Mucizevi İçecek Kefir
Yazar Enes Baykal • Diyetisyen • 16 Eylül 2019 • Yorumlar:
Kefir, bakteri ve mayaların etkileriyle kefir taneleri içinde simbiyotik birleşmesi ile oluşan fermente bir süt ürünüdür.Geçtiğimiz son bir kaç yılda, fermente sütlü içeceklerin tüketiminin probiyotik içeriğinden dolayı insan sağlığına olan faydasıyla ilişkilendirildiği için tüketiminde artış meydana gelmiştir. Probiyotikler genellikle vücuda alındıklarında sağlığa yararlı etki sağlayan canlı mikroorganizmalar olarak tanımlanır. Bu mikroorganizmaların birçoğu laktik asit türeten bakteriler olarak tanımlanır ve genellikle fermente içecekler, yoğurt ve kefir formunda tüketilir. Kefir kelimesi içildikten sonra ‘iyi hissetmek’ anlamına gelen Türkçe ‘de ‘keyif’ sözcüğünden türemiştir.
Kefir taneleri küçük karnabahar veya mısır patlağı görünümlü, düzensiz şekilli, sarı- beyaz renkte elastik yapılardır. Polisakkarit bir yapı içinde bakteri ve mayaları içinde bulunduran simbiyotik bir fermente süt ürünü aracısıdır. Güncel literatürde, kefirin, antikarsinojenik, bağışıklık sistemi düzenleyici, kolesterol düzenleyici, antialerjik, kan şekeri düzenleyici, antimikrobiyel, laktoz intoleransı azaltıcı, tansiyon düşürücü, sindirim sistemi üzerine etkileri çeşitli çalışmalarla kanıtlanmıştır. Fermentasyon süresince B1, B2 vitaminleri ve folik asit miktarlarında hafif artış görülür. Propionibacterium türlerinin varlığında B12 miktarında belirgin bir artış olur. Sinir sistemi üzerine etkili esansiyel aminoasitlerden biri olan triptofan ile kalsiyum ve magnezyumu bol miktarda bünyesinde bulundurur. Bunlara ilave olarak kefir fosfor yönünden de çok iyi bir kaynaktır (Zourari and Anifantakis, 1988). Fermentasyonun bir sonucu olarak b- galaktosidaz seviyesi arttığı için laktoz seviyesi de yoğurda kıyasla daha düşüktür.
Süt içindeki tüm besin maddelerini içermesi ve kefir granüllerinin yapısında bulunan mikroorganizmaların etkisi ile meydana gelen maddeler sonucunda besleyici değerinin artması ve vücut tarafından daha iyi absorbe edilebilmesi kefirin önemini ortaya koymaktadır . Kafkas dağlarında yaşayan ve kefir içen insanların ömürlerinin uzun olduğu bilinmektedir. Bu durum kefirin yüksek derecede protein, mineral ve vitamin içermesinden dolayı sağlığa çok iyi geldiği şeklinde açıklanabilir. Kefir sindirim problemi olanlar için en iyi çarelerden biri olarak görülmektedir. Kolaylıkla sindirilebilen besleyici bir gıda olduğundan çocuklar, infantlar, hamile bayanlar, iyileşme dönemindeki hastalar, yaşlılar, kabızlık ve diğer sindirim problemlerini çeken insanlar için ideal bir içecektir.
Ciddi bir hastalık geçirmiş ve antibiyotik tedavisine maruz kalmış kişilerde intestinal floranın düzelmesi açısından da kefir tüketilmesi tavsiye edilir
Kefirin Sağlık Üzerine Etkileri
Kefir; antibakteriyel immunolojik antitümöral ve hipokolesterolemik etkisinden dolayı çok yararlıdır. Ayrıca dünyanın bir çok bölgesinde tüberküloz, kanser ve gastrointestinal rahatsızlıklarda destek tedavi amaçlı olarak geniş çapta kullanılmaktadır. Kefirin mide ve pankreas gibi bazı organların salgılarını artırdığı gibi sinirsel rahatsızlıklara, iştahsızlığa ve uykusuzluğa karşı iyi geldiği de bilinmektedir Kefir içerdiği esansiyel amino asitlerden triptofan yanında Ca ve Mg minerallerinden de zengin olması sinir sistemini rahatlatmasında etkili rol oynar Düzenli olarak günde yarım litre tüketiminin metabolizma üzerinde stabilize edici etkisinin yanında karaciğer; safra, böbrek fonksiyonları ve kan dolaşımı üzerine olumlu etkiler gösterdiği belirtilmiştir. VLDL, LDL, triasilgliserol seviyelerini anlamlı olarak düşürürken; HDL kolesterol seviyelerini yükseltmektedir. Bu sonuçlar kalp-damar hastalıklarından korunmak için tam da kolesterolde olması gereken değişikliklerdir. Kefirin yağ düşürücü etki mekanizması tam olarak bilinmese de; kefirdeki bakteri ve mayaların safra asidi parçalayıcı enzimler oluşturup kolesterol emilimini az olduğu bulunmuştur.
Alerji Karşıtı Etkisi
Eozinofiller, alerjik reaksiyonlarda inflamasyon alanında yer alan ve alerjenle başlayan patolojik süreçte etkin rol oynayan bağışıklık sistemi elemanlarıdır. Bronşiyal astım, atopik dermatit gibi alerjik temeli olan hastalıklarda eozinofiller hem kanda hem de ilgili dokuda artmıştır. Eozinofil artışını ya da etkilerini azaltmak alerjik hastalıkların önlenme ve tedavisinde oldukça önemlidir. Kefirin akciğer dokusunda ovalbumin aracılı eozinofil artışını ve aşırı mukus salgılanmasını azalttığı gösterilmiştir .Bu, alerjik bronşiyal astımın tedavisinde ciddi bir umut vermektedir. Diğer bir çalışmada ise, kefiranin mast hücre degranülasyonunu baskıladığı ve bu nedenle mast hücre aracılı alerjik hastalıkların korunma ve önlenmesinde etkili olabileceği öne sürülmüştür.
Kan Şekeri Düzenleyici Etkisi
Kefirin suda çözünen kısımlarının iskelet kası hücrelerinde glikoz alımını artırdığı gözlenmiştir.Bu da kan şekerini düzenleyici etkisinin olduğunu göstermiştir.
Antikanserojenik Etkisi
Kefir, mutasyon ve DNA hasarını azaltarak, kanser oluşumuna zemin hazırlayan enzimlerin (ß-glukuronidaz, nitroredüktaz, azoredüktaz) aktivitelerini düşürerek, kanser yapan maddeleri (mutajen) etkisizleştirerek, kısa zincirli yağ asitlerinin üretiminin artması ve asiditenin artmasını sağlayarak ve kanserli hücre intiharını (apopitoz) hızlandırarak antikanserojen etki göstermektedir.
Laktoz İntoleransını Azaltıcı Etkisi
Laktoz, tüm memeli sütlerinde bulunan temel disakkarittir ve laktoz sindirim bozukluğu barsakta yetersiz β-galaktosidaz olması sebebiyle oldukça yaygındır. Kefir danelerinde bulunan β- galaktosidaz, hidroliz yoluyla laktoz içeriğini azaltır ve laktoz intoleransı olan bireylerde laktoz içeren ürünlerin tüketimini kolaylaştırır. Daha düşük laktoz içeriği ve daha yüksek β- galaktozidaz aktivitesi nedeniyle kefirin laktoz tolerans bozukluğu olan bireylerde laktoz sindirimini kolaylaştırdığı ve şişkinlik hissini %71’lere varan oranlarda azalttığı bildirilmiştir
Kan Basıncı Üzerine Etkileri
Kan basıncındaki düşüş, kan basıncı düzenlenmesinde önemli etkisi olan anjiyotensin dönüştürücü enzim etkisinin baskılanmasına bağlı olabilir. Anjiyotensin dönüştürücü enzim baskılayıcıları günümüzde hipertansiyon tedavisinde kullanılan en önemli ilaçlar arasında yer almaktadır. Kefirin içerdiği on altı proteinin ikisinin anjiyotensin dönüştürücü enzim baskılayıcı etki gösterdiği kanıtlanmıştır
Sindirim Sistemi Üzerine Etkileri
Süt, peynir ve tereyağının tersine kefir, sindirim sisteminin motor ve boşalma işlevi üzerine uyarıcı etkiye sahiptir. Kefir, antagonistik etkisiyle barsakta patojen bakteri kolonizasyonunu engellemektedir. Patojen bakterilere karşı; Sürekli içildiğinde kefirle birlikte vücuda alınan yararlı bakteriler, özellikle de laktobasiller bağırsaklara yerleşerek, buradaki mikroflorayı düzeltmekte ve ürettikleri asit bileşiklerle hastalık yapan bakterilerin ortadan kalkmasını sağlamaktadırlar
Helicobacter Pylori Tedavisinde Etkileri
Taze kefir mide kaslarının çalışmasını ve midenin daha hızlı boşalma fonksiyonunu teşvik edici etkiye sahiptir. H.pylori’nin neden olduğu ülserlerin tedavisinde alkali yapılmış kefir kullanıldığında H. pylori’nin üremesinin engellendiği görülmüştür. Bununla birlikte mide asitliğinin düştüğü, ağrı ve sindirim rahatsızlıklarının azaldığı bildirilmektedir.
Kolesterolü azaltır Sindirim sistemini güçlendirir genç kalmayı ve uzun yaşamayı sağlar tansiyonu dengeleyici özelliğe sahiptir,Kefirde bulunan B12, B1, biotin ve K vitaminleri genel sağlığa katkıda bulunur.İyileşme sürecini hızlandırır.Kanser hücrelerinin büyümesini engeller.Sedef hastalığına iyi gelir. Egzama tedavisinde kullanılır. Enflamatuvar hastalıklara karşı etkilidir.Tümörlerin büyüklüğünü azaltır.Kalp hastalıklarını tedavi eder.Bağırsaklardaki tıkanıklığı tersine çevirir.Kan damarlarını temizler.Enerji verir. Kendinizi iyi hissetmenizi sağlar. Akciğer enfeksiyonlarına karşı etkilidir.Metabolizmayı çalıştırır. Kilo vermeye yardımcıdır Aknelere iyi gelir.Saçı canlandırır. Diş eti hastalıklarının tedavisinde etkilidir, İlaçların yan etkilerini azaltır,Antibiyotik kullanımı sonrasında vücuttaki iyi bakterileri korur,Sindirim sistemindeki mikrofloranın korumada görev yapar,Tansiyonu düzenler, Kan şekerini düşürür,Yağ asidi ve kolesterol seviyesini düşürür,İshale iyi gelir, Şişkinliği azaltır, Bağırsak hareketlerini hızlandırır, Strese karşı etkilidir,Uyku sorunlarını çözer, Depresyon sürecinde kullanılabilir.