Kekemelik

   Kekemelik konuşma akıcılığını etkileyen bir bozukluktur. Genellikle çocuklukta başlayıp, bazı durumlarda, hayat boyu sürebilir.

     Anormal sıklıkta ses, hece ya da sözcük tekrarları ile ses uzatmaları kekemelik belirtilerindendir. Bazen kişi konuşma esnasında çok gergin ya da nefesi kesilmiş gibi görünebilir. Bu durumlarda konuşma tamamen kesilir ya da bloklar görülür. Blok esnasında kişi ağzını açarak birkaç saniye boyunca bir sesi üretmeye çalışır gibi görünür ancak ya çok az ses üretir ya da hiç ses üretemez. Kişi sözcüğü belli bir efor sarfederek bir süre sonra tamamlayabilir.

      Kekemelik terapilerinin amacı, bireyin daha akıcı konuşmasını, daha etkili iletişim kurmasını ve günlük yaşamdaki aktivitelere daha etkin katılımını sağlamaktır.

      Kekemelikle ilgili temel bilgiler

•  Kekemelik toplumun % 1'inde görülmektedir.

•  Kekemeliğin genetik faktörler ile mizaç, sosyal çevre ve genel dil-konuşma becerileriyle ilişkili nörofizyolojik faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığı gözlenmektedir.

•  Kekemelik duygusal bir bozukluk değildir ancak kekemeliği olan bireyler kendi konuşmalarına ilişkin olumsuz duygu, düşünce ve tutuma sahiptirler.

•  Kekemelik bireylere göre değişkenlik gösterir. Bazı çocuklar kekemeliklerini saklamakta çok “iyi” iken bazıları ise bu durumun farkında bile değildir. Ancak bu durumlar, konuşmayı      çocuklar için daha kolay hale getirmemekle birlikte genellikle konuşmaktan kaçınmalarına neden olur.

      Dil ve Konuşma Terapisti' ne zaman başvurmalı?

•  Ailede kekemelik öyküsü varsa,

•  Çocuk 6 aydan fazla süredir kekeliyorsa,

•  Çocuk kekemeliğe karşı olumsuz duygular sergiliyorsa,

•  Çocuk kekemeliğe bağlı fiziksel gerginlik ya da ikincil davranışlar (göz kırpma, baş sallama vb) sergiliyorsa,

•  Çocuk kekemeliğe bağlı fiziksel gerginlik ya da ikincil davranışlar (göz kırpma, baş sallama vb) sergiliyorsa,

•  Çocukta başka dil ve konuşma sorunları gözlemleniyorsa,

•  Aile endişeliyse,

•  Çocuk aile üyelerinden ya da arkadaşlarından olumsuz reaksiyonlar alıyorsa,

       Küçük çocuklar kekemeliğe karşı duygularını sözel olarak ifade edemeyebilirler.  Aileler ve uzmanlar çocuğun;

      -bazı kelime ve ortamlardan kaçınmasına,

      -artan fiziksel gerilim ya da ikincil davranışlarına,

      -azalan sözce uzunluğuna ve

      -kekemelik esnasında değişen ses perdesi ya da ses şiddeti gibi reaksiyonlarına da dikkat etmelidirler.

             Aileler için öneriler

• Çocuğunuzla duraklar vererek sakin bir biçimde konuşun. Çocuğunuz konuşmasını bitirdikten sonra konuşmaya başlamadan önce birkaç saniye bekleyin. Sizin kendi sakin ve yavaş konuşmanız, ona sürekli yavaş olmasını hatırlatmaktan daha etkili olacaktır.

• Çocuğa sorduğunuz soru sayısını azaltın. Çocuklar kendi düşüncelerini anlatırken yetişkine cevap verirken olduğundan çok daha rahat hissederler. Soru sormak yerine, söylediklerine yorum yaparak onu dinlediğinizi belli edin.

• Çocuğunuz kekelediğinde mimik ve jestlerinizle nasıl anlattığıyla değil, ne anlattığıyla ilgilendiğinizi belli edin.

• Her gün düzenli olarak çocuğunuzla tüm dikkatinizi ona verdiğiniz belli zamanlar geçirin. Bu zaman zarfında, çocuğun ne yapmak istediğine kendisinin karar vermesine izin verin. (Konuşma içeren aktiviteler seçip seçmeyeceğine kendi karar versin).  Bu sürede; siz de konuşurken yavaş, sakin, rahat olmaya ve duraklar vermeye dikkat edin. Bu sakin ve rahat süreç, çocuğun ebeveynlerinin onunla vakit geçirmekten hoşlandığını hissetmesine ve özgüveninin artmasına yardımcı olur.  Çocuk büyüdükçe, bu süreler, çocuğun ebeveyniyle duyguları ve tecrübeleri hakkında konuşabildiği zamanlara dönüşür.

• Tüm ailenin konuşurken, sıra alma ve dinleme davranışı edinmesini sağlayın. Sözü daha seyrek kesilen ve dinleyicilerin dikkatlerini verdiği çocuklar için konuşmak daha kolaydır.

• Çocuğunuzla nasıl etkileşim içinde olduğunuzu gözlemleyin. Çocuğunuzun anlattığı konuyla ilgilendiğinizi ve konuşabileceği çok zamanı olduğu durumları arttırmaya çalışın. Eleştirileri, hızlı konuşma şeklinizi, söz kesmeleri ve soruları azaltın.

• Çocuğunuzu olduğu gibi kabul ettiğinizi ona hissettirin. Sizin daha yavaş, sakin bir biçimde konuşmanız onun da konuşma konusunda özgüvenini arttıracak ve daha az kekeleyerek, daha akıcı konuşmasını sağlayacaktır. Ancak, onun için en önemli güç; kekelese de kekelemese de onu hep destekleyeceğinizi bilmesidir.

Kekemeliği olan çocuklara sınıfta nasıl davranmalı?

• Öğretmenler, kekemeliği olan okul-çağı çocukların terapileri süreçlerinde çok önemli rol oynamaktadırlar.

• Çocuğu derse katılımı ve söz almaktan kaçınmadığı için ödüllendirin. Konuşmanın akıcılığına değil, içeriğine odaklanın.

• Çocuk konuşurken soğukkanlı ve sabırlı olun. Çocuğa konuşmasını tamamlaması için ihtiyacı olan zamanı verin.

• Çocuğun derse katılımı esnasında, o konuşurken sınıfın sessizliği korumasını (konuşmasıyla dalga geçilmesi vb. engelleyerek) sağlayın.

• Çocuğun cümlesini tamamlamayın, konuşmasını kesmeyin, ona “yavaşlamasını” ya da “durup ne söylemek istediğini düşünmesini” istemeyin.

• Sınıfta yüksek sesle okuma yaparken sınıf listesi ya da oturma sırası yerine rastgele seçimler yapmanız çocuğun yüksek sesle okuma kaygısını azaltacaktır.

• Sınıfta çocukları sıra almaya teşvik edin. Çocukların diğer arkadaşlarının sözünü kesmemelerine dikkat edin.

• Kekemeliği olan çocuğa diğer arkadaşlarından farklı davranmayın. Çocukların büyük çoğunluğu diğer arkadaşları gibi olmak ister ve kekemelikleri yüzünden diğerlerinden farklı muamele görmek, damgalanma ve soyutlanma hislerini pekiştirir.

           LÜTFEN UNUTMAYIN!             

             Kekemeliği olabileceğinden şüphelendiğiniz çocukları en kısa sürede değerlendirmesi için bir Dil ve Konuşma Terapisti'ne yönlendirin. Erken tanı ve müdahalenin etkisi çalışmalarca bulgulanmıştır.