Kireçlenme Yani Tıbbi Adıyla Osteoartrit Nedir?

Bazı eklemlerin en sık görülen kronik bir hastalığıdır. Dejeneratif eklem hastalığı adı da verilmektedir.

"Aşınma" ile oluşan eklem iltihabı yani artrit, osteoartrit (OA) olarak isimlerle de adlandırılır. Eklemleri oluşturan kemiklerin üzerindeki kıkırdak kaplamaların veya yastıklama görevi olan menisküslerin yaralanmasına bağlı ağrı, sertlik ve şişlik görülür. Eklem yapılarındaki yıkımda zamanla artış meydana gelir. Kıkırdak yüzeylerinde yara oluşarak kıkırdakta çukurlar oluşur. Zamanla kıkırdağın altındaki kemiğe doğru hastalık sirayet ederek kistik boşluklar ve artmış kemik yoğunluğu, kireç birikimlerinin oluşmasına neden olur.

Osteoartrit Belirtileri

Osteoartritte en sık görülen belirtiler sertlik, sabah veya dinlenme ve sonrası ağrı, tutukluk olarak karşımıza çıkar. Klinikte özellikle ilk karşılaşılan bulgu etkilenen eklemlerde artmış aktivite sonrası şişlikler olmaktadır. Eklem hareket açıklığında azalma, takılma, kıtırtı sesleri ve giderek bacağın şeklinde çarpılmalar gözlenebilmektedir.

Osteoartrit Nedenleri

Osteoartriti oluşumundan sorumlu özel tek bir nedeni yoktur. Çeşitli faktörler arasında aşırı kilo,yaralanmalar veya aşırı kullanma ve genler de dahil olmak üzere birçok sebep sayılmaktadır. OA gelişimine yol açar. Osteoartrit için "aşınma ve yıpranma" olarak özetlenen zamanla eklemlerin mekanik etmenlerin neden olduğuna inanılır.

Genler: Çeşitli genetik özellikler OA gelişimi için sebepler arasında sayılabilirler. Olasılıklar arasında kollajen üretiminin azaldığı sendromlar sayılabilirler. Bu anormallikte osteoartrit ilgili kıkırdağın hızlı ve normalden daha erken yaşlarda kaybı ile oluşur. Diğer kalıtsal özellikleri bir araya geldiği karmaşık hastalıklar da kemiklerde hafif hasarlar oluşmasına neden olabilir.

Araştırmacılar, daha önce de artmış ağrı duyarlılığına bağlı FAAH denilen bir gen sayesinde başka hastalığı olmayan insanlarda da OA olanlara göre daha az olduğunu tespit etmişlerdir.

Ağırlık: Yüksek vücut ağırlığına sahip olmak kalça ve dizler üzerinde ek bir baskı yapar. Daha hızlı eklem kıkırdak yıkımına neden olabilir. Araştırmalarda kilolu olan kişilerin elinde dahi osteoartrit riski arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Bu çalışmalar fazla yağ dokusunun eklemlere zarar verebilecek enflamatuar kimyasallar (sitokinler) ürettiğini göstermektedir.

Yaralanma ve aşırı Yüklenme: Tekrarlayan hareketler ya da (örneğin bir kırık veya bağ yırtılması gibi) eklem yaralanmaları osteoartrite yol açabilirler. Bazı sporlar, aşırı kullanma, zorlayarak ardarda yüklenmeler neticesinde kıkırdak yıkımını hızlandırabilir. Eklemler, tendonlar ve bağlar zarar görerek de OA gelişebilmektedir. Ayrıca kıkırdak dokusu uzun süre ayakta kalmak, tekrarlayan eğilme, ağır kaldırma ya da diğer hareketler nedeniyle de çabuk yıpranmaktadır.

Kasların zayıflığı veya dengesizliği veya desteklediği eklemlerde bozulan hareket dinamikleri nihayetinde kıkırdak bozulmasına yol açabilir.

Diğer etmenler: Çok sayıda başka faktör osteoartrit gelişimine katkıda bulunabilir. Bu faktörler kemik ve vücut için çok fazla büyüme hormonu üretimi(= akromegali ), artmış demir metabolizması (=hemokromatozis), romatoid artrit gibi bazı kronik hastalıklar OA gelişimine katkıda bulunurlar.

Osteoartrit Tanısı

Osteoartrit teşhisi hastanın tıbbi geçmişi ve fizik muayenesi ile konmaktadır. Laboratuvar testleri, röntgen ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) taraması ile takip edilebilir. Hastalığın klinik değerlendirme yöntemleri olarak sayılabilirler.

Osteoartrit Tedavisi

OA tedavi seçenekleri kilo yönetimi, fiziksel aktivite değişimi,sınırlı sayıdaki ilaçlar, eklem yüzey değiştirme ameliyatları ve diğer çeşitli eklem içi enjeksiyon tedavileri sayılabilirler.