Menopozda Kalp Damar Hastalıkları Riski Artıyor

Gelişmiş ülkelerde kadın ölümlerin yaklaşık üçte biri kalp damar hastalıklarına bağlıdır ve ilk sıradaki ölüm nedenidir. Kalp damar hastalıklarından ölüm oranı kadınlarda meme kanseri ve akciğer kanseri ölüm oranlarından üç kat fazladır, 5 kadından birinde herhangi bir kalp veya damar hastalığı mevcuttur. 1978'den beri ölüm oranlarında azalma sağlanmıştır. Bu azalma, kolesterol seviyesi ve sigara içme oranındaki düşüşlere, yaşam tarzındaki değişikliklere bağlıdır. Ayrıca, bu azalmada, hastaneye gelmeden önce ölümden geri döndürme uygulanması, koroner yoğun bakım üniteleri, pıhtı eritici tedaviler, balon anjioplasti ve koroner by-pass cerrahisi gibi damarları açmayı sağlayan girişimlerin etkisi olmuştur.

Kalp Damar Problemleri Ne Zaman Görülür?

Kadınlarda kalp damar sistemindeki değişiklikler menopoza yakın dönemde başlayıp menopoz öncesi dönemde belirginleşir ancak klinik etkiler menopozdan sonraki dönemde ortaya çıkar. Bu durum östrojen eksikliğinin menopoz sonrası dönemde daha belirgin olması ve yaşla ilişkilidir. Genel olarak erkekler damar sertliğine bağlı kalp damar hastalığına kadınlardan dört kat daha fazla yakalanırlar. Erkeklerde görülme sıklığı 40 yaşından önce kadınların sekiz katı iken, 40-60 yaş arası dört katıdır. Menopozda kadınlarda klinik olarak ortaya çıkan kalp damar hastalığı sıklığının hızla arttığı bilinmektedir. Kadınlar yaşlandıkça azalan östrojen düzeyi ile kalp hastalıkları ve inmeye karşı olan direnç azalır, 60 yaşın üzerinde görülme sıklığı her iki cinsiyette eşitlenir ve 4 kişiden birinde bu hastalık görülür.
 
 
Menopoz sonrası dönemde kalp damar sisteminde aşağıdaki değişiklikler meydana gelir;

• Total kolesterol, LDL ve lipopotein (a) artar, HDL kolesterol azalır.
• Kan basıncı artar. Periferik damar direnci artar.
• Kalpte sol ventrikül fonksiyonları azalır, kalbin kas kütlesi artar, atım hacmi azalır. Sol ventrikül büyüklüğü artar.
• Endotel bağımlı endotelin-1 ve endotel bağımsız kalsiyum girişi artar.
• Kan pıhtılaşma sisteminde fibrinojen, plazminojen aktivatör inhibitör-1 ve faktör 7 artarken, antitrombin3, protein C ve S değişmez.

Menopozdan hemen sonra östrojen eksikliğine bağlı olarak damar direncinde artış gözlenir. Endotelin-l yapımının artışı bu değişimin başlıca nedenidir. Buna karşın Endotel kaynaklı damar gevşetici faktör (EDRF=NO) yapımı azalır. Bu madde damar duvarındaki hücreler olan endotel tarafından yapılarak Endotelin-1'in damar daraltıcı etkisini önler.