Ketojenik Diyet Nedir?

Ketojenik diyet aslında epilepsi hastası olan çocuklar için tedavi edici bir beslenme yöntemi olarak uygulanmıştır. Ketojenik diyet halk arasında keto diyet olarak bilinmektedir. Ketojenik diyette yüksek yağlı besinler ile yeterli miktarda protein ve düşük miktarda karbonhidrat verilmektedir.

Ketojenik diyet epilepsi hastaları , Alzheimer,diyabet,polikistik over,insülin direci gibi sağlık sorunlarında tedavi edici bir yöntem olmakla birlikte kilo verme sürecine de faydalı olduğu görülmüştür.

Normalde vücudumuz öncelikle enerji kaynağı olarak glikozu yani karbonhidratı kullanır.

Ketojenik diyette vücudun dışarıdan karbonhidraat alımını minimum seviyey düşürmektir. Karbonhidrat alımını bu denli azaltarak vücudun enerji kaynağı olarak yağı yağarak keton cisimciklerini kullamaya zorlanır. Böylece vücut ketozis adı verilen bir metabolik duruma girer.

Vücut Kaç Saatte Ketozise Girer?

tüketilen karbonhidrat miktarı azaldıkça vücudun ketoz adı verilen metabolik duruma geçişi hızlanır. Bu süreç kişinin yaşına ve vücudunun verdiği tepkiye göre değişmektedir . vücudun ketozise girmesi ortalama olarak 3 gün sürebilir.

Ketojenik Diyet Türleri Nelerdir?

Ketojenik diyetin farklı türleri vardır. Bunlar arasında en sık uygulananları standart ketojenik diyet (SKD), Yüksek proteinli ketojenik Diyet, Döngüsel Ketojenik Diyet (DKD), ve Hedefe yönelik ketojenik diyettir.

Standart Ketojenik Diyet (SKD)

Düşük karbonhidratlı standart ketojenik diyet (SKD), yeterli oranda protein ve yüksek yağ içerir. En çok kullanılan ve tercih edilen ketojenik diyet türüdür. Bu tip ketojenik diyette enerjinin %70-75’i yağ, yüzde 17- 20’si protein ve yüzde 5’i karbonhidrat olarak planlanır.

Döngüsel Ketojenik Diyet (DKD)

 egzersiz ile birlikte  hedefe yönelik ketojenik diyet, sporcuların tercih ettiği ketojenik diyet türüdür.  profesyonel bir diyetisyen tarafından destek alınmadan kullanılmaları tıp uzmanlarınca tavsiye edilmemektedir.

Yüksek Proteinli Ketojenik Diyet

Yüksek proteinli ketojenik diyet, diğer ketojenik diyet türlerine göre daha fazla protein içermektedir. Bu tip ketojenik diyette, yüzde 35 protein , yüzde 60 yağ ve yüzde 5 karbonhidrat içerir. 

Ketojenik Diyetin Faydaları Nelerdir?

Slında ketojenik diyet epilepsi gibi nörolojik hastalıkların tedavi etmek amacıyla ortaya çıkmıştır.  Yapılan araştırmalar ketojenik diyetin  epileptik çocuklarda  nöbetlerde büyük oranda azalmaya neden olabileceğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte sonradan ketojenik diyetin özellikle metabolik, nörolojik veya insülinle  diyabet,insülin direnci,polikitik over sendromu gibi  hastalıklarda birçok sağlık yararı sağlayabileceğine dair sonuçlar elde edilmiştir.

Ketojenik diyet, doğru ve yeterli besin grupları verildiğinde uygulandığında sağlıklı bir şekilde kilo vermeye ve çeşitli metabolik ve hormonal problemlerle ile ilgili sorunları ve hastalıklar için risk faktörlerini en aza indirmeye yardımcı olabilir. 

Bunlara ek olarak önemli bir rol oynayabilen insülin seviyelerini azaltmaya yardımcı olduğuna ve düşük insülin seviyelerinin yanı sıra basit şeker veya işlenmiş gıdaların kullanılmaması sayesinde sivilce ve aknelerde azalmasına sağladığına dair araştırmalar yapılmıştır.

