KARDİYAK REHABİLİTASYON

Kardiyak rehabilitasyon, kardiyovasküler hastalığa sahip olan kişilerin, mevcut hastalıklarının izin verdiği ölçüde fiziksel, sosyal, emosyonel ve mesleki açıdan optimal düzeye ulaşabilmelerini amaçlayan, multidisipliner bir rehabilitasyon programıdır. Kardiyak rehabilitasyon programlarının, kardiyovasküler risk faktörleri, hastalığın ilerlemesi ve mortalite ile morbidite üzerine olumlu etkiler sağladığının gösterilmesiyle kardiyak rehabilitasyon programları günümüzde giderek önem kazanmıştır

Kardiyak Rehabilitasyonun Gerekli Olduğu Durumlar

• Koroner arter cerrahisi geçirenler (By-pass ameliyatı)kardiyak 2
• Stent işlemi yapılanlar (Anjiyoplasti)
• Göğüs ağrısı olanlar
• Kalp yetersizliği olanlar
• Kalp kapak cerrahisi geçirenler
• Kalp nakli olan kişiler

Kardiyak rehabilitasyon multidisipliner bir program olup mutlaka bir ekip tarafından yürütülmelidir. Ekipte fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı, karidyoloji uzmanı, hastayı kardiyak yönden izleyen hekim, kardiyak rehabilitasyon konusunda eğitim almış ve deneyimli fizyoterapist ve hemşire, psikiyatrist ve/veya psikolog, diyet uzmanı, sosyal hizmet uzmanı ve iş ve uğraşı terapisti yer almaktadır. Kardiyak rehabilitasyon programına alınacak hastanın öncelikle uygunluğu açısından değerlendirilmesi, incelenmesi ve test yapılması gereklidir.

Rehabilitasyonun basamakları her hastaya uygun olacak şekilde düzenlenebilir ancak yoğun rehabilitasyon programı için bazı kontrendikasyonlar ve risk faktörleri mevcuttur. Kontrol edilemeyen göğüs ağrısı (anstabil anjina), ilaçla kontrol edilemeyen hipertansiyon, egzersiz sırasında sistolik kan basıncında belirgin düşme, orta – ağır aort kapak darlığı, akut sistemik hastalık veya ateş, kontrol edilemeyen atrial veya ventriküler aritmiler, kontrol edilemeyen taşikardi, kalp yetmezliği, aktif perikardit veya miyokardit, yeni emboli gibi sorunlar aktif egzersizin gerektiği klasik rehabilitasyon programı için engel oluşturur. Bu tip hastalar için immobilizasyonun olumsuz etkilerinden korunacak şekilde basit egzersiz programları belirlenir. kontrendikasyon oluşturulan durumun tedavisi yapılabiliyorsa tedavi sonrası hasta tekrar aktif rehabilitasyon programına dahil edilir.

Hastanın, kardiyak rehabilitasyon için uygun aday olduğuna karar verildikten sonra kısıtlılıklarının, var olan sorunların bilinmesi ve yaşantısı için beklentilerin ve gerekliliklerinin belirlenmesi için daha ayrıntılı değerlendirilmesi gereklidir. Bu değerlendirmede hastanın fonksiyonel ve fiziksel kapasitesi, kalp fonksiyonları, solunum fonksiyonları, hareket sistemi, var olan diğer hastalıklar, hastanın yakınmaları, kalp hastalığı için var olan risk faktörleri, vücut kompozisyon analizi ve risk analizi yer alır. Hastanın klinik durumuna, risk faktörlerine, hastanın gereksinimlerine göre rehabilitasyon programı belirlenir.

Tüm kardiyak rehabilitasyon programları, hastanın fonksiyonel kapasitesini ve fiziksel kondisyonunu arttırmak amacı ile egzersiz programını ve risk faktörlerinin azaltılması ile yaşam biçimi değişiklikleri konusunda hastanın ve ailesinin eğitimini kapsar. Risk faktörlerinin azaltılması sigaranın bırakılması, artmış kan basıncının ve kan lipidlerini düzenlenmesi, düzenli aerobik kondisyon programı, yağdan fakir diyetin uygulanması ve stresle başa çıkma yöntemlerini içermelidir Bu aşamada, hekimin yanısıra psikolog ve diyet uzmanından yardım alınır. Hasta rehabilitasyon ekibinin bir elemanı olduğu için ve rehabilitasyon süreci yaşam biçimi değişikliklerini içerdiği için hastanın eğitimi ve rehabilitasyonun amaçlarının öğrenilmesi önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, kardiyak hastalığı olan kişilerde, modern tıp, hastanın izole edilmesi, sosyal yaşamdan çekilmesi, aktivitesinin kısıtlanması yerine, hastaya göre dikkatle çizilmiş egzersiz programları ve eşlik eden destek programlar ile yaşama katılmasını, aktivite düzeyini artırmasını ve yaşam süresini daha kaliteli bir biçimde uzatmasını sağlamaktadır. Ülkemizde de, kardiyak hastaların bu konuda bilinçlendirilmesi ve kardiyak rehabilitasyon için uygun merkezlere yönlendirilmesine özen gösterilmesi önemlidir.