KALP PİLİ UYGULAMALARI KLASİK PACE MAKER (KALP PİLİ)

Kalbimiz kendi ürettiği elektriksel uyarılarla çalışan bir organdır. Normal olan kalbin sağ kulakçığından sinüs düğümü dediğimiz yerden çıkan uyarılar, kalbin kulakçıkları ve karıncıkları arasında yer alan atrio ventriküler düğümden geçtikten sonra yine karıncıklara yayılır. Böylece sinüs düğümünde üretilen elektriksel uyarı tüm kalp kası hücrelerine ulaştırılarak kalbin kasılma olayı gerçekleşir. Kalpteki bu elektriksel uyarıların üretiminde meydana gelebilecek bir sorun veya iletiminde meydana gelecek herhangi bir bozulma normal kalp kasılmalarını etkileyerek aritmiye neden olur. Sonuc olarak kalp vücudun ihtiyacı olan kanı yeterli miktarda pompalayamaz, hastada çarpıntı, baş dönmesi, yorgunluk, bayılma (senkop), sersemlik hali, gibi şikayetler oluşur. Kalbin yeterli elektriksel uyarıyı oluşturamadığı ya da tüm kalp dokusuna yeterli şekilde elektriksel uyarı ulaştıramaması gibi herhangi bir bozukluk nedeniyle kalbin elektriksel sisteminin kesintiye uğradığı kişilerde, elektriksel uyarıyı oluşturarak ve kalp kasılması için gerekli olan ritmik elektiriksel uyarıların üretilerek kalbin düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için kullanılan cihazlara Kalp Pili (pace maker) denilmektedir. Kalp pillerinin (Pace Maker) ilk çıkışı kalbin yavaş atması (bradikardi), sonucu gelişen rahatsızlıklarda kullanılması amacını taşırken son yıllarda ritim bozukluklarında (antitaşikardik piller, otomatik şok cihazları olan yerleştirilebilir(ICD) dediğimiz kardiyoverter-defibrilatörlerler ve kalp yetmezliğinde (Bi-ventriküler Pacemaker, CRT/CRT-D) de kullanılmaya başlanmıştır. Kalp Pilleri geçici ve kalıcı piller olarak ikiye ayırabiliriz.. Geçici kalp pilleri acil durumlarda kullanılmak için tasarlanmışken, Kalıcı kalp pilleri ise sürekli kullanımın gerektiği durumlar için dizayn edilmiştir. Geçici kalp pilleri acil durumlarda veya anormal kalp ritmi ne sebep olan durumun düzeleceği bekleniyorsa, örneğin ilaca bağlı kalbin yavaş çalışması gibi durumlarda kullanılır. Geçici piller gerektiğinde kalıcı kalp pili yerleştirilinceye kadar yeterli kalp hızını sağlamak için de kullanılabilir. Geçici kalp pili, kalp krizi hastalarında, taşikardisi olan hastalarda, açık kalp cerrahisi sonrası ve gereken diğer durumlarda da uygulanabilir. Geçici kalp pillerinde elektriksel uyarıyı sağlayan jeneratör oldukça büyüktür ve vücut dışındadır. Kalp ile bağlantısını ise elektrod sağlar. Geçici kalp pilleri uzun süre hastada takılı kalmaz. Olayın kalıcı olduğu düşünülüyorsa geçici kalp pili çıkarılarak kalıcı kalp pili hastaya takılır. Kalıcı kalp pili, pil takılmasını gerektiren olayın kalıcı olduğu durumlarda kullanılır. Elektriksel uyarıyı sağlayacak jeneratör, göğüs veya karına derinin altında bir cep oluşturularak yerleştirilir. Pil uygulamada genellikle göğüs duvarının sol tarafına konur. Kalp pili göğüs duvarına yerleştirilecekse hangi tarafa pilin yerleştirileceği konusunda hastaya da tercihi sorulabilir. Genel olarak, bir kalp pilinin iki kısımdan oluştuğunu söyleyebiliriz. Bunlardan ilki elektrik uyarılarının oluşturulduğu ve pilin beyni olarak tariflenebilecek kısmı jenaratör’dür. İkinci kısmı ise Elektrod