Yapılan bir çalışmalara göre ketojenik diyetin beyin sarsıntılarının etkisini azaltma ve yaralanma sonrasında iyileşme sürecinin hızlandırılmasına yardımcı olduğu görülmüştür. Ancak bu alanlarda gerçekleştirilen araştırmalar küçük çaplıdır, sınırlı kapsamdadır ve uzun vadedeki etkileri henüz kesin olarak görülmemiştir

Diyabet ve Prediyabet için Ketojenik Diyet

Diyabet, yüksek kan şekeri ve insülin fonksiyonlarındaki bozulma dolayısıyla metabolizmada meydana gelen değişiklikler olarak tanımlanmaktadır. Ketojenik diyet yardımıyla Tip 2 diyabet, prediyabet ve metabolik sendrom ile ilişkili olan fazla yağların verilmesi daha kolay olabilir. Tip 2 diyabetli bireylerde yapılan  bir çalışmada, katılımcıların üçte birinin diyabet ilaçlarını bütünüyle bıraktığı görülmüştür.

Yapılan bir başka çalışmada ise ketojenik diyetin insülin duyarlılığını kısa vadede yüzde 75 oranında düzelttiği görülmüştür.

Ketojenik Diyetin Yan Etkileri Nelerdir?

Ketojenik diyet hızlı kilo ve yağ kaybına  neden olabilir. Bunun sebebi dehidrasyon (su kaybı) ya da diyet içerisindeki yağ ve protein içeren besinleri yüksek oranda olmasında kaynaklanabilir. Ketojenik beslenme uygularken oluşabilecek yan etkiler şunlardır:

• Mide bulantısı

• Baş ağrısı

• Ağızda koku

• Baş dönmesi

• Uyku kalitesinin düşmesi

• Uzun vadede yapıldığında böbrek taşı oluşumu riskini artırır

• Bireyin kendini enerjisiz,yorgun ve halsiz hissetmesi

Ketojenik Diyette Hangi Besinler Tüketilebilir?

Keto’yu uygularken düşük karbonhidratlı besinler tüketilmelidir. Ketojenik diyette şu besinleri tüketebilirsiniz:

• Kuzu, dana, koyun, tavuk ve hindi gibi et ürünleri,

• Somon, ton balığı, alabalık ve uskumru gibi yağlı balıklar,

• Mozarella, cheddar, kaşar,tam yağlı beyaz peynir  

• Yumurta, krema, tereyağı,

• Yeşil yapraklı, soğan, biber,maydonoz  gibi düşük karbonhidrat oranına sahip sebzeler,

• Avokado,Zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar,

• Tuz, karabiber, kırmızıbiber, kekik gibi çeşitli sağlıklı otlar

• Kabak çekirdeği, çörek otu, keten tohumu, ceviz, badem gibi kuruyemişler tüketilebilir.

Ketojenik Diyette Hangi Besinlerden Uzak Durulmalıdır?

Ketojenik diyetin temel amacı, vücudun ketozis adı verilen bir metabolik duruma girmesi olduğundan, vücutta bulunan yağların yakılmasını destekleyerek enerji kaynağı olarak keton cisimciklerinin kullanılmasını teşvik etmek gerekir . Bu noktada karbonhidrat içeriği yüksek olan besinlerin tüketilmemesi gerekir. Yüksek karbonhidrat içeren besinler:

• Yüksek oranda şeker içeren kola, pasta ve meyve suyu gibi gıdalar,

• Bisküvü çikolata gibi paketli rafine ürünler 

• Yaban mersini, böğürtlen, çilek gibi kırmızı meyveler hariç tüm meyveler,

• Nohut,mercimek, fasulye, bezelye gibi baklagiller,

• Un ve nişastalı besinler,

• Havuç ve patates gibi kök sebzeler,

• Bazı sos ve çeşni türleri

• İşlem görmüş, sağlıksız yağlar,

• Alkollü içecekler,

• Şekersiz ve tatlandırıcı kullanılarak hazırlanmış yiyecek ve içecekler  bu listede yer alır.

• Ketojenik Diyette Ara Öğünler

• Ana öğünler arasında kan şekeri düşmesinden kaynaklı açlık hissedilmesi durumunda tercih edilebilecek sağlıklı keto atıştırmalıkları olarak çeşitli seçenekler mevcuttur. 

• Bunlar arasında en az % 90 oranında bitter çikolata, , öğünlerde yenilen yemeklerden artanlardan küçük porsiyonlar, bir avuç fındık veya kuruyemiş , düşük karbonhidratlı süt,fıstık ezmesi yenebilir

• Çiğ kabak çekirdeği,ay çekirdeği,ceviz gibi yemişler tüketilebilir