Kleptomani
Yazar Hayriye Pervin Karakaş Öztürk • Psikiyatrist • 30 Haziran 2021 • Yorumlar:
Kişinin parasal değeri olmayan,ihtiyaç duymadığı nesneleri tekrar tekrar çalmasıdır.Hısızlık girişiminde bulunmadan önce giderek artan bir gerginlik vardır.Hırsızlık girişimi sırasında haz alma,doyum bulma yada rahatlama yaşarlar.Semptomlar çocuklukta başlar ve aralıklı olarak yetişkinikte devam eder.Hastaların çok azı kendiliğinden tedaviye başvurur.Bütün magaza hırsızlıklarının %4’u kleptomaniktir.Pek çok kleptomaniğin yakalanmadığını yakalansa bile serbest bırakıldığını bilmekteyiz.Yakalananlar ciddi bir duygusal travma geçirmektedir.Kleptomanların daha çok kadınlar arasından çıktığı düşünülsede %20 oranında erkeklerdede görülmektedir.
Kleptomanik bir kişinin tespiti zordur.Orta yaştaki kadınlarda genellikle kayba karşı ,örneğin çocuğun evi terketmesine karşı ortaya çıkar.Pek çok hasta evli yada duldur.Her ırktan kişilerde bulunur.İyi eğitim görmüş kişilerdir.Kleptomani ile ilgili araştırmalarda anksiyete,depresyon ve seksüel bozukluklarla ilişkisinden bahsedilir.Pek çok hastanın hırsızlıktan aldığı hazza odaklanarak kleptomaninin stres ve depresyon duygularından kurtulma girişimi olduğu iddia edilmiştir.Yani risk alma davranışı bazı hastalar için antidepresan etki yapabilir.
Kleptomanik hastalar sosyal ve mesleki işlevselliklerini yerine getirmekte ciddi sıkıntı yaşarlar.Pek çok hasta evde ve iş yerinde konsantre olmalarını güçleştiren araya giren çalmakla ilgili düşünce ve dürtülerden yakınırlar.Yapmak istemediği davranışı kontrol edememe utanç ve suçluluk duygularına sebep olabilir.
Gittikçe artan sayıda yayında,kleptomani gibi dürtü kontrol bozukluklarında görülen güdülü davranışların oluşmasında aile ve kalıtım etkenlerin yanısıra birçok nörotransmitter sistemlerinin (serotonin,dopaminerjik,opioiderjik) de sorumlu olabileceğini göstermektedir.
Tedavisinde kesinleşmiş yöntemler olmamasına karşın,ilaç tedavileri ve psikoterapi yöntemleri kullanılmaktadır.Kleptomaninin altında yatan çatışmayı bulup çıkarmak çoğu hastada fayda sağlamaktadır.Bazı hastalarda, profesyonel yardım almaksızın kendilerine alışverişi yasaklayarak dolaylı tedavi yoluna gitmektedir.Alışverişe çıkmadıklarında çalma davranışıda olmamamaktadır.