adı verilen, elektrik uyarılarını kalpte uyarının gideceği yere kadar ileten tel veya kabloya benzeyen bölümüdür. Kalıcı Kalp Pillerinin elektriksel uyarıyı üreten jeneratörleri 12,5-15,5 gr ağırlığında olup, markaya ya da uygulanacak pile göre ağırlık değişiklik göstermektedir. Kalıcı kalp pilleri Lityum içerikli bataryalar taşımaktadır. Bu bataryalar vücutta göğüs duvarı içinde sağ veya sol tarafa ya da gereken durumlarda karın içine konulabilmektedir. Jeneratörde üretilen eletriksel uyarıyı kalp dokusuna ileten elektrot telin bir ucu jeneratöre bağlıdır. Elektrot telin diğer ucu ise kan damarları içinden geçirilerek kalbin atriyumu veya ventrikülü içine yerleştirilir. Takılmış olan Kalıcı Kalp Pilinin çalışma hızı hastanın ihtiyacına göre dışarıdan ayarlanabilir. Pillerin ortalama ömrü hastanın hastalık durumuna, pilin özelliklerine ve bazı çevresel faktörlere bağlı olarak değişmekle birlikte 5-10 yıl arasındadır, jeneratör içindeki elektronik sistem sayesinde belli periyotlarda yapılan pil kontrolleri sırasında cihaz ortalama olarak ne kadar ömrünün kaldığını gösterir. Kontrollerden çıkan sonuca göre jeneratör değişimi zamanında yapılabilmektedir. Kalp pili takılmasından önce hasta/hasta yakınlarından kalp pili uygulaması için onay alınır. Geçici kalp pili uygulamaları, genellikle kalp rahatsızlığı nedeniyle hasta hastanede yatarken gerçekleştirilir. Geçici pil uygulaması aciliyet ve içinde bulunan şartlara bağlı olarak işlem hastanın odasında veya kateter laboratuarında gerçekleştirilir. Hastaya gerekirse sakinleştirici verilebilir ve uygulama yapılacak bölgeye lokal anestezi uygulandıktan sonra boyun veya kasık bölgesine küçük bir kılıf yerleştirilerek, elektrodun bu kılıfın içinden geçirilerek kalbe ulaştırılması sağlanır. Skopi denilen X ışınları ile gerekirse elektrodun kalpteki en uygun yere yerleştirilmesi sağlanır. Dışarıda kalan jeneratör uygun görülen bir yere sabitlenir. Hastalar dışarıda duran jeneratöre dokunmaktan kaçınmalı ve geçici pil kullanımda olduğu sürece aktivitelerini sınırlamalıdırlar. Bazı gerekli durumlarda geçici kalp pili, hastanın göğüs duvarından geçen bir iğneyle veya ender olarak da yemek borusundan kalbe bağlanabilir. Kalıcı kalp pili uygulaması, kardiyak kateterizasyon laboratuarında, elektrofizyoloji laboratuarında, hastane ameliyat odasında, ya da ayaktan hasta cerrahisi bölümünde uygulaması yapılabilen daha invazif bir işlem olup, küçük cerrahi işlem olarak kabul edilir. Hasta monitorize edilerek. Uygulama yapılacak bölgeye lokal anestezi uygulanır. Uygulama alanı temizlenir ve tıraşlanır. Kalp pili göğüs duvarına yerleştirilecekse ki biz buna endokardiyal yerleştirme diyoruz, küçük bir cerrahi cep oluşturmak için köprücük kemiğinin hemen aşağısına küçük bir kesiyle işlem başlar. Jeneratörden gelen elektrodlar sağ atriyuma veya sağ ventriküle yerleştirilerek. Elektrodun uç kısmı kalbin iç yüzüne tutturulur. Eğer birden fazla elektrod varsa işlem tekrarlanır. Jeneratör, köprücük kemiğinin aşağısında açılan cebe yerleştirilir. İşlem sonrası açılan kesi dikilerek kapatılır. Yapılan işlemin uygulama süresi yaklaşık olarak 1 saattir. İşlemden sonra yara yeri tamamen iyleştikten sonra ğöğüs duvarında deri altına