Kolesteatom

Kulak kanalı (dış kulak yolu) cildini ve kulak zarının dış yüzeyini örten epitel tabakası, vücudumuzun dış yüzeyini örten ciltle büyük ölçüde aynıdır. Keratin adı verilen tırnaklarımız ve saçlarımızın ana maddesini oluşturan ve cilde de sertliğini veren bileşen, cilt yüzeyindeki hücreler tarafından üretilir. Kulak kanalını ve zar dış yüzeyini döşeyen epitel tabaka, bir şekilde orta kulak boşluğuna girerse orada da keratin üretmeye devam edecektir. Orta kulağa tamamen yabancı olan bu madde, orada ciddi bir reaksiyona yol açar. Kulak kanalı ve kulak zarı cilt epiteli orta kulak boşluğuna girdiği ve orada tutunduğu zaman kolesteatom adını alır.

Zaman içerisinde orta kulak ve onunla ilişkili boşluklarda kolesteatom dokusu büyüdükçe ürettiği keratin ve üzerine eklenen mikropların oluşturduğu enfeksiyon yıkıcı, harap edici etki göstermeye başlar. Temporal kemik (kulak kemiği):

• Orta kulak boşluğu,
• Mastoid boşluk ve bunlarla ilişkili süngerimsi minik hava hücreleri
• Kulak zarından iç kulak penceresine doğru uzanan ve ses titreşimlerini iç kulak sıvılarına iletmek ile görevli üç adet minik kemikçik (çekiç, örs, üzengi – malleus, incus, stapes),
• Yüz siniri, internal karotid arter (beyne giden şah damarı) ve sigmoid sinüs – juguler bulbus (beyinden gelen kanı kalbe doğru ileten toplar damar)

gibi hayati yapıları barındırmaktadır. Ayrıca beynin temporal lobu, serebellum (beyincik) ve onları sarmalayan beyin zarı, kulak kemiğinin komşularıdır. Kolesteatom, tüm bu hayati yapılara zarar verme ihtimali taşır.

Kolesteatom öncelikle orta kulaktaki kemikçik sisteminin en ince, hassas kısımlarında hasara yol açar ve zamanla işitmede azalma oluşturur. Bunun yanı sıra, bir tümör gibi davranıp kulak kemiğini içten içe kemirir ve yukarıda bahsi geçen yapılarda sonuçları ölümcül olabilen sorunlara yol açabilir.

Orta kulakta kolesteatom nasıl oluşur?

Orta kulakta kolesteatom şu süreçlerden birinin sonucunda ortaya çıkar:

• Orta kulak boşluğunda doğuştan gelen cilt epiteli artıkları kolesteatoma yol açabilir.
  Kulak zarının ince ve zayıf olan üst kısmı içeriye doğru çöküp, cepleşerek orta kulaktaki girintileri kaplamaya başlar. Daha sonra bu girintilerin içerisini döşeyen cilt epiteli, üretilen keratin üzerine eklenen bakteriler kolesteatomu oluşturur.
• Kulak zarının kulak kemiğine yakın çeper kısmında yerleşen deliklerden içeriye cilt epiteli girer ve yine kolesteatoma yol açar.
• Kulak zarı deliği ve kronik orta kulak iltihabı sebebiyle yapılan ameliyatların sonucunda istenmeden dış kulak yolu ve zarın dış yüzeyini kaplayan cilt epiteli orta kulak boşluğuna girer ve zaman içerisinde orada kolesteatoma yol açar.

Kolesteatom ne belirtiler verir?

Klesteatoma sahip hastalar çoğu kez hekime uzun süredir var olan ve zaman içerisinde artan işitme kaybı ve özellikle ara ara pis kokulu kulak akıntısı şeklinde yakınmalarla gelirler. Tedavi edilmemiş kolesteatom, hekimin karşısına beyin apsesi, menenjit, yüz felci ve iç kulak hasarına bağlı şiddetli baş dönmesi, işitme kaybı yakınmalarıyla da çıkabilir.

Kolesteatom nasıl teşhis edilir?

Kolesteatom çoğu kez kulak muayenesi sırasında deneyimli kulak burun boğaz hekimi tarafından tanınır. Tanıyı doğrulamak için tümörlerde yapıldığı gibi biyopsi almaya gerek yoktur. Ancak kolesteatomun yayılımını anlamak, bazen de muayene sırasında açıkça görülemiyorsa tanısını koymak için bilgisayarlı kulak tomografisine başvurmak gerekebilir.

Kolesteatomun tedavisi nedir?

Kolesteatom, kronik orta kulak iltihabı gibi tedavisi cerrahi olan bir hastalıktır. Yapılması gereken orta kulak ve kulak kemiği boşluklarını kaplayan kolesteatomun tamamen temizlenmesi ve olanaklıysa orta kulaktaki kemikçikler ve kulak zarının tamiriyle iç kulağa ses titreşimlerini iletecek yeni bir orta kulak boşluğunun yapılmasıdır. Bu ameliyatlar sırasında kulak kemiğinin içinden geçen yüz sinirini korumak için özel önlemler alınır.

Kolesteatom tedavi edilmezse ne olur?

Bir tümör gibi davranan kolesteatom, kulak kemiğini ve orta kulaktaki işitmeyi sağlayan yapıları harap ederek ilerler. Vaktinde tedavi edilmezse yüz felci, menenjit, beyin veya beyincik apsesi, iç kulak hasarı ve kalıcı işitme kaybı gibi çok ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle kolesteatom teşhis edildiği zaman cerrahi olarak tedavilmesi gereken bir hastalıktır.