Kıskanç Çocukları Anlamak, Kıskançlıkla Nasıl Baş Edilir?

Kıskançlık yaşamın her döneminde görülebilen, her insanın zaman zaman yaşayabildiği evrensel bir duygudur. Çocuklukta ortaya çıkan kıskançlığın çeşitli sebepleri olabilir ve her çocuk bu duygu sebebi ile farklı tepkiler verebilir. Yeni bir bebek söz konusu olduğunda; o ana kadar ailesinin göz bebeği olan, tüm ilginin kendi üzerinde olmasına alışmış olan çocuğunuz kendisini bırakılmış, terkedilmiş ve güvensiz hissedebilir ve kıskançlık hissedebilir. Anne babanın "sessiz ol bebeği uyandıracaksın" "parka gidemeyiz, çünkü bebek uyuyor", "şu anda seninle ilgilenemem, çünkü kardeşinin altını değiştiriyorum" gibi, büyük çocuğun her engellenişine kardeşini mazaret olarak gösteren söylemleri de kıskançlığı pekiştirici rol oynayabilir. Küçük çocuklar da büyükleri kıskanabilir çünkü kendileri daha ayakta duramaz, yürüyemezken büyüklerin koştuğunu, kendi yapamadıklarını büyük kardeşin rahatlıkla yapabildiğini görür. Bu durum çocukta kıskançlık duygusu doğurabilir. Boşanmalar ve yeniden evlenmeler de kıskançlığı arttırabilen durumlardır.

Kıskançlık duyan çocuklarda pek çok farklı belirti görülebilmektedir:

-Bebeksi konuşma, parmak emme, alt ıslatma, gibi davranışlarda gerileme,

-Uyku düzeninde bozulma, anne-baba ile uyumak isteme,

-Korkularda artış,

-Okula giden çocuklarda evden ayrılmamak için okula gitmek istememe,

-Karın ağrısı,baş ağrısı gibi bedensel yakınmalar,

-Aşırı sinirli olma, sakinleşmekte zorlanma, çevresine-anne-babasına-kardeşine veya eşyalara vurma,

-Sessizleşme veya içe kapanma kıskançlık duyan çocuklarda görülebilen belirtilerdir.

Kardeş kıskançlığı ile başetmek için; çocuğun kardeşin gelişine uygun şekilde hazırlanması ve süreçte uygun davranışların sergilenmesi önemlidir. Bu amaçla kardeşin gelişi ile ilgili çocuğunuzun yaşı ve gelişim düzeyine uygun olarak bilgilendirin Yeni bebeğe birlikte doğum hediyesi seçilmesi, bebeğin de kardeşine bir hediye ile gelmesini sağlayabilirsiniz. Yeni bebeğin gelişi ile birlikte çocuğunuzun hayatında mümkün olduğunca değişiklik yapmayın. Örneğin kardeşi doğduktan sonra hemen okula başlatılması, odasının ayrılması, vb. durumlar kardeş kıskançlığını şiddetlendirebilir. Eğer bebeğinizin gelişi ile yapmanız gereken mutlak değişiklikler varsa doğumdan 4-5 ay önce bu değişiklikleri tamamlayın. Doğum ile birlikte annenin yanında bir yardımcı olması annenin bebekle ilgilendiği zamanlarda çocuğunuzun ilgisiz kalmasını engelleyecektir. Bebeğin uyuduğu zamanlarda ise annenin büyük kardeş ile zaman geçirmesi, onu kucağına alması, onu ne kadar sevdiğini sözel ve davranışsal olarak ifade etmesi çocuğunuz kıskançlık duygusu ile başetmesinde yardımcı olacaktır. Kıskançlığı tetikleyen şakalar yapmamanız ve kardeşine yardım etmesi için çocuğunuza fırsat tanımanız çok önemlidir.

Çocuğun kıskançlık duygusunu empati ile karşılamak önemlidir, kendinizi onun yerine koyarak anlayış göstermeniz gerekir. Kıskançlık hissetmekten dolayı çocuklar cezalandırılmamalıdır. Çocuğunuzun duygularını ifade etmesine fırsat sağlanması için özel zaman etkinlikleri planlanabilir. Kıskançlık davranışlarını kınamamalı ve ayıplamamalıdır. Çocuklar arasında kıyaslama yapılmamalıdır. Aile büyüklerinin kardeşlerin aralarında çıkan anlaşmazlıklara aşırı şiddetli değilse karışmaması, kardeşlerin sorunlarını kendi içlerinde çözmelerine fırsat tanınması uygun olacaktır. Eğer kardeşlerin kavgalarına müdahale etmek gerekiyorsa, kimin haklı olduğu üzerinde değil, birlikte çözüm bulmalarına odaklanılması önemlidir.

Unutmayın kıskançlık normaldir önemli olan şiddetidir. Yeterince önlem aldığınızı düşünüyor, çocuğunuzu destekliyor ama buna rağmen sorunlarınızın devam ediyorsa veya yukarıda bahsedilen kıskançlık belirtilerini şiddetli olarak gözlemliyorsanız bir çocuk psikiyatristinden destek almanız uygun olacaktır.