yerleştirilmiş olan kalp pili deri altında bir kabarıklık olarak fark edilebilir. Fakat bazı hastalarda deri altı yağ tabakası fazla ise bu kabarıklık da belli olmayabilir hatta hastaya dışarıdan bakıldığında pil takıldığı hiç anlaşılamayabilir. Kalp pili uygulamalarında epikardiyal yerleştirme ise ender olarak yapılır ve bazı doğumsal kalp hastalıklarında veya hasta çocuksa, kalbin iç yüzeyine ulaşmak için telin toplardamarlardan geçmesine uygun olmadığı durumlarda kullanılır. Epikardiyal yerleştirmede elektrod kalbin dış yüzeyine yerleştirilir. Bu yöntemde cerrah göğüs duvarını açarak, Kalbin yüzeyine elektrodu yerleştirir. Jeneratör ise üst karında derinin altına konulur. Yerleştirmeden kısa bir süre sonra işlem sonrası takip amaçlı olarak, cihazın düzgün yerleştirildiğini kontrol etmek için göğüs röntgeni alınır. Kalıcı kalp pili uygulaması sonrası kısa süreli hastanede yatış tavsiye edilir. İşlemden sonraki dönemde hasta yapabileceği ve yapamayacağı aktiviteler ile ilgili olarak bilgilendirilir. Hastalar elektrodun yerinden oynamaması için temaslı sporlardan, ağır kaldırmaktan, kalp pilinin bulunduğu taraftaki kolun ani ve şiddetli hareketlerinden sakınmalıdırlar. Kalp pilinin yerleştirildiği yerdeki dikiş yeri kapandıktan sonra, dikiş yerinde belli bir süre sertlik olabilir, yara iyileştikçe zamanla sertlik kaybolacaktır. Ancak, enfeksiyona ait her hangi bir işaret akıntı, kızarıklık, ateş, cerrahi yaranın iltihabı gibi sıkıntılar varsa hemen işlemi yapan doktora bildirilmelidir. Dikiş yeri yaklaşık olarak 7 ila10 gün içerisinde iyileşir. Hasta dikiş yerine dikkat ederek ve bu bölgeyi kurulayarak yıkanabilir, duş alabilir. Uygulamadan yaklaşık olarak bir veya iki hafta sonrasında hasta kontrole çağırılır. Kontrolde gerekli ise dikişler alınır, dikiş yeri enfeksiyon bulguları yönünden incelenir. Kalıcı kalp pili olan hastalara, pil takıldığı gün kalp pili kimlik kartı hazırlanarak verilir. Hastanın bu kartı acil durumlarda yanında olması için sürekli taşıması gerekir. Hastanın 1veya 2’nci hafta kontrolünün ardından, sonraki pil kontrolleri yaklaşık iki ay sonra ve takiben her 6 veya 12 ayda bir yapılır. Bu kontrollerde pilin çalışması jeneratörün geri kalan ömrü gibi çeşitli özellikler incelenir ve değerlendirilir. Kalp pili uygulamasında, ciddi komplikasyonlar nadir olarak görülür. Bu istenmeyen olaylar vakaların %1-2 sinde meydana gelir. Bunlardan bazıları ciddi morluk veya kanama, Pıhtı oluşumu, Kan damarının yırtılması, İnme, Kalp krizi, Göğüs duvarı ve akciğer arasındaki boşluğa hava kaçması, elektrodun kalpten çıkması, Kalp pilinin çalışmasında bozukluk ve enfeksiyon olarak söylenebilir. Kalp pili uygulaması yapılan hastaların bazı belirtilerin ve şikayetlerin ortaya çıkması halinde hemen doktorlarını bilgilendirmeleri, haber vermeleri gerekir. Bu belirti ve şikayetler kısaca; ateşle birlikte veya tek başına yara yerinde akıntı, dikiş yerinde kızarıklık, ısı artışı, hassasiyet veya şişme, kollarda bacaklarda, el ve ayak bileklerinde şişme (ödem), Artan nefes darlığı, uzamış hıçkırık veya zor nefes alma, bayılma, baş dönmesi, göz kararması, çarpıntı, göğüs ağrısı ve İşlemden önce var olan herhangi bir şikayetin tekrarlaması gibi sıralanabilir.