Menisküs Yaralanmaları ve Rehabilitasyonu

Diz ekleminde uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında eklem yüzlerindeki uyumu sağlayan fibrokartilaj yapıda iç ve dışta yer alan menisküs dediğimiz kesecikler bulunur. Menisküsler diz eklemini aşırı zorlanmalara karşı koruyucu birer organ görevini üstlenirler.
İç menisküs yarımay şeklindedir ve eklem kapsülü ile çok sıkı bağlantılı, çok az hareketlidir. Bu nedenle daha sık yaralanır.

Dış menisküs ise dairesel yapıdadır ve eklem yüzünün büyük bir bölümünü kaplar. İç menisküse göre daha hareketlidir. Bu nedenle daha az yaralanır.

Menisküs yaralanmaları yaralanmanın bölgesine göre farklılık gösterir. Damarlanmanın olmadığı merkezde olan yırtıklarda iyileşme daha zorken, damarlanmanın iyi olduğu dıştaki yırtıklar erken iyileşme gösterir.

Menisküs yaralanmaları cerrahi işlem gerektirir. Cerrahi işlem ya menisküsün tamiri şeklindedir ya da menisektomi dediğimiz menisküsün tamamen ordan çıkarılması şeklindedir. Uygulanan cerrahi yöntem farklılıklar gösterebilir. Açık cerrahi dediğimiz yöntemde diz eklemi açılarak cerrahi uygulanırken, artroskopik cerrahi dediğimiz yöntemde küçük bir kesiyle diz eklemine girilir. Bu da iyileşme sürecini hızlandırır.
Ayrıca menisküs yaralanmalarına diz ekleminde bulunan ön ve arka çapraz bağ yaralanmaları da eşlik edebilir. Böyle durumlarda tablo ağırlaşabilir ve hastanın iyileşme süreci uzar.

Menisküs yaralanmalarında rehabilitasyonun amacı:

• Eklem içi kanamaları önlemek

• Kaslarda oluşabilecek kuvvet kaybını önlemek

• Doku iyileşmesini hızlandırmak

• Kasları kuvvetlendirmek

• Fonksiyonlara geri dönüşü sağlamaktır.

Açık menisektomi sonrası rehabilitasyon süreci:

Açık menisektomi sonrasında birinci günden itibaren egzersizlere başlanır. Hastanın tolerasyonuna göre egzersizler ve şiddeti artırılır. Ağrı-spazm ve ödem için uygun elektroterapi yöntemleri ve soğuk kompresler uygulanır. İlk günden itibaren koltuk değnekleriyle hasta yürütülür. Eğer hasta sporcuysa dördüncü haftadan itibaren spora dönebilir.

Artroskopik menisektomi sonrası rehabilitasyon süreci:

Eğer menisektomi artroskopik yolla yapıldıysa rehabilitasyon programı daha erken ve daha hızlı bir programdır. Birinci günden itibaren hasta tam ağırlıkla yürüyebilir ve sporcu ise üçüncü haftada spora dönebilir.

Menisküs tamiri sonrası rehabilitasyon süreci:

Eğer hastaya menisektomi değilde menisküs tamiri yapıldıysa rehabilitasyon programı daha yavaş ilerleyen bir programdır. İlk hafta koltuk değnekleriyle taban temasıyla yürümeye başlanır. Ancak üçüncü hafta sonuna doğru %25 yüklenme ile hasta yürür. Sekizinci haftada %100 yüklenme ile hasta yürütülür. Sporcuysa altıncı aydan önce spora dönemez.

Ön çapraz bağ yırtığı:

Ön çapraz bağ diz çevresindeki bağların en elastik olanıdır. İmmobilizasyon, yaşlanma, dolaşım yetmezlikleri ve tekrarlayan travmalar bağın gücünü azaltır ve kopma eşiğini düşürür. Ön çapraz bağ yırtığı dizin en sık görülen yaralanmalarındandır. Genellikle dönme ve yer değiştirme hareketleri sırasında dizin içe doğru dönmesiyle oluşur.

Rehabilitasyonunda ilk gün hasta taban temaslı hafif yüklenmeyle yürütülür. Dördüncü ve beşinci haftalarda tam vücüut ağırlığı verilerek yürütülür. Altı ve sekizinci haftalarda hasta normal yürüme paterni kazanır. Futbolcuysa dokuz ve onuncu ayda maçlara çıkabilir.

Arka çapraz bağ yırtığı:

Arka çapraz bağ yırtığı daha nadiren görülür. Yırtıklar %70 kaval kemiği tarafında, % 15 uyluk kemiği tarafında ve % 15 orta bölgelerde meydana gelir. Dizin bükülmesi ile arka çapraz bağa düşen stress artar bu yüzden hastada diz bükme hareketi kısıtlanır. İlk gün taban teması ile yük vermeden yürütülür. Altıncı hafta sonunda tam yük verilerek yürütülür. Dördüncü ayda koşulara, altıncı ayda antrenmanlara ve 9-12 aylarda spor karşılaşmalarına başlanır.