Ne İçin Yedim?
Yazar Özlem Demirci • Psikolog • 11 Temmuz 2020 • Yorumlar:
‘’Sıkıntıdan bütün gün yemek yedim.’’
‘’Sinirlerim bozuldu, kendimi tatlıya verdim.’’
‘’Seni beklerken bir tabak çerezi bitirdim.’’
‘’Ders çalışırken atıştırmadan duramıyorum.’’
‘’Sabahtan beri bir şey yememiştim, öğlen bir oturdum 2 tabak mantıyı nasıl bitirmişim anlamadım.’’
‘’O kadar çok yedim ki kendimden nefret ediyorum.’’
‘’Sinirimden çiğnemeden yuttum resmen börekleri.’’
‘’Bütün gün yemek yemeye vaktim olmadı, dünyayı yiyebilirim.’’
‘’Doydum ama şu son lokmayı da bitirivereyim.’’
"Yemicem!’, diyorum yine yiyorum; çok iradesizim.’’
‘’O kadar acelem vardı ki yediğimden bir şey anlamadım.’’
Bu cümleler arasından size tanıdık gelenler var mı?
Zaman zaman hepimiz aç olmadığımız halde yemek yiyoruz. Bazen olumsuz duygularla baş etmek için bazen de boş vakitleri doldurmak için en yakındaki yiyeceklere veriyoruz kendimizi. Aç olmamamıza rağmen yediğimiz yiyecekler, genellikle karbonhidrat ağırlıklı, aşırı enerji veren, çok tuzlu ya da çok şekerli yiyeceklerden seçiliyor. Yani besleyici değil.
Yedikten sonra doygunluk ya da tatmin değil şişkinlik ve aşırı bir pişmanlık hissediyoruz. Çok hızlı ve karıştırarak yediğimiz için yemeğin lezzetini de alamıyoruz üstelik.
Fiziksel açlık olmadan yemek yemeye 'duygusal yeme' deniyor. Duygusal yemeniz, üzüntü, kaygı, can sıkıntısı, kızgınlık ya da anlamsızlık duygularıyla tetiklenmiş olabilir. Ancak bu şekilde tıkınma sonrasında ciddi bir pişmanlık ve karamsarlık hissedilir. Hem kendimizi suçlar hem de kontrolsüz ve yetersiz hissederiz. Bu şekilde alınan kilolar bizi gerçekçi olmayan şok diyetlere yönlendirir ve kısır bir döngünün içine gireriz; zamanla olumsuz duygular pekişir. "Ben yapamıyorum! Kilo veremeyeceğim, zaten hiç bir diyette başarılı olamadım." gibi cümleler kurmaya başlarız.
Duygusal yemeden kurtulmak için önce bu durumun farkında olmak gerekir. Bunun için günlük hayatta kendi kendinizi takip etmeniz işe yarayacaktır, her birey için durum farklı olacaktır. Sonra da sizi tetikleyen durum ve olaylar, ayrıca sizi duygusal yemeye iten baskın duygunuz psikoloğunuzla birlikte belirlenir. Psikoloğunuz duygusal yemenizi tetikleyen duygunuzla baş etme konusunda size destek olacaktır.
Duygular kadar alışkanlıklar da yeme davranışımızı etkiler. Günümüz yaşam koşullarının getirdiği yemek yeme alışkanlıkları hem şişmanlamamıza hem de yemekle ilgili olumsuz duygulara sahip olmamıza sebep oluyor. Çok uzun süreler aç kalmak, sofrada değil de ayaküstü yemek yemek, aceleyle yemek yemek de kilo aldırıyor. Kilo vermek ya da almak için başvurduğunuzda diyetisyeniniz size uygun beslenme düzenini belirler ve takip eder. Uzmana başvurduğunuz andan itibaren 'alışkanlık değiştirme' süreci de başlamış olur çünkü yeme alışkanlıklarını değiştiremeyen kişiler kilo kontrolünde istedikleri hedefe ulaşsalar bile istedikleri kiloyu korumakta başarılı olma oranları oldukça düşüktür. Diyetisyeniniz beslenmenizle ilgilenirken psikoloğunuz da alışkanlıkları değiştirirken yaşayacağınız 'yeniden öğrenme' sürecinde yanınızda olacaktır.