Narsizm

Her insan beğenilmek ve takdir görmek ister. Kendine karşı olumlu bir algısının olması sağlıklı bir şeydir. Sağlıksız olan, karşı tarafı beğenmeye ve takdir etmeye zorlamaktır. Narsistik kişilik örgütlenmesi olan birey, görünürde kendine çok değer veriyor, herkesten özel olduğunu düşünüyor gibi görünse de içerde yoğun değersizlik yaşar ve karşı tarafa kendini övmesi konusunda açık veya örtülü manipülasyonlar yapar.

İlk görüşte narsizmi nasıl anlarız?

Bir insan,

• Tribünlere oynuyorsa,

• İnsanlara onu beğensin diye tribünleri memnun etmeye çalışıyorsa,

• Yoğun rezil olma duygusu- Karizmayı çizdirme korkusu yaşıyorsa,

• Sürekli kuyruğu dik tutmaya çalışıyorsa

orada narsizmden bahsedebiliriz.

Tribünlere oynamak-şov yapmak, narsistik bireyin temel davranışıdır. Burada hedef takdir ve beğeni almaktır. Başarılı olmak onun için yaşam gayesidir. Ancak tamamen dışsal bir motivasyona sahiptir: Övgü almak. Narsist bireyler için övgü bağımlısı diyebiliriz. Birisi, nötr davrandığında ya da eleştirdiğinde dağılıp parçalanabilirler.

Narsist bir bireyin kendilik algısı ve öz değeri ötekinin onu nasıl gördüğüyle ilişkilidir. Diğerlerinden onay aldıkça özgüvenini koruyabilir, karşı taraf nötr davransa bile tolere edemez, yaşayamaz. 

Yetişkinlikte, bağ kuramazlar. İnsanlarla yakınlık kurmak demek, gerçekteki benle temas etmek ve bunu göstermek demektir. Narsist bireyler derinlerde çok değersiz hissettikleri için, yakınlık kurup karşı tarafa mükemmel olmayan gerçek kendiliğini göstermek istemez. İlişki demek kırılmak demektir, kendisi de değersiz gördüğü parçalarıyla temas etmek istemez. Mesafe koymak bir anlamda kendini korumak demektir. 

Eşit ilişkiyi başaramaz. Kurduğu her ilişkide bir bölme vardır. İyi ve kötü. Değerli ve değersiz. Güçlü, dominant olan ve zayıf, edilgen olan.  Sıradan ve özel olan. Sıradan olmak onun için çok kötüdür, Sıradışı olmak ister. Sıradışı olduğunu düşündüren etkinlikler yapmadığında kendini kötü hisseder. Sürekli bir güçler dengesizliği vardır. Partner ya yüceltilir ya da aşağılanır. 

Narsist bir birey, kadınları ikinci sınıf görür. Kadınları genellikle bir eşya olarak algılar ve narsistik ihtiyaçlarını karşılamaları gerektiğini düşünür.

Karşı tarafa kendi içinde görmek istemediği olumsuz özellikleri, kusurları yansıtır ve bu durumda partnerini değersizleştirir. Bazen de kendinde görmek istediği olumlu özellikleri partnerine yansıtır ve onu idealize eder. İdealize ettiği partner üzerinden kendine kredi alır. 

Narsistik kişilik örüntüsü genellikle erkeklerde görülür, kadınlarda da görüldüğü olur. Bu kadınlar genelde biraz erkeksidir. 

Bir narsist kolay yetişmiyor!

Bakım verenler erken çocukluk döneminde çocuğu, bazen çok yüceltir bazen çok yerebilir. İkisi de kötüdür. Çocuk küçük yaşlarda, başardığı şeylerde bakıcılarının yüzüne bakar, tepkilerini ölçer. Başardığı şey 5 birimlik öneme sahip, ihtiyacı da 5 birim takdir edilmektir ve bunu bekler. Bazen bakıcılar 15 birim takdir eder, çocuğun kafası karışır. Gülüyor, mutlu gibi görünse de çocuğun iç dünyasında karışıklık yaratır. Bazen de 5 birim yerine hiç takdir ve değer görmez, umursanmaz. Bu da zararlıdır. Çocukta yoğun bir değersizlik duygusuna sebep olur.

Bazen anne babalar, çocuk üzerinden toplumdan övgü devşirirler. Bu durumda çocuk her zaman göz önündedir, istese de istemese de. Bir eşya gibi sergilenir. Bazı özelliklerinden dolayı, çocuk üzerinden kendilerine takdir alırlar. Çocuğun içsel ihtiyaçlarının önemi yoktur, övgü getirdiği kadar vardır. 

Bazen de anne ve baba, çocuğu çeşitli şekillerde manipüle etmek ister ve çocuk ayrışmak, bireyleşmek istediğinde onu yalnız bırakarak, terk ederek ve değersizleştirerek cezalandırırlar. Anne babasının çizdiği yolda ilerlemekten başka çaresi kalmaz, terk edilmek ölüm gibi bir şeydir çocuk için. Terk edilmemek, küçük düşürülmemek için başkalarını memnun etmeyi öğrenen çocuk, kendi gerçek kimliğinden giderek uzaklaşır ve sahte kimlikler oluşturur. Yetişkin olduğunda girdiği her ortamda takdir görmek için bu ilişki sistemini tekrar eder ve bukelamun gibi renk ve deri değiştirir.