Kaygılarımız Korkularımız Nedir? Nasıl Başa Çıkabiliriz?
Yazar Tuğba Kara Aydınlıoğlu • 1 Mart 2024 • Yorumlar:
Günlük yaşantımızda korku kaygı Üzüntü ve panik kelimeleri birbirleri yerine yanlış olarak kullanılmaktadır korku herkes tarafından yaşanan bir duygudur bir tehlikeye karşı yaşadığımız bir tepkidir bu tepkinin karşılığında savaş kaç ya da doğum tepkilerini veririz çünkü kendimizi korumaya çalışırız korku duyduğumuzda vücudumuz kan salgılaması için hızlı hızlı atar kalbimiz çarpmaya başlar Daha hızlı soluk alıp vermeye başlarız terleriz ve tehlikeye karşı zihnimizden bir sürü düşünceler geçer.
Kaygı ve korku birbirine benzer fakat aynı değildir kaygı daha çok geleceğe yöneliktir korku ise olan bir durumla ilişkilidir bir tehlike ile ilişkili sözgelimi bir köpeğin saldırması gibi kaygı ise daha yavaş ortaya çıkan ve daha uzun süren bir duygudur kaygılı olduğumuzda vücudumuzda bulantı baş dönmesi sersemlik gerginlik uykusuzluk halsizlik terleme gibi belirtiler söz konusu olabilir.
Panik atak algılanan tehlikeye karşı birden bire gösterilen bir tepkidir ve bir takım yoğun bedensel oyunlar eşlik eder
Çarpıntı kalp hızında artış
Terleme
Titreme de ya da sarsılma
Nefes darlığı oluyor muş gibi bir duygu
Nefes alamama
Göğüs ağrısı göğüste sıkışma
Bulantı kusma
Baş dönmesi sanki düşüyormuşsun gibi bir duygu
Gerçek dışılık ya da benliğini ayrılması
Uyuşma karıncalanma
Üşüme ürperme ateş basması
Kontrolü kaybetme duygusu
Ölüm korkusu
panik atak da vücudumuzda olanlar
Baş: aşırı soluk alıp verme nedeniyle beynimizi az kan gitmesinden dolayı başımız dönebilir ve sersemlik hissi yaşayıp bayılacakmışız gibi bir duygu bizi kaplar
Vücut: terleme hissizleşme karıncalanma gibi duygular ortaya çıkar
Zihin: şaşkınlık odaklanamama mekandan zamandan uzaklaşma vücudunu sanki gerçek değilmiş gibi algılama sanki rüyadaymiş gibi hissetme öfke duygusu korkular kalp krizi geçirme, ölme, olay çıkarma, kapana kısılıp kalma korkuları.
Gözler: gözlerde seyirme nesneleri odaklanmada zorluk bulanıklık
Kız: ağızda kuruluk yutma güçlüğü boğazda bir yumru hissi was kaslarında gerilme konuşmada ses titremesi mevcuttur
Kalp: kalp atışımı hızlanır kalp atmalarını katlanılır sanki göğüs kafesinden fırlayıp gidecekmiş gibi bir his mevcuttur göğüste ağrı ve sıkışma vardır
Solunum: soluk alıp verme hızı artar nefes alamadığını hisseder boğuluyor muş gibi bir duygu hisseder.
Mide bağırsak: midede kelebekler uçuşuyor gibi ya da düğümlenmişKaşlar: boyun ve omuzlarda gerginlik parmaklarını sıkma kaslarda güçsüzleşme ayakta durmakta sanki zorlama bacaklarda güçlenme ellerde ayaklarda titreme ve soğuk terler sanki vücudu ona ait değilmiş gibi bütün kasların ona tepki vermesi Panik atak bir saniyeden 1 saate kadar uzun bir süreç dilimine yansıya bilir gün içinde birkaç kez panik atak duygusunu yaşamış olabilirsiniz. Panik ataklar yaşamayı sürdürdükçe kendine olan özgüvenin düşer benlik saygın düşer ve hayatın hızlıca kısıtlamaya doğru gider. O panik atak yaşamın her alanında sizi ele geçirmiş olabilir. Bir konuşma öncesinde ya da sunum yaparken Atak geldiğinde konuşmalarınızı unutursunuz. Bir gezi sırasında gelirse kiş gibi hisseder bulantı duygusu ortaya çıkar midenin üst bölgesinde kramplar yaşanır bağırsak spazmları ve Bağırsaklarda isal ya da kabızlık ya da gurultulu sesleri söz konusu olabilir. Bu geziye gitmeye ya da yaptığı işi yapmayı reddeder ve kendini eve kapatabilir. Kişi topluluk içerisinde panik atak geçirdiyse toplum içerisine çıkmayı reddeder. Kişi yemek yerken alışveriş yaparken bunları yaşarsa yemek yemekten vazgeçebilir ve alışveriş yapmayı keser. Spor yaparken panik atak gelirse bu Etkinliklerdan kaçınır. Tek başına iken bir çok kez panik atak geçiren yaşayan bir kişi Kendini güvende hissetmeyeceği için tek başına dışarı çıkmaktan vaz geçer.
Panik atak hiçbir sebep yokken hayatınızda bir anda kendiliğinden ortaya çıkar bir çok atak arkasında içimde bir kuşku oluşur bana ne oluyor? Yolunda gitmeyen ne var? Neden bunlar ortaya çıktı? Çıldırıyor muyum? Bütün bunlar da ne? Aldığım sorumlulukları yerine getiremiyorum? Bunların üstünsinden gelmekte zorlanıyorum? Tıbbi bir sorunun mu var?.. Panik duygusu zamanla kişinin düşüncelerini, duygularını ve inançlarını kendine karşı bir silah olarak kullanır bunlar aynı şu şekildedir; her zaman gittiğiniz yerlere gitme cesaretini gösteremezsiniz. Belli bir etkinlik yapmaya çalıştığınızda kapana kısılmış duygusu hisseder ve bu etkinlikten kaçınırsınız. Bir sonraki atak ne zaman gelecek diye kaygılandığınız için şimdi burada mı olacak acaba sorusunu kendinize sorduunuz için etkinliklerden uzaklaşırsınız. Son gelen ata hep düşünürsünüz vücudunuz üzerinde denetiminiz kalmadığı korkusu nedeniyle kapana sıkışırsınız. Bilinmeyen bedensel bir hastalık ya da duygusal bir sorunu sorun olduğunu düşünürsünüz ve üzülürsünüz. Hep kendinize bir hastalık tanısı koymak için hastane hastane dolaşırsınız. Belirli insanlardan toplumdan kaçış söz konusu olun çünkü kendinizi güvende hissetmezsiniz. Dışarıdan sürekli size zarar gelecekmiş duygusunu hissedersiniz bu nedenle toplumdan uzaklaşıp hızlı içe kapanırsınız ve hayatınızdaki her şeyi iptal edersiniz. Kendinize daralmış hissedersiniz. Sürekli düşüncelere dalıp, sürekli kederlenip ve kendinizi sürekli olarak eleştirirsiniz ve dolayısıyla koca bir korkuyla başbaşa kalırsınız. Kendinize olan özgüveninizi çoktan getirmişsinizdır. Kimseye güvenmediğiniz için doktor gezersiniz psikolog psikolog gezersiniz ve çare bulamazsınız. En kötüsü maddi ve alkol kullanımı bu dönemlerde çoğu alabilir.
Peki ne yapabiliriz ?
Hayatımızdaki bütün belirsizlikleri bilmeliyiz aklımızdan geçen bütün düşüncelerimizi bir kağıda yazmalıyız. Etrafımızdan neden insanları uzaklaştırdığımızı bilmeliyiz duygularımızı bilmeliyiz ve vücudumuzda olanları bilmeliyiz ki ve burada mutlaka terapi sürecimizi geciktirmeden başlattırmalıyız çünkü panik atağın altında yatan duygusal sebepler ve seyirler sözkonusudur bütün belirsizliklerinizi ve korkularını kaygılarınızı terapistnizi anlatınız ve terapistin size önerdiği her uygulamayı zorda olsa yapmaya çalışınz
Panik bozukluğu nedir?
Panik bozukluğu, kişilerin birden bire beklenmedik bir biçimde, herhangi bir sebep neden olmadan herhangi bir tetikleyici neden olmadan panik ataklar yaşaması durumudur. Bir tür kaygı bozukluğudur. Ataklari ayda bir olmak üzere, oldukça seyrek görülebilirken başka bir takım kişilerde günde birkaç kez sık sık aralıklarla görülebilir. Kişiler genelde ölme, denetimi yitirme, çıldırma, bayılma kusma kaygıları yaşarlar. Ataklarla başa çıkabilmek için hayatlarını değiştirirler ve kaçınma davranışı çoğu zaman gösterirler. Kendilerini güvende hissetmedikleri için; güvende kalabilmek için yanlarında ilaç, su gibi Mather yerler taşırlar. Spor ve cinsel işlev etkinliklerinden kaçınırlar. Evden ayrılırken her zaman yanında birilerini isterler. Sık sık kan basıncını ve namazlarını ölçerler ve kalp atışlarına bakarlar. Bir restorant ya da kapalı ortama gittiklerinde çıkışa yakın yerlerde otururlar.
Agorafobi nedir?
Agora fobisi olanların çok küçük bir yüzdesi dışarıda olmaktan korkar, böyle bir korku panik bozukluğu olan kişilerde oldukça az görülen bir durumdur. Çok ağır Agora fobisi olanlar evden dışarı çıkmak istemezler. Agorafobi, panik atak benzeri belirtilerin ortaya çıkması durumunda yardım sağlığınabileceği ya da kaçmanın zor olabileceği ortamlarda ya da durumlarda bulunmaktan korkmaktır Bunlar; kalabalık yerler, kapalı yerler ve kaçmanın zor olabileceği yerler; tüneller metrolar, dar, basik odalar uçaklar, otobüsler. Araba kullanamama; uzun yollar ve köprüler, arabaları da yolcu olmakta zorluk çekme. Evden uzakta olma; evlerinin çevresinde belirli güvenli bir uzak mesafe belirlerler o uzaklığını ötesine geçemezler Bazen evden tümüyle hiç çıkamazlar. Tek başına olma; her zaman yanlarında evde de olsa çoğu zaman birilerini talep ederler.