Kelimeleri Bir Araya Getirme
Yazar Feyza Deniz Saman • Dil Ve Konuşma Terapisti • 24 Haziran 2020 • Yorumlar:
Çocuklar, iki yaşına yaklaştıklarında (18-24 yaş civarında), uzmanların "dil patlaması" dediği bir gelişme aşaması geçiriyorlar. Bu sürede, çocuklar hızlı bir şekilde sözcük dağarcığına yeni kelimeler eklemeye başlarlar. Çocukların ilk 50 kelimesini kullanmaya başlaması yaklaşık iki yıl sürmesine rağmen çoğu sözcük dağarcığına yüzlerce sözcük ekler.
Çocuğumun kelimeleri bir araya getirmeye hazır olduğunu nasıl anlarım?
Çocuklar, kullanılacak doğru "yapı taşları"nı buluncaya kadar kelimelerle cümleler kurmaya başlamazlar. Çocuğunuzun sözcükleri bir araya getirmeye hazır olup olmadığını belirlemek için aşağıdaki kontrol listesini kullanın:
• Çocuğumun kelime dağarcığı en az 35-50 kelime. Çocuğunuz en az 35-50 kelime kullanmazsa, sözcükleri bir araya getirmeye yetecek kadar kelimesi olmaz.
• Çocuğum çok heceli bazı kelimeler kullanıyor. Kelimeler cümlelerin yapı taşları olduğu gibi, heceler de kelimelerin yapı taşlarıdır. Çocuğunuz heceleri bir araya getirerek kelime oluşturma yeteneğine sahip değilse, sözcükleri de bir araya getirerek cümleler haline getirmeye hazır değildir.
• Çocuğum farklı kelime gruplarını kullanıyor. Çocuğunuz yalnızca fiiller (ör.) kullanıyorsa, mantıklı ifadeler / cümleler üretmesi çok zor olur. Sözcükleri bir araya getirmeye başlamak için, bir çocuğun kelime hazinesi (ör. köpek, bardak, top), fiiller (ör. git, yemek, oyun), sıfatlar (ör. büyük, güzel, sıcak), zamirler (ben, siz), edatlar(ör. yukarı, dışarı, içinde) ve ünlemleri (ör. ah, ah, ah-oh) içermelidir.
• Çocuğum bazen bir cümleyi veya kısa ifadeyi taklit edebilir. Çoğu çocuk, kendi ifadeleri ve cümlelerindense taklit cümlecikleri ve kısa ifadeleri kullanmayı daha kolay buluyor. Çocuğunuz ifadeleri/kısa cümleleri taklit edemezse (ör. "büyük top", "açık kapı", ‘’baba gitti’’), kendi başına üretmeye başlaması zor olacaktır.
Benim çocuğum hazır, şimdi ne olacak?
Bazı çocukların konuşmaya başlaması, kelimeleri bir araya getirmesi daha uzun zaman alabilir. Çocukların kelimeleri bir araya getirerek cümleleri kullanmaya başlamasının temelini atmak için yapabileceğiniz bazı şeyler var:
• Çocuğunuzun kelime/cümleciklerini genişletin ve doğru dilbilgisi kullanımını modelleyin (çocuğunuzun hatalarını belirtmeden). Örneğin çocuğunuz "Git" veya "Annecik git!" derse, "Evet! Annecik işe gidecek." Şeklinde model olun. Çocuğunuzun yaptıklarını tekrar ederek ve genişleterek, çocuğunuza onu duyduğunuzu ve anladığınızı gösterir ve ona daha uzun üretimler ve doğru dilbilgisi için model olursunuz.
• Çocuğunuzla birlikte okuyun. Kitaplar (özellikle tekrarlayan kitaplar) çocuğunuzu dil ve dilbilgisine maruz bırakır. Tekrarlı kitap okumak, çocuğunuza defalarca yazılan parçaları tekrar ederek okuma etkinliğine katılma fırsatı verir.
• Aşina olduğu şarkılar söyleyin. Tekrarlayan kitaplar gibi tanıdık şarkı söylemek de çocuğunuzun bildiği parçaları söyleyerek etkinliğe katılmasına izin verir. Ek uygulama için, çocuğunuzun tek başına doldurabileceği cümleleri bırakmayı deneyin. Örneğin, "Pırıltı, pırıltı ... (küçük yıldız). Nasıl merak ediyorum ... (ne yapıyorsun). "
• Oynayın ve çocuğunuzla etkileşimde bulunun. Çocuğunuzla oynarken onun için dil modeli olun. Çocuğunuzla ve onun seviyesine uygun dil modeli ile ne kadar çok etkileşim kurarsanız, iletişim ve dil hakkında o kadar çok şey öğrenecektir.
• Çocuğunuzla her şey hakkında sık sık konuşun. Günlük rutinler, çocuğunuzun aşina olduğu nesneler ve aktiviteler hakkında konuşmak size büyük fırsatlar sunar. Bu, kelimeleri ilgili etkinliklerle ilişkilendirerek kelimelerin anlamlarını öğrenmesine yardımcı olur.