Kist Hidatik

Kist hidatik veya hidatik kist, ekinococcus granulosus adı verilen parazitin oluşturduğu bir kistik hastalıktır. Ekinokok kisti olarak da adlandırılır. En sık karaciğerde görülür. Ancak akciğer, dalak, böbrek, ve nadiren de kalp, kemik ve beyin dokusunda bile görülür. Karaciğer en önemli yerleşim yeridir. Genellikle içi sıvı dolu çok ince zarlı yapılardır. Kist hidatik gelişmekte olan ülkelerde sık görülür. Hastalık kedi ve köpekten insana geçen bir parazit nedeniyle oluşur.

Kist hidatik bir parazit hastalığıdır ve en büyük önemi kistin zamanla büyümesidir. Karaciğer içinde fark edildiğinde genellikle 3 ile 10 cm arasında büyüklüktedir. Büyüyerek çevre dokulara baskı oluşturabilir. Çok seyrek olarak yırtılır ve sıvı karın içine boşalırsa karın içinde uzun dönemde çok sayıda kist oluşabilir. Aynı kişide karaciğerde birden çok kist olabileceği gibi hem karaciğer ve hem de diğer dokularda kist oluşabilir.

Klinik

Kist hidatik genellikle spesifik belirti yaratmaz. Hastalarda bazen karın ağrısı iştahsızlık, bazen de kaşıntı ve kızarıklık gibi şikayetler olur. Kist ne kadar büyükse şikayet oluşturma ihtimali de o kadar fazla olur. Seyrek olarak kist hidatikte yırtılma olursa bu durumda yukarıdaki şikayetler daha belirgin hale gelir. Bazen de kist iltihaplanır, o zaman sağ karın üst kesiminde ağrı, ateş ve gece terlemeleri olabilir.

Tanı

Kist hidatik tanısı genellike bir başka nedenle yapılan ultrasonografi ile koyulabilir. Tanı koymaktan daha önemlisi kistin canlı ya da aktif olup olmadığıdır. Çünkü kist bazen kendiliğinde iyileşir ancak karaciğerde hala inaktif ya da cansız bir şekilde kalabilir. Canlı olmayan kisthidatikler eğer çok büyük değilse ya da iltihap yoksa tedavi gerektirmeyebilir. Ultrason ile tanı koymak zor olur ya da karaciğerde çok sayıda kist varsa bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme (MR) yapılabilir.

Tedavi

*Medikal tedavi: Albendazol ve pirazikuantel türevi ilaçlar kullanılır.

*Açık Ameliyat:  Kistin büyüklüğüne, lokalizasyonuna ve sayısına göre cerrahi tekniğe karar verilir. Eksternal drenaj, kapitonaj, omentopeksi ve kistektomidir.

*Perkutan iğne ile tedavi (PAIR): Girişimsel radyoloji tarafından yapılır. Ameliyatsız kist tedavisi denen iğne tedavisi oldukça konforlu bir yöntemdir. Böbrek dalak ya da karın içi diğer organlardaki kistlere de uygulanabilir. 

Korunma

*Kişisel temizlik ilkelerine dikkat edilmeli, içme ve kullanma suları temiz olmalı, çiğ yenen sebze ve meyveler bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir.

*Eğitim ve denetim: Hayvanların denetimden uzak, gelişigüzel yerlerde kesilmemesi, kesilen ya da ölen hayvanlara ait kistli organların kontrolu yapılmalıdır.

*Köpeklerin kontrolü: biyolojik çemberin en önemli etkeni, başı boş köpeklerin kontrolü ve yakın temastan kaçınılmasıdır

*Özellikle çocukların sokak köpekleri ile oynamalarına izin verilmemeli, temas halinde ellerin bol su ve sabunla yıkanması sağlanmalıdır.