Günümüzde kalça protezleri 20-30 yıl dayanmaktadır. Hastanın kilosu, günlük yaşam tarzı protezin dayanıklılığını etkilemektedir. Bu nedenle sakin bir yaşam önerilir.
Ameliyat sonrası neler olacağının anlatılması ile şimdi yaşadıklarının karşılaştırması sağlanan hastanın ameliyata karar vermesine yardımcı olunur. Ancak ameliyat kararı hastaya aittir. Aile ve yakınları hastaya bu kararda yardımcı olurlar. Hastanın ameliyattan beklentilerine göre, hastanın ameliyata ikna olması sağlanmadan ameliyat edilmez.
Kalça kırıklarına bağlı kalça protez ameliyatları ve kalça çıkığı zemininde kalça eklemi bozulmaları gibi bazı özel problemlere bağlı kalça protez ameliyatları yukarıda anlatılanlara göre farklılıklar gösterebilir.