Mide ve Bağırsak Şikayetlerine Yaklaşım

Toplumda mide ve bağırsak şikayetleri çok yaygındır. Gastroenteroloji polikliniklerine başvuran hastaların neredeyse yarısı, Dahiliye polikliniklerine başvuran hastaların ise dörtte biri bu guruptadır. Başka önemli hastalıklar ile karışma riski de taşıdıklarından bu şikayetlerin ayrıntılı dinlenmesi, muayene edilmesi ve tetkik-kontrol yapılması çok önemlidir.

En sık rastlanan mide şikayetleri:

-mide ağrısı

-mide yanması

-şişkinlik, gaz

-yediklerinin yemek borusuna geri gelmesi (reflü)

-geğirti

-erken doyma

-bulantı

En sık rastlanan bağırsak şikayetleri:

-karın ağrısı

-gaz ve şişkinlik

-ishal

-kabızlık

-basur, makat çatlağı

Şimdi şunu ifade edelim ki bu şikayetlerin altında her zaman korkulacak bir hastalık çıkmamaktadır. Ancak bu şikayetler aynı zamanda bazı önemli hastalıkların da belirtisi olabilmektedir. Dolayısıyla hastanın aklında derin endişeler oluşmakta ve doktor arayışına girmesine sebep olmaktadır.

Peki hangi durumlarda hasta doktora gitmelidir? Aslında bu sorunun net bir cevabı yoktur. İmkânı olan herkesin gerekli muayene ve kontrollerden geçmesi en ideal olan gibi görünmektedir. Diğer yandan mutlaka hekime gitmemizi gerekli kılan bazı ön belirtiler var mıdır? Kısmen var (tehlikeli şikayetler). Bunları şöyle sıralayabiliriz;

-açıklanamayan kilo kaybı

-şikayetlerin gece uykudan uyandırması 

-karın bölgesinde ele gelen sertlik

-ağızdan veya makat yoluyla kan gelmesi

-kansızlık 

Bu durumlarda hasta acilen bir hekime başvurmalı ve gereken tetkikleri yaptırmalıdır. 

Peki mide ve bağırsak şikayetlerinin altında ne gibi hastalıklar yatmaktadır? Bu sorunun cevabı bir kitaba sığmayacak kadar geniştir. Ancak en sık mide hastalıkları olarak reflü, gastrit, mide ülseri, mide fıtığı, mide kanseri, çölyak hastalığı sayılabilir. En sık bağırsak hastalıkları da hassas bağırsak (İBS), ülseratif kolit, Crohn hastalığı, kolon kanseri, divertikül iltihabı sayılabilir. Tabii mide ve bağırsak şikayetleri dışardan mide veya bağırsak şikayeti gibi gözüküp gerçekte ciddi bir karaciğer, pankreas, dalak veya böbrek hastalığının belirtisi de olabilir. Hatta kadın doğum ile ilgili hastalıklar ciddi bağırsak hastalıklarını taklit eder. Özetle karın içi organlar birbirine yakındır ve şikayetler birbiriyle karışabilir. Dolayısıyla iyi bir hekim muayenesi en önemli noktadır. 

Mide ve bağırsak şikayetleri ile Gastroenteroloji hekimine başvuran hastaya neler yapılmaktadır. Öncelikle ayrıntılı muayene birinci aşamadır. Daha sonra kan tahlilleri ve karın görüntülenmesi yapılmaktadır. Görüntüleme bazen ultrason bazen de tomografi şeklinde olmaktadır. Akabinde eğer ciddi bir hastalık düşünülmüyor veya şikayetler tehlikeli grupta değilse tedavi aşamasına geçilmektedir. Ancak şikayetler kilo kaybı, kanama, gece uyandıran ağrı gibi ise veya yaş 45-50’den yukarıda ise o zaman mutlaka endoskopi ve kolonoskopi yapılması gerekmektedir. Kolon ve mide kanserinin erken aşamada tespit edilmesinin en önemli yolu 45-50 yaşına gelen herkesin endoskopi ve kolonoskopi yaptırmasından geçtiğini hatırlatalım. Endoskopi ve kolonoskopi yapıldıktan sonra ortaya çıkan sonuca göre tekrar tedavi aşamasına geçilir.

Mide ve bağırsak şikayetlerinin altında stres, kötü beslenme, sigara ve alkol, hassas kişilik yapısı ve genetik eğilim vb. sebepler olabileceği gibi mide ve kolon kanseri, ülser ve kolit gibi ciddi hastalıklar da olabilir.