Konuşma Sesi Bozuklukları
Yazar Berk Horzum • Dil Ve Konuşma Terapisti • 24 Temmuz 2022 • Yorumlar:
Konuşma seslerini üretmede, algılamada veya dili kurallarına uygun şekilde kullanmada yaşanan zorluklar sonucu konuşma anlaşılırlığının etkilenmesidir. Eğer çocuğunuz 4 yaş ve üzerindeyse hala bazı sesleri üretmede güçlük yaşıyorsa ksb den şüphelenebilirsiniz.
KSB Sınıflandırması
2 çeşit KSB sınıflandırması vardır;
1.Fonksiyonel(nedeni bilinmeyen): artikülasyon, fonoloji
2.Organik(gelişimsel edinilmiş): duyusal algısal(işitme kaybı) Yapısal(damak yarığı,diğer anomaliler) Motor(nörolojik kaynaklı):dizartri,apraksi)
Artikülasyon
Konuşma düzeneğindeki boşlukların-rezonans özelliklerini değiştiren yapıların(dil ,diş,dudak) yani artikülatörlerin ses yolu boyunca hareketini ifade eder.
Artikülasyon bozukluğu
Kişinin belirli sesleri üretmekte zorluk çekmesi veya yanlış ses üretmesidir.
Örnek: Sözcükten ses düşürme(defter-efter) Sözcüğe ses ekleme(elma-ehlma) Sözcük içinde ses değiştirme(kitap-titap)
Fonolojik (Sesbilgisel) Bozukluk
Kişinin bazı sesleri hatalı kulllanması, seslerin yerlerini değiştirmesi ya da sesleri düşürmesiyle kendini fark ettiren bir bozukluktur.
Örnek: Sözcük içinde sadece bir hece söylemek(bebek-be) Tek heceyi tekrarlayarak sözcüğü basitleştirme(yatak-yaya) Belirli sesleri devamlı olarak yutma(tak-ak, top-op) Belirli ünsüz sesleri devamlı değiştirme
Diğer boyutta konuşma bozuklukları motor ve nörojenik nedenli olabilir.Apraksi ve dizartri olarak adlandırılır.
Apraksi: Nöromusküler bozukluk olmadan konuşma hareketlerinin doğruluğu ve tutarlılığının bozulduğu nörolojik bir konuşma sesi bozukluğudur. Dizartri: Konuşmanın anlaşılabilirliğinin kısıtlandığı motor bozukluktur.Merkezi ya da çevresel sinir sisteminde ortaya çıkan sistemsel hasarlardan oluşabilir.Ya da iki sinir sisteminde aynı anda oluşabilecek hasarlar sonucu da ortaya çıkabilir.
KSB Sebepleri
Çoğunlukla bilinen bir nedeni yoktur.Ancak bazı ksb şu sebeplerle ortaya çıkabilir:beyin hasarı, zihinsel veya gelişimsel gerilik, konuşmayı etkileyen fiziksel anomaliler, konuşma sinirlerini etkileyen bozukluklar.
KSB görülme sıklığı
Okul öncesi çocukların yaklaşık %10-15 inde , okul çağındaki çocukların %6 sında tespit edilmektedir. Çocuğun konuşma anlaşılırlığı 3 yaşında %50 den, 4 yaşında %75 ten 5 yaşındaysa %100 den azdır.
KSB Çocuğun Yaşamını Nasıl Etkiler?
Sosyal ve duygusal gelişiminde sorunlar yaratabilir.Erken dönemde müdahale edilmezse okuma-yazma öğrenmeye geçişte problemlere yol açabilir.Bunun sonucunda da özgüven eksikliği oluşabilir.
KSB Terapisinde Teşhis-tedavi
Öncelikle çocuğa işitme testi yapılmalıdır.Sesi duyup duymadığı teşhis edilmelidir. İşitme kaybının olmadığı belirlendiğinde dil ve konuşma terapistine gitmeniz gerekmektedir.DKT, çocuğun konuşmasını değerlendirecek ve yaşadığı sıkıntıyla ilgilenecektir.Bunun sonucunda bireyin yaş, anlama düzeyi, hata türleri, gelişimsel durumu vb. özellikler dikkate alınarak çocuğa uygun terapi yapılacaktır.