Kronik Stres

Stres, günlük hayatta sık sık deneyimlediğimiz önemli duygulardan biri olmaktadır. Bireylerin günlük hayattaki birçok işini yerine getirebilmesi için optimal stres düzeyine ihtiyaçları vardır. Stresli olayların üstesinden gelmek, bireylerin psikolojik sağlamlığını güçlendirmektedir.

Aslında stres, zorlayıcı her türlü yaşantılarda ortaya çıkan en önemli duygulardan biridir. Kortizol ve adrenalin gibi hormonların vücuttaki seviyelerinin yükselmesine neden olmaktadır. Bu hormonlar ise vücudun strese verdiği tepkileri ortaya çıkarmaktadır. Kalp atış hızının artması, terleme, göğüste hissedilen sıkışma, ateş basması, yüzde oluşan kızarıklık gibi...

Günlük hayatlarımızda stres tepkisini tetikleyecek yaşantılarla karşılaşmamak mümkün olmamaktadır. Bu yaşantıların en büyüğü ise bir seneyi aşkındır içinde olduğumuz Covid-19 salgını sürecidir. Bu süreçte hemen hemen hepimizin günlük hayatı değişikliğe uğramış durumdadır. İş değişiklikleri, yaşanılan koşulların değişikliği, kısıtlamalar, sosyalleşememe durumlarımız, virüs kapma korkusu gibi daha sayamadığım birçok neden stres düzeyimizi sürekli aktif ve yoğun bir şekilde tutmaktadır. Hissettiğimiz psikolojik baskıyı arttıran her türlü durum stres düzeyimizi yoğun bir şekilde etkilemektedir.

Kronik Stresi Tetikleyen Bazı Yaşantılar

• Maddi zorluklar

• İlişkilerde yaşanılan problemler

• Evlilikte yaşanılan sorunlar

• Yas süreçleri

• Kişilerde yüksek risk algısı yaratan değişiklikler

• Sağlık problemleri

• Yüksek düzeyde odaklanmayı gerektiren görevler

Kronik stres tüm vücudu belirtileri ile etkileyebilmektedir ve işlevselliği büyük oranda bozabilmektedir. Önemli görevlerde hata yapma olasılığını arttırabilmekte iş ve akademik hayatta kişileri zorlayıcı durumların içine itebilmektedir.

Kronik Stres Belirtileri Nelerdir?

• İştah problemleri

• Sürekli yorgun hissetme

• Mide ve bağırsak problemleri

• Uyku problemleri

• Konsantrasyonda yaşanan güçlükler

• Sık sık yaşanılan sinirlilik hali

• Baş ağrısı

• Zihinden geçen hızlı ve kopuk düşünceler

• Cinsel istek kaybı

• Kişinin kendine olan güvenini yitirmesi

• Enfeksiyon ve hastalıklara daha açık olma

Kronik Stresle Baş Edebilmek İçin Neler Yapılabilir?

• Stres yaratan durum tespit edilerek problem odaklı çözümler üretebilirsiniz.

• Stres yaratan durumlar belirlendikten sonra daha önceden uygulanmış ve işe yaramış çözüm teknikleri gözden geçirilerek uygulamaya koyulabilir.

• Bulunan çözüm işe yaramıyorsa başka bir strateji geliştirmeyi deneyebilirsiniz. Aynı yolların farklı sonuçlara götürmesi çok beklenen bir durum değildir.

• Stres anlarında yapılan nefes egzersizleri o anlarda sakinleşmenize yardımcı olacaktır.

• Beden sağlığına dikkat etmek daha sağlıklı bir yaşam sürmenize yardımcı olabileceği gibi bu durumla ilgili sahip olduğunuz stresin azalmasını da sağlayacaktır.

• Düzenli şekilde egzersiz yapmak stresle baş etmenin en iyi yollarından biridir. Egzersiz yapmanın yeni beyin hücrelerinin üretimini arttırdığı yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Ruh halinizi olumlu yönde etkileyecektir.

• ‘Şimdi ve burada’ kavramınızı güçlendirecek egzersizleri öğrenerek anda kalmak stres düzeyinizi olumlu açıdan etkileyecektir.

• Çevrenizden aldığınız sosyal destek stres düzeyinizi azaltacaktır. Ailenizle, arkadaşlarınızla, sizi seven ve sizin sevdiğiniz insanlarla bir arada olmak dikkatinizi stres yaratan durumlardan uzaklaştırarak rahatlamanızı sağlayacaktır.

• Kısa ve uzun vadeli planlar yaparak belirsizliği mümkün mertebe azaltabilirsiniz. Dil dersi almak, araba alabilmek için para biriktirmek, zayıflayabilmek için düzenli egzersiz yapmak gibi.

Pandemi döneminde izole bir şekilde yaşamak; kendimize dönmemize, bugünümüzdeki ve geçmişimizdeki korkularımızla yüzleşmemize neden olmaktadır. Bu da stres seviyemizi oldukça yükseltebilmektedir. Bu durumla baş edebilmek için zihnimizi başka aktivitelere yöneltmek, eski alışkanlıklarımızı mümkün olduğunca ev koşullarına uydurabilmek, internet aracılığı ile sevdiklerimizle irtibatta olmak psikolojik sağlamlığımızı güçlendirecektir.

Kronik stresin tedavisi; kişinin kişilik yapısı, yaşanılan sıkıntılar gibi bireysel durumlar üzerinden değerlendirmeler yapılarak gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle kişilerin tedavisi başlanmadan önce kapsamlı bir değerlendirme süzgecinden geçirilmeleri oldukça önem taşımaktadır. Tedavide sıklıkla ilaç kullanımı ve psikoterapi birlikteliği önerilmektedir. Bu iki tedavi türünün etkisi daha başarılı sonuçlar vermektedir.

Yaşanılan durum işlevselliği bozuyorsa ve baş etmekte zorlanılıyorsa mutlaka bir uzman desteği alınmalıdır.