Makatta Kaşıntı

İnsanlarda sık görülen, kişiyi çok rahatsız eden ve bazen de hastaların toplumdan soyutlanmasına neden olan bir durumdur. Hastaların anüs ve çevresinde bir kaşınma isteği vardır. Kaşıntı hissi geceleri daha fazladır. Bazen de hastaların sıkıldığı veya heyecanlandığı durumlarda görülür. Kaşıntıyı yapan etmene göre hastada makat yanması da kaşıntıya eşlik eder.

Kaşıntıya neden olan birçok faktör vardır. Fakat bazen de kaşıntı kaynağı bulunamayabilir. En çok görülen neden makat bölgesinin aşırı temizlenmesidir. Bazı obsesif kişilerde görülen bir durumdur. Dışkılama sonrası anüsün aşırı temizlenmesi, sabun veya kolonyalı mendil kullanılması deriyi tahriş eder. Bunun tam tersi bu bölgenin yetersiz temizlenmesi de kaşıntı nedenidir. Kalan dışkı artıkları yine bu bölgedeki deriyi tahriş etmektedir. Yapılan diğer bir yanlış kaşıntı başladıktan sonra aşırı temizliğe yönelmektir. Bu aşırı temizlik anüs derisindeki koruyucu tabakayı ortadan kaldırır, bu da kaşıntıyı şiddetlendirir. Bu tür hastalar dışkılama sonrası anüsü sadece su ile yıkamalı ve ıslak kalmaması için kurulanmalıdır

Bazı kişilerde alerjik bünyesi nedeniyle bazı yiyecek ve içecekler kaşıntıya neden olabilir. Bunlarda anal bölgedeki kaşıntıya ek olarak vücudun diğer yerlerinde de kaşıntı mevcuttur. Alkol özellikle bira ve şarap, kafeinli gıdalar (kahve,kola), çikolata, domates, özellikle baharatlı gıdalar bu grupta sayılabilir. Bazıları iç çamaşırları durularken kalan deterjanlara karşı alerjileri vardır. Bunlarda da anal bölgede kaşıntılar sıktır.

Özellikle çocuklarda görülen kaşıntıların nedenlerinden biri kıl kurdu denen parazitlerdir. Bunlarda ailenin diğer fertlerinde de kaşıntı görülebilir. Bu tür vakalarda tedavide tüm aile bireyleri birlikte tedavi edilmelidir.

Bazı deri hastalıkları da kaşıntı nedenidir. Özellikle sedef hastalığı (psöriasis), çeşitli alerjik dermatit ve egzama türlerinde de kaşıntı kaçınılmazdır. Anal bölgenin çeşitli hastalıklarında da bir belirti olarak kaşıntıya rastlanmaktadır. Özellikle 4. derece hemoroitlerde, kronik anal fissürlerde, çeşitli anal fistüllerde ve özellikle HPV virüsünün yaptığı kondilomlarda kaşıntı görülür. Kondilom vakalarında henüz siğiller çıkmadan ilk belirti olarak kaşıntılar görülebilir.

Tedavide öncelikle hasta çok iyi sorgulanmalı, kaşıntı kaynağı bulunmaya çalışılmalıdır. Bu amaçla çeşitli testlere de başvurulabilir. (Endoskopi, serolojik testler, dışkı incelemesi)

Kaşıntısı olan hastalar öncelikle aşırı veya yetersiz anal temizlikten kaçınmalıdırlar. Sabun veya kolonyalı mendil kullanmamalı sadece su kullanmalıdır. Tuvalet kağıtları sert olmamalı, anal bölgeyi tahriş etmemelidir.

Hasta kendinde alerji yaptığını bildiği yiyecek ve içeceklerden uzak durmalıdır. Özellikle bira ve şarap içmemeli, baharatlı gıdalardan uzak durulmalıdır.

Kaşıntı bir parazit nedeniyle oluşmuşsa tüm aile birlikte tedavi edilmelidir. Anal bölge hastalıkları nedeniyle oluşan kaşıntılarda öncelikle bu hastalık tedavi edilmelidir. Özellikle kondilom vakalarında eşler veya partnerler birlikte tedaviye alınmalıdır.

Nedeni bulunmayan vakalarda lokal metilen mavisi enjeksiyonları uygulanabilir. Bazı vakalarda lokal kortizon enjeksiyonları yapılabilir.