Kolonoskopi

Barsakta gelişebilen kanser, kolit, polip gibi hayati önemi olan birçok hastalığın teşhisini ve bazı durumlarda da tedavisini sağlayabilen tek yöntem kolonoskopidir. Kolonoskopi yaptırma fikri genellikle karın ağrısı, dışkılama düzensizliği, makattan kanama gibi durumlarda akla gelse de kanser taraması için hiçbir şikayet olmadan da yaptırılmalıdır. Kalın barsakların iç yüzeyini göstererek tanı konmasını sağlayan içinde özel fiberoptik kanalları, çalışma kanalları ve ucunda kamerası, ışık kaynağı olan genellikle 160 cm uzunluğunda yaklaşık 1 cm kalınlığında esnek bir hortum şeklindeki alettir. İçindeki çalışma kanalından itilerek kullanılan özel aparatlar aracılığıyla tespit edilen lezyonlardan biyopsi alınmasını, kanamaların tedavisini, tümör ya da yabancı cisimlerin çıkarılmasını ya da balon, stent uygulanarak darlıkların tedavisine olanak sağlar.

Kolonoskopi ne zaman gerekir?

· Demir eksikliği anemisi

· Açıklanamayan kilo kaybı

· Gaytada kan, balgam görülmesi

· 1 aydan uzun süren ishal

·         Düzensiz dışkılama

·         Kabızlık

·         Gayta kaçırma

·         Aşırı şişkinlik

·         Karın ağrısı

·         Ailede kolon kanseri, poliplerin olması

·         50 yaş üstü olmak

Makattan kanama:

Gaytada kan görülmesi her zaman için anormal bir durumdur. Mutlaka bir gastroenterolog tarafından araştırılması gerekir. Gaytada kan dışkılama sırasında, sonrasında damla damla, fışkırır tarzda, ya da pıhtı şeklinde olabilir ya da çamaşırda kan lekesi şeklinde görülebilir. Makattan az ya da çok kan gelmesi durumunda kanserin mutlaka dışlanması gerekir. En sık yapılan hata daha önce hemoroid sorunu olan bir hastanın yeni kanama olduğunda bunu da hemoroide bağlamasıdır. Halbuki hemoroidle birlikte barsakta kanser, tümör, polip de gelişmiş olabilir. Uzun süre makattan kanama sorunu olup hemoroide bağlanması ve yanlış tedavilerle zaman kaybettikten sonra muayeneye geldiğinde kanser tespit edilmesi son derece rahatsız edici bir durumdur. Çünkü barsak kanseri oluşmadan önce uzun bir süre geçmekte ve bu sürede kolonoskopiyle gerekli müdaheleler yapılarak kanser gelişmesi önlenebilmektedir. Önlenebilen bir kanserin atlanması ve geç kalınması çaresizlik değil bile bile kendini tehlikeye atmaktır. Zaten bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü de ailesinde kolon kanseri olmayan bireylerin dahi 45 yaşından sonra periyodik kontrollerini önermektedir.   Özellikle ailesinde, akrabalarında mide, barsak, meme kanseri olanların mutlaka kolonoskopi yaptırması gereklidir. Ancak birçok risk faktörü olan birinde kanser görülmeyebilirken, bilinen hiçbir riski olmayan birinde de erken yaşta kanser gelişebilmektedir. Hiçbir öngörü bu konuda kesin değildir. Kan tetkiklerinde demir eksikliği anemisi olması vs bulgular da bu şekilde net bilgi vermez. Kanser olup olmadığı mutlaka kolonoskopiyle netleştirilmelidir. Kolonoskopide kolon kanserinin yanı sıra ileride kanserleşebilecek milimetrik lezyonlar, polipler de tespit edilerek tedavisi yapılır. Ancak bunun için kolonoskopinin deneyimli bir doktor tarafından, yeterli temizlik yapıldıktan sonra, uygun şartlarda yapılması şarttır. Yetersiz bir kolon temizliği sonrası üstünkörü yapılan bir kolonoskopide bu lezyonlar atlanabilmektedir.

Kolon kanseri riskini artıranlar

·         Ailede kanser ya da kolon polipleri olması

·         İltihabi barsak hastalığı

·         Obezite

·         Tip 2 diyabet

·         Fizik aktivite azlığı

·         Sigara

·         Alkol

·         Etten zengin, posadan fakir diyet tüketimi

Ailede kolon kanseri, kolon polipleri olması, daha önce kolon polipi tespit edilmiş olması, makattan kanama, demir eksikliği anemisi, dışkılama tarzında, gayta şeklinde değişiklik olması, açıklanamayan karın ağrısı, kronik ishal, kabızlık olması durumlarında mